سرویس بین‌الملل اقتصادسبز- شیما نصیری:
اقتصادسبز آنلاین: شکر از جمله کالاهای مصرفی در جهان است که تنها به مصرف سرانه خانوارها محدود نمی‌شود و به‌طور گسترده‌ای کاربردهای صنعتی را نیز شامل می‌شود.
از ابتدای سال 2020 میلادی، بحران شیوع ویروس کرونا در این بازار هم تاثیر گذاشت و توانست تولیدکنندگان بزرگ شکر در سطح جهان همچون برزیل، هند و تایلند را نیز با چالش جدی مواجه کند. در حال حاضر حدود 110 کشور در جهان از هر دوی نیشکر و چغندر برای تولید شکر استفاده می‌کنند که البته نیشکر به‌طور متوسط حدود 80 درصد از تولید جهانی قند و شکر را در سطح دنیا تشکیل می‌دهد. تا پایان ماه سپتامبر سال 2020 میلادی، با وجود بحران گسترده شیوع کووید-19 در جهان، کشورهای هند، برزیل، تایلند، چین، ایالات متحده آمریکا، مکزیک، روسیه، پاکستان، فرانسه و استرالیا جزو کشورهای برتر تولیدکننده جهان شناخته شده و حدود 70 درصد از تولید جهانی این محصول را به‌خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که محصولات قندی می‌توانند جایگزین‌های تولیدی مناسبی برای مواد‌غذایی مانند خوراک دام، فیبر و انرژی، به ویژه سوخت‌های زیستی (اتانول مبتنی بر شکر) و تولید همزمان برق (باگاس نی) باشند. در واقع، نیشکر به طور کلی به عنوان یکی از مهمترین و کارآمدترین منابع زیست توده برای تولید سوخت زیست‌محیطی در نظر گرفته می‌شود. طیف گسترده‌ای از مسائل زیست‌محیطی و اجتماعی با تولید و فرآوری شکر در ارتباط است و تولیدکنندگان محصولات شکر، پردازنده‌ها، به علاوه شرکت‌های انرژی و مواد غذایی، به دنبال راه‌هایی برای رفع نگرانی‌های مربوط به تولید شکر، سوخت‌های زیست محیطی و پایدار هستند.
کاهش قیمت جهانی شکر به‌دنبال افت حجم تولید
بین سال‌های 2019 تا 2020 میلادی تخمین تولید جهانی شکر به حدود 166.2 میلیون تن متریک رسید، چرا که کشورهای بزرگ تولیدکننده به دلیل عوارض ناشی از آب و هوا و افزایش حجم تولید اتانول، میزان تولید شکر خود را کاهش دادند. کشور برزیل نیز از جمله بزرگترین تولیدکنندگان شکر در جهان، به دلیل سودآوری تولید اتانول، حجم تولیدات شکر خود را محدود کرد و 35 درصد از تولید خود را به شکر و 65 درصد را به تولید اتانول اختصاص داد.
البته باید یادآور شد که عواملی همچون خشکسالی شدید و رطوبت هوا در برخی دیگر از مناطق جهان نیز باعث شد تا در طول سال‌های 2019 تا 2020 میلادی تولید شکر با افت مواجه شود، به‌طوری‌که کشورهای هند، تایلند و منطقه اتحادیه اروپا حجم تولیدات شکر خود را به ترتیب تا حدود 28.9، 34.3 و 8.2 میلیون تن متریک پایدار نگاه دارند. تمامی این عوامل به همراه شیوع گسترده ویروس کرونا دست به‌دست هم دادند تا از ابتدای سال 2020 میلادی قیمت جهانی شکر نیز بیش از 6 درصد کاهش پیدا کند. با تمام این اوصاف، پیش‌بینی شده در فصل ابتدایی سال 2021 میلادی نیز تولید جهانی شکر حدود 1.1 میلیون تن کاهش پیدا کند که البته این روند نزولی ناشی از افزایش سطح آگاهی مصرف‌کنندگان در سطح جهان است که نسبت به سلامت خود توجه بیشتری دارند و مصرف بیش از اندازه قند و شکر را مضر می‌دانند. زیرا پیش از شیوع ویروس کرونا هم به‌دلیل این افزایش سطح آگاهی مصرف کننده، مصرف جهانی قند و شکر در حال کاهش بوده است. در واقع می‌توان گفت این اپیدمی در فصل گذشته 2.5 میلیون تن به میزان تقاضای مصرف شکر آسیب رسانده که اتحادیه اروپا در این امر پیش رو بوده و با کاهش مصرف بیش از 500 هزار تن مواجه شده است.
بیشتر بخوانید: نمایشگاه Expo Culinaire
بازار جهانی شکر تا پایان سال 2021
گزارش بازار تجارت جهانی نشان می‌دهد، با وجود شدت فراز و نشیب‌ها در بازار شکر در سطح جهان، اما پیش‌بینی می‌شود از نیمه دوم سال 2021 میلادی بازار جهانی شکر روبه بهبود پیش رود و حجم تولید آن حدود 188 میلیون تن متریک افزایش یابد. در این میان کشورهای برتر همچون برزیل، هند و تایلند نقش بسزایی را ایفا می‌کنند و با ایجاد پویایی در عرصه تولید، بستر مناسبی را نیز به منظور جذب سرمایه در این بازار ایجاد خواهند کرد.
لازم به ذکر است که کشور تایلند نیز به‌دلیل باران‌های شدیدی که طی چند ماه گذشته داشته، موفق شده به طلسم خشکسالی طولانی‌مدت خود پایان دهد و از این رو نسبت به حجم تولیدات شکر در کشور بسیار امیدوار است. بنابراین مسؤولان کشور تایلند پیش‌بینی کرده‌اند که میزان تولید شکر را تا پایان سال 2021 میلادی به 12.9 میلیون تن متریک برسانند.
در ادامه، کشور برزیل نیز اعلام کرده تا پایان سال 2021 میلادی حدود 9 میلیون تن به تولید شکر سالانه خود می‌افزاید که این امر می‌تواند به بهبود هر چه گسترده تر این بازار در سطح جهان کمک شایانی کند.
البته برخی از کارشناسان نیز معتقدند، به دلیل شرایط آب و هوایی برزیل، ساقه نیشکرها به مرور آسیب می‌بینند و همین امر موجب می‌شود تا سال 2022 میلادی، حجم تولیدات شکر در این کشور از میزان فعلی که 596 میلیون تن است، به 575 میلیون تن کاهش پیدا کند. در این میان، انجمن کارخانه‌های قند هندوستان نیز برآورد کرده که در سال 2021 میلادی، میزان تولید شکر در هند 13 درصد رشد می‌یابد و به رقمی معادل 31 میلیون تن خواهد رسید. بنابراین می‌توان گفت، تمام این آمار و ارقام نشان از آن دارد که سال 2021 میلادی، سالی‌ست که بازار جهانی شکر با تحولات مناسبی روبه رو خواهد شد. زیرا تولیدکنندگان اصلی این بازار که کشورهای برزیل، هند و تایلند هستند، به رشد تولیدات خود اطمینان خاطر داشته و می‌توانند به بهبود بازار جهانی نیز کمک چشمگیری کنند.
مصرف‌کنندگان اصلی بازار جهانی شکر
با وجود آنکه به‌دلیل افزایش سطح آگاهی مصرف کننده و رژیم‌های درمانی و غذایی، مصرف سرانه شکر و قند در سطح جهان رو به کاهش پیش می‌رود؛ اما USDA پیش بینی کرده که تا پایان سال 2021 میلادی مصرف شکر در جهان حدود 6.2 میلیون تن متریک افزایش یابد. البته در این میان، کشورهای بزرگ مصرف کننده همچون هند، روسیه، پاکستان و مصر بیشترین نقش را در این روند صعودی میزان تقاضا در بازار جهانی ایفا می‌کنند و مصرف شکر هر کدام از این کشورها تا پایان سال 2021 میلادی به ترتیب به رقم‌هایی معادل 28.5، 6.2، 5.8 و 3.3 میلیون تن متریک خواهد رسید.
در ادامه نیز کشورهای ایالات متحده آمریکا و مکزیک نیز با افزایش میزان مصرف شکر مواجه می‌شوند و هرکدام به ترتیب مصرف 11.1 و 4.38 میلیون تن متریک را تا پایان سال 2021 میلادی تجربه خواهند کرد. البته پیش‌بینی می‌شود کشورهای اندونزی، بنگلادش، مالزی، کره جنوبی، الجزایر و امارات متحده عربی نیز تا پایان سال 2021 میلادی سرانه مصرف شکر خود را افزایش دهند و به جمع بزرگترین مصرف‌کنندگان جهان بپیوندند.
