سرویس بین‌الملل اقتصادسبز- مونا مشهدی رجبی:
اقتصادسبز آنلاین: سال ۲۰۲۰ به پایان رسید. سالی که از آن به‌عنوان پر‌نوسان‌ترین سال تاریخ دنیا و سخت‌ترین سال برای اقتصاد جهان نام می‌برند. در این سال پرنوسان برخی از بازارها بیشتر از بقیه شاهد تغییرات قیمتی بودند.
طبق گزارش منتشر شده توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا نوسان در بازار نفت دنیا بیشترین میزان از سال ۱۹۸۷ تا کنون بود. در این سال حداقل و حداکثر قیمت قیمت نفت در بازار 670.3 درصد نوسان داشت. در سال ۲۰۰۸ میلادی و در جریان بحران مالی که در این سال اتفاق افتاد، قیمت نفت دربازار جهانی 326.8 درصد نوسان داشت که رکوردی تازه در بازار بود.
دومین بازاری که در این سال نوسان زیادی را تجربه کرد بازار فولاد بود از یک طرف تولید فولاد به دلیل تعطیلی واحدهای تولید کننده در دنیا کاهش پیدا کرد ولی رشد تقاضای فولاد در کشور چین باعث شد تا قیمت این فلز در بازار رشد کند. اتحادیه بین‌المللی آهن و فولاد اعلام کرده است، قیمت فولاد در سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۱۷۹ درصد نوسان داشته است ولی پیشبینی می‌شود از میزان نوسان آن در سال جدید کاهش یابد. اگرچه به‌دلیل بی‌ثباتی حاکم بر اقتصاد دنیا در سال جدید میلادی بازهم در این بازار شاهد نوسان خواهیم بود.
بازار سنگ آهن هم در این سال عملکرد خوبی داشت. در این سال به‌دلیل سیاست‌های تولیدی در کشورهای مختلف قیمت سنگ آهن در بازار جهانی افزایش زیادی پیدا کرد. در این سال قیمت سنگ‌آهن شاهد نوسان نبود و تنها افزایش قیمت در این بازار تجربه شد. پیشبینی می‌شود در سال جدید هم قیمت سنگ آهن در بازار رشد کند ولی نرخ رشد قیمت سنگ آهن نسبت به سال ۲۰۲۰ کمتر خواهد بود و این بازار به ثبات نزدیک‌تر می‌شود. نرخ نوسان قیمت این ماده معدنی در این سال برابر با ۶۷ درصد گزارش شده است و از قیمت حداقلی ۱۰۲ دلار به ازای هر تن به قیمت ۱۷۲ دلار رسید. قیمت ۱۷۲ دلاری برای هر تن سنگ آهن بالاترین قیمت ثبت شده برای این محصول طی نه سال اخیر است.
بازار دیگری که در این سال نوسان زیادی را تجربه کرد بازار مس است. تعطیلی معادن مس در شیلی و استرالیا و بسیاری ازکشورهای دارای معادن بزرگ در نتیجه همه گیری کرونا سبب شد تا قیمت این محصول با نوسان‌های زیادی روبرو شود. کمترین قیمت هر پوند مس در بازار جهانی در سال ۲۰۲۰ برابر با 2.10 دلار بود و بالاترین قیمت ثبت شده برای این محصول فلزی برابر با 3.63 دلار بود. نوسان قیمت این فلز پرمصرف در سال مورد مطالعه بالغ بر ۷۰ درصد گزارش شده است. از طرف دیگر فعالیت‌های ساختمانی و احداث نیروگاه‌ها و پروژه‌های ساخت وسایل الکترونیکی هم در این سال تقریباً تعطیل شده بود که بر بحران در بازار مس دنیا دامن زد. انتظار می رود این بازار در سال جدید میلادی رشد قیمت را تجربه کند ولی بازگشت به وضعیت عادی قبل از همه گیری کرونا به این زودی‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
سال جدید بازارها چه وضعیتی خواهند داشت
اکونومیست در گزارش اخیر خود نوشت: «با توزیع واکسن در دنیا و شروع واکسیناسیون، امید زیادی به احیای اقتصاد در سال جدید وجود دارد ولی واقعیت این است که سال جدید سالی پر از بی‌ثباتی و عدم اطمینان است. بدون شک تا انتهای سال بعد تمامی کشورها در برابر واکسن ایمن نخواهند شد بنابراین بحران کرونا به پایان نمی‌رسد. از طرف دیگر اتحادیه بین‌المللی حمل و نقل هوایی اعلام کرده است تا انتهای سال ۲۰۲۴ این صنعت به وضع قبل از کرونا باز نمی گردد. در نتیجه سال ۲۰۲۱ اقتصاد به وضع قبل از کرونا بازنخواهد گشت ولی روند احیای اقتصاد آغاز خواهد شد.»
در این سال قیمت محصولات کشاورزی در دنیا رشد خواهد کرد که دلیل آن چالش‌های بخش کشاورزی در روزهای کرونایی سال ۲۰۲۰ است. انتظار می‌رود قیمت فلزات هم در این سال رشد کند. افزایش قیمت فولاد و افزایش قیمت طلا در این سال پیشبینی می‌شود.
دلیل افزایش قیمت طلا در سال جدید تداوم بی ثباتی در بازار است. طلا منبع حفظ ارزش دارایی‌ها است و در شرایطی که دلار روند کاهشی ارزش را تجربه خواهد کرد، انتظار می رود تقاضا برای طلا بیشتر شود. البته نرخ رشد قیمت طلا در سال ۲۰۲۱ کمتر از سال ۲۰۲۰ خواهد بود و بعد از پایان بحران کرونا روند کاهشی قیمت از سر گرفته می‌شود.
دلیل افزایش قیمت فولاد هم افزایش سرمایه‌گذاری دولت‌ها در پروژه‌های زیرساختی به منظور حمایت از اقتصاد است که باعث افزایش تقاضا برای فولاد خواهد شد. تمرکز روی اقتصاد کم کربن و ساخت زیرساخت‌هایی متناسب با این وضعیت جدید هم می‌تواند زمینه را برای رشد تقاضای فولاد در دنیا فراهم کند.نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که سال ۲۰۲۱ میراث سال ۲۰۲۰ را به همراه خواهد داشت، میراثی تلخ از بدترین سال تاریخ اقتصاد دنیا. این میراث بحران و مشکلات ناشی از همه‌گیری است.
بیشتر بخوانید: رباتی که موجودی موادغذایی فروشگاه را چک می‌کند
تورم قیمت محصولات کشاورزی در سال ۲۰۲۱
غلات اصلی‌ترین محصولات کشاورزی تولید کننده غذای انسان هستند به‌همین دلیل بررسی روند تغییرات قیمت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. پیش بینی می شود در سال ۲۰۲۱ قیمت غلات در بازار جهانی رشد کند که دلیل آن انتظار تغییرات جوی در کشورهای بزرگ فعال در عرصه تولید غلات در دنیا است. رابوبانک که مرکز تخصصی تامین مالی پروژه‌های کشاورزی است در گزارش اخیر خود نوشت: «بحران کرونا و تأثیر آن در کاشت محصولات کشاورزی و حتی برداشت محصول و آماده‌سازی زمین زمینه را برای افزایش تورم در قیمت کالاهای اساسی حوزه کشاورزی فراهم می کند. این تورم در قیمت غلات تا اواسط سال ۲۰۲۱ ادامه دارد و در بسیاری از کشورها می تواند تا انتهای سال هم مشاهده شود.»
بر مبنای این گزارش تغییرات جوی و گرم شدن دمای هوای زمین که باعث خشکسالی در برخی از مناطق و باران‌های شدید در دیگر مناطق می شود، چالش بزرگی برای گندمکاران جهان است. پیشبینی افزایش قیمت گندم در سال جدید میلادی در شرایطی مطرح شده است که ما در سال ۲۰۲۰ هم اوج‌گیری قیمت گندم و رسیدن آن به بالاترین سطح از سال ۲۰۱۴ تاکنون را تجربه کردیم. البته افزایش تقاضا برای واردات گندم در دنیا به دنبال بحران کرونا و تأکید کشورها بر ضرورت داشتن حجم بیشتری از محصولات کشاورزی ضروری در انبارها برای مواقع بحرانی هم عامل دیگری بود که رشد قیمت گندم را به همراه آورد.
افزایش قیمت، به نفع کشاورزان است
استفان ووگل، تحلیلگر بازارهای کالایی بر این باور است که کشاورزان طی 5 سال گذشته با شرایط سختی روبه‌رو بودند و در اغلب این سال‌ها قیمت محصولات کشاورزی بسیار پایین بود. در سال جدید می‌توانند رشد قیمت و رشد درآمد را تجربه کنند ولی سال جدید با ریسک‌هایی هم در بازار محصولات کشاورزی همراه است. از جمله این ریسک‌ها می‌توان به تأثیر نگرانی ناشی از ابتلا به کرونا در دنیا در سال جدید اشاره کرد. او در این مورد گفت: «با وجود این‌که واکسیناسیون در حال انجام است ولی تمامی کشورها تا انتهای سال ۲۰۲۱ واکسینه نخواهند شد و نگرانی در مورد ابتلا همچنان وجود دارد. این نگرانی می‌تواند روی راندمان تولید محصولات کشاورزی در بسیاری از کشورها تأثیر منفی بگذارد.» بر طبق این پیشبینی در سال جدید قیمت گندم، ذرت و دانههای سویا روند افزایشی خواهد داشت ولی تقاضا برای صادرات این محصولات بسیار زیاد است. افزایش ۱۲ درصدی قیمت برنج در سال ۲۰۲۱ یکی از مهمترین تحولات در بازار کالاهای اساسی حوزه کشاورزی است زیرا برنج اصلی‌ترین ماده غذایی مردم در جهان است. در این سال پیشبینی می‌شود قیمت گندم هم ۸ درصد افزایش یابد.
