سرویس بین‌الملل اقتصادسبز- مونا مشهدی رجبی:
اقتصادسبز آنلاین: غذا یکی از اصلی‌ترین و مهمترین نیازهای انسان است و تولید مواد غذایی یکی از اولویت‌های کشورها است ولی آیا تمامی کشورهای دنیا می‌توانند در تولید غذا موفق شوند یا خیر؟
مطالعات انجام شده توسط سازمان خوار‌و‌بار و کشاورزی جهانی نشان می‌دهد تنها شمار کمی از کشورهای جهان هستند که توانسته‌اند در تولید محصولات کشاورزی و فراورده‌های غذایی موفق عمل کنند. یک دلیل بسیار مهم برای این موفقیت را می‌توان در نیاز به زمین برای تولید محصولات کشاورزی دانست. در نتیجه کشورهایی که مساحت بالایی دارند و می‌توانند زمین کافی برای انجام کار کشاورزی در اختیار داشته باشند، می‌توانند در صنعت کشاورزی هم موفق عمل کنند و محصولاتی برای بازار جهانی به بازار عرضه کنند. سازمان خوار و بار و کشاورزی جهانی در این گزارش چهار کشور دنیا را به عنوان بزرگترین تولیدکنندگان محصولات غذایی در دنیا معرفی کرده است که این کشورها عبارتند از چین و هند و آمریکا و برزیل.
بیشتر بخوانید: سبد لانه‌ای Nest برای بسته‌بندی میوه
این کشورها هم در تولید محصولات کشاورزی پیشگام هستند و هم در صادرات محصولات غذایی در دنیا جایگاه ویژه‌ای دارند.در میان این کشورها، آمریکا را می‌توان به عنوان تاثیرگذارترین کشور در تولید محصولات غذایی در دنیا معرفی کرد. این کشور هم بزرگترین تولیدکننده محصولات غذایی در دنیا است و هم بزرگترین صادرکننده آن محسوب می‌شود. اما چین و هند که در زمره بزرگترین تولیدکنندگان قرار دارند به‌دلیل جمعیت زیاد و مصرف داخلی زیاد، نمی توانند سهم زیادی از این محصولات را به بازار جهانی صادر کنند.یکی دیگر از کشورهای بزرگ فعال در تولید محصولات غذایی کشور برزیل است. این کشور در تولید نیشکر و دانه سویا و گوشت گاو فعالیت می‌کند و در این بخش‌ها توانسته است در دنیا جایگاه ویژه‌ای به‌دست بیاورد.اما در صورتی‌که وسعت کشور به تنهایی در این طبقه بندی اهمیت داشت، ما باید روسیه را نیز به‌عنوان یک کشور فعال در صنعت غذا معرفی می‌کردیم ولی واقعیت این است که این کشور در میان بزرگترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در دنیا قرار ندارد و دلیل آن هم شرایط آب و هوایی نامناسب این کشور است که امکان تولید محصولات کشاورزی را از بین برده است. بخش زیادی از زمین‌های کشور روسیه، غیر قابل کشت است و تولید محصولات کشاورزی در آنها امکان‌پذیر نیست.
چین چه محصولاتی تولید می‌کند
چین یکی از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی و فرآورده‌های غذایی در دنیا است. اما به‌دلیل جمعیت زیاد و نیاز بالای مصرفی، چین برای تامین نیاز داخلی مجبور به واردات محصولات غذایی است. با وجود این‌که بخش زیادی از زمین‌های چین در منطقه کوهستانی قرار دارد یا به‌دلیل کمبود بارش برای کشاورزی دیم قابل استفاده است ولی کیفیت خاک در این کشور به‌خصوص در مناطق جنوبی و شرقی چین به‌گونه‌ای است که باعث بهره‌وری زیاد تولید محصولات کشاورزی در این کشور شده است. چین می‌تواند حجم زیادی از نیاز داخلی را با تولید در مزارع داخلی کشور تأمین کند و کیفیت محصولات کشاورزی تولیدی این کشور هم در میان تولیدات جهان بسیار چشمگیر است.
نکته دیگری که باعث موفقیت چین در صنعت تولید غذا و کشاورزی شده است، جمعیت بالای این کشور و نیروی کار زیاد فعال در حوزه کشاورزی است . طبق گزارشهای رسمی دولت چین ۳۱۵ میلیون نفر در صنعت غذا و کشاورزی مشغول به کار هستند که بیش از کل جمعیت ساکن در کشور آمریکا است. این کشور آسیایی به تولید محصولات مختلف غذایی که دارای ارزش بالایی هستند و تقاضا برای آنها بسیار زیاد است می‌پردازد. از جمله این محصولات کشاورزی می‌تواند به برنج و گندم اشاره کرد. چین از بزرگترین تولیدکنندگان سبزیجاتی مانند سیب زمینی،کاهو، پیاز، کلم، لوبیا سبز، بروکلی، بادمجان، اسفناج، هویج، خیار، گوجه فرنگی و کدو حلوایی است و در تولید میوه‌هایی از قبیل انواع گلابی، انگور، سیب، هلو، آلو و هندوانه بسیار فعال است. در بخش تولید دام و محصولات دامی هم این کشور فعالیت بسیار وسیعی دارد. آمارها نشان می‌دهد چین یکی از بزرگترین تولیدکنندگان شیر گوسفند، گوشت انواع مرغ، گاو، بز و ماهی است و حجم زیادی تخم مرغ و عسل را وارد بازار مصرف می‌کند. این کشور یکی از بزرگترین تولیدکنندگان بادام زمینی در جهان است.
آمریکا چه محصولاتی تولید می‌کند
صنعت کشاورزی در آمریکا در زمره کارآمدترین صنایع است و بهره‌وری تولید در این کشور بسیار زیاد است. این کشور نسبت به هند و چین نیروی کار کمتری دارد ولی حجم تولید محصولات کشاورزی آمریکا تقریبا معادل چین است. سازمان خوار‌و‌بار و کشاورزی جهانی اعلام کرده است دلیل حجم بالای تولید محصولات کشاورزی در آمریکا بهره گیری این کشور از تکنولوژی‌ها و روش‌های نوین تولید است که باعث شد تا راندمان تولید افزایش پیدا کند.
نکته مهم در مورد صنعت کشاورزی در آمریکا این است که مزارع در بخش های مختلف کشور مشاهده می‌شود و تنها یک یا چند منطقه به تولید محصولات کشاورزی مشغول نیست. ولی برخی از ایالت‌ها بیش از دیگر ایالت‌ها در تولید محصولات کشاورزی کلیدی نقش ایفا می‌کنند که این ایالت‌ها عبارتند از کالیفرنیا، آیوا، تگزاس، نبراسکا، مینسوتا، ایلینوی، کانزاس، کارولینای شمالی، ویسکانسین و ایندیانا. اصلی‌ترین محصولات کشاورزی تولیدی در این کشور را می‌توان ذرت،دانه سویا، گندم، پنبه، تنباکو، برنج، سورگوم و جو دانست ولی در تولید انواع میوه و سبزی شامل انگور و پرتقال و سیب،کاهو و کلم، دانه‌های سویا و گوشت بوقلمون و مرغ نیز بسیار فعال است.
شرکت‌های غذایی آمریکایی در صادرات نیز نقش مهمی دارند و بخش زیادی از محصولات این کشور به بازارهای کانادا، مکزیک، چین، ژاپن و آلمان صادر می‌شود.اصلی ترین محصولات صادراتی آمریکا عبارتند از دانه‌های سویا، گندم و ذرت.دیگر کالاهای صادراتی این کشور عبارتند از انواع بادام، پسته، پنبه، سیب‌زمینی و انواع فراورده‌های گوشت پرندگان.طبق آمارهای ارایه شده توسط وزارت کشاورزی آمریکا 2.2 میلیون مزرعه بزرگ در آمریکا وجود دارد و بالغ بر ۹۳ درصد از این مزارع با استفاده از آخرین تکنولوژی‌ها و علم در دنیا به تولید می‌پردازند. آمریکا به‌عنوان کشوری که صنعت کشاورزی در آن بالاترین راندمان را دارد معرفی شده است.
هند چه محصولاتی تولید می‌کند
یکی دیگر از کشورهایی که در تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی در دنیا شهرت زیادی دارد کشور هند است. سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی این کشور برابر با 15.4 درصداست. این کشور دارای مزارع وسیعی است ولی مساحت زمین‌های کشاورزی در هند نسبت به کشورهای چین و آمریکا و حتی برزیل کمتر است. هند در صادرات محصولات کشاورزی نقش فعال تری نسبت به چین دارد زیرا شمار زیادی از جمعیت ساکن در هند به اندازه ای فقیر هستند که امکان خرید محصولات غذایی و کشاورزی را ندارند و به همین دلیل محصولات تولید شده در این کشور وارد بازارهای جهانی می‌شود. از طرف دیگر نرخ رشد جمعیت در این کشور آسیایی است که نرخ بسیار بالایی است و فقر مطلق در بسیاری از بخش‌های هند هم به سرعت افزایش جمعیت در این کشور دامن زده است. سازمان ملل در گزارشی که به منظور بررسی عملکرد اقتصادی هند طی دو دهه اخیر تهیه شده بود نوشت: «سرعت رشد اقتصادی در این کشور بالا است و فرصتهای رشد اقتصادی در این کشور بسیار زیاد است ولی نگرانی ما این است که سرعت رشد جمعیت از سرعت رشد اقتصادی بیشتر باشد و بخش زیادی از این فرصت‌ها از بین برود.»
در سال ۲۰۱۹ بانک جهانی جمعیت کشور هند را برابر با 1.37 میلیارد نفر اعلام کرده بود ولی به‌دلیل نرخ رشد جمعیت بالای این کشور انتظار می‌رود در آینده ای نه چندان دور، این کشور به پرجمعیت‌ترین کشور دنیا تبدیل شود و از چین در این زمینه پیشی بگیرد.
اصلی‌ترین محصول کشاورزی تولید هند برنج است که سالانه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار ارزش این محصول است. از دیگر محصولات کشاورزی ارزشمندی که در این کشور تولید می‌شود عبارتند از شیر بوفالو، شیر گاو، گندم، پنبه، عنبه، انواع سبزیجات تازه و شامل سیب‌زمینی و گوجه‌‌فرنگی و پیاز است. این کشور در تولید موز، نیشکر و دانه سویا و نخود فرنگی نیز نقش مهمی دارد.بیشترین مساحت از زمین‌های کشاورزی این کشور زیر کشت برنج است و گندم، دانه‌های روغنی، نیشکر، چای، پنبه در جایگاه بعدی قرار دارند.
