اعظم صفایی

اقتصادسبز آنلاین: شواهد پیدایشی نشان می‌دهد که برنج در ۸۲۰۰–۱۳۵۰۰ سال پیش در دره رودخانه پرل چین یافت شده است و در واقع خاستگاه برنج در آسیای شرقی بوده و بعدها توسط استعمارگران اروپایی به مناطق آسیای جنوبی، اروپا و آمریکا معرفی شد. امروزه برنج قوت قالب مردم در کشورهای آسیایی به‌ویژه کشور ماست، اما این محصول غذایی همانند سایر محصولات غذایی علاوه بر خواصی که دارد در‌صورت مصرف بیش از اندازه مضراتی به همراه دارد که آگاهی در‌خصوص آنها کمک بزرگی به کاهش تبعات ناشی از مصرف بی اندازه آن می‌کند، در این شماره «اقتصاد سبز» ضمن بررسی ارزش غذایی برنج و باورهای غذایی پیرامون آن به معرفی برندهای عرضه کننده برنج و دیدگاه مصرف‌کنندگان در مورد این برندها پرداخته‌ایم تا علاوه بر افزایش آکاهی مصرف کنندگان کمکی به انتخاب اصولی تر این محصول غذایی پرطرفدار کرده باشیم.

معرفی برندهای عرضه کننده برنج بسته‌بندی

گلستان نامی قدیمی در ذهن مصرف کننده

آنچه که امروز با نام مجموعه گلستان می‌شناسیم در سال‌های آغازین 1330 بنیان نهاده شد زمانی که «سید محمد گرامی» تجارت‌خانه چای را با هدف تولید،‌ واردات، بسته‌بندی و توزیع چای بنیان نهاد. بعد از گذشت چند سال و در اول آذرماه 1340 شمسی، این مجموعه با نام شرکت گلستان به‌صورت سهامی خاص به ثبت رسید.
با گذر زمان به موازات رشد اقتصادی ایران، گلستان نیز به‌طور مستمر فعالیت‌های خود را در جهت رشد و اعتلای صنعت و با هدف تهیه، تولید و بسته‌بندی بهترین محصولات غذایی در کشور گسترش داد. با چنین رویکردی در دهه 70 شمسی، شرکت گلستان، سبد محصولات خود را به بیش از 20 گروه اصلی غذایی توسعه داد و شبکه فروش و توزیع گسترده‌ و مدرنی را با بهره‌گیری از تکنولوژی روز ایجاد نمود.در دهه 80 شمسی شرکت گلستان با هدف توسعه بیشتر و مدرن سازی سبد محصولات و گسترش ارتباطات تجاری، همکاری خود را با شرکت‌های بزرگ، پرسابقه و معتبر بین‌المللی همچون توینینگز انگلستان آغاز کرد.این تلاش و کوشش همچنان ادامه دارد و هم‌اکنون گلستان با بهره‌گیری از حدود بیش از 2 هزار نیروی کارآزموده و بیش از 300 محصول با گستره فعالیت کشوری، منطقه‌ای و بین‌المللی در تلاش است تا همراه با تغییرات فناوری و تغییر سبک زندگی جامعه، محصولات مناسبی را به مصرف‌کنندگان ارایه کند.گلستان در سال 1373 اقدام به بسته بندی و توزیع برنج طارم از شالیزارهای شمال ایران کرد و در سال 1391 بهره‌برداری از بزرگترین کارخانه فرآوری، شالیکوبی و بسته‌بندی برنج خاورمیانه با استفاده از ماشین‌آلات روز دنیا از کشورهای سوئیس، آلمان و ایتالیا، در جویبار مازندران و اشتغال‌آفرینی مستقیم برای 80 نفر را به برنامه‌های خود اضافه کرد.

برنج طبیعت محصولی از شالیزارهای فریدونکنار

شرکت طبیعت سبز پارس کهن با هدف تأمین و توزیع کالاهای اساسی مصرفی خانوار در سراسر کشور از سال 1391 فعالیت خود را به پشتوانه‌ی چندین دهه حضور موفق مجموعه‌ی بستنی و لبنیات میهن، آغاز کرده است.
مجموعه طبیعت توانسته است به‌واسطه کیفیت خوب محصولات، خدمات مناسب، صداقت و پشتوانه قوی مجموعه و از طرف دیگر لطف و اعتماد مشتریان گرانقدر و الطاف خداوند منان، رشد سریع و پیوسته‌ای را تجربه نماید، به نحوی که در مدتی کوتاه تبدیل به یکی از بازیگران اصلی بازار برنج و روغن گشته و توانسته است محصولاتی متنوع و با کیفیت دیگری نظیر چای، رب گوجه‌فرنگی و تن‌ماهی را به بازار عرضه نماید.این رشد سریع و پیوسته در کنار واحدهای تولیدی تازه احداث شده مجموعه و با بهره‌گیری از آخرین تکنولوژی‌های روز دنیا، نویدبخش آن است که در آینده‌ای نزدیک، جایگاه نخست تأمین و توزیع کالاهای اساسی خانوار در کشور را از آن خود نماید.
برنج طبیعت محصولی از بهترین شالیزارهای فریدونکنار خوش طعم و خوش پخت با عطر و قدکشیدگی عالی، این نوع برنج بسیار خوش خوراک وسهل الهضم بوده و به لحاظ بهداشتی نیز از کمترین میزان کود‌های شیمیایی و سموم در مراحل تولید این محصول استفاده شده است. کیفیت برنج فریدونکنار طبیعت در حدیست که پس از پخت نیز ساعت‌ها نرم و خوش خوراک باقی می‌ماند و در آزمون مالش بین دو دست نیز، چربی دانه‌ها احساس می‌گردد.

هاتی کارا ویترینی متنوع

شرکت کیان باداس (‌هاتی کارا) با بهره گرفتن از دانش تکنولوژی و ماشین‌آلات روز اروپا و با استفاده از مرغوب‌ترین مواد اولیه و بسته‌بندی سعی دارد تا بهترین محصولات را از نظر کیفی به شما مشتریان محترم ارایه می‌دهد این شرکت محصولات زیر را در طعم‌ها و بسته‌بندی‌های متنوع با نام تجاری‌هاتی کارا تولید و به بازار عرضه می کند، انواع نودل با طعم‌های مختلف،‌ انواع چاشنی و ادویه، پودرهای ژله با طعم‌های مختلف، انواع قند و شکر، انواع برنج مرغوب ایرانی وباسماتی هندی از محصولات این برند می‌باشد.محصولات شرکت کیان باداس متناسب با ذائقه هر فردی تولید گردیده و این شرکت با اعتقاد به حفظ و ارتقا سطح کیفی محصولات تولیدی متناسب با خواست و ذائقه مصرف کنندگان واحد کنترل کیفی شرکت کیان باداس کلیه فرایندهای تولید محصولات از بدو ورود مواد اولیه و بسته بندی به کارخانه تا خروج کالاهای تولیدی از انباره بصورت مستمر و بر اساس دستورالعمل‌های اداره کل نظارت بر مواد غذایی و با استفاده از تجهیزات و دستگاه‌های مدرن آزمایشگاهی تحت کنترل کیفی و کمی خود دارد و بهبود فرآیند تولید و توزیع در راستای حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان همواره شعار شرکت کیان باداس
می باشد.

برنج آوازه، دستچینی از شالیزارهای شمال کشور

شرکت آوازه حاصل دسترنج 3 نسل کسب و کار خانوادگی در عرصه برنج ایران می‌باشد.
بنیان‌گذار این شرکت حاج ابوالفضل ابوترابیان با نگاه کارآفرینی خود نسبت به اهداف والای ملی و حفظ اعتبار و دستاورد خانوادگی چند نسل وارد تجارت شد‌. حال با گذشت سال‌ها تلاش و کوشش، این کسب و کار وارد مرحله‌ای جدیدی شده است. مرحله‌ای که جوانان نخبه، حرفه‌ای و میهن دوست جذب مجموعه آوازه شده‌اند. برنج اصیل طلایی آوازه از مرغوب‌ترین برنج‌های شمال کشور با دقت و وسواس خاصی بسته‌بندی و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد.

مصرف‌کنندگان به دنبال خرید چه نوع برنجی هستند
برنج‌های وارداتی فروش بیشتری دارند
معین 54 ساله یکی از فروشندگان مواد‌غذایی از پاسخ به این پرسش که استقبال مشتریان از برنج‌های بسته‌بندی چگونه است؟ می‌گوید: سابق مشتریان این برنج‌ها کمتر بودند، اما چند وقتی است اعتماد مشتریان جلب شده و برنج‌های بسته‌بندی هم فروش خوبی دارند‌؛ البته وارداتی‌ها به دلیل بالا رفتن قیمت برنج ایرانی فروش بیشتری دارند.

برنج بسته‌بندی نمی‌خرم
مجید یکی از مشتریان فروشگاه زنجیره‌ای در این باره می‌گوید: من معمولاً برنج فله‌ای می‌خرم و کمتر پیش‌آمده برنج بسته‌بندی خریداری کنم، اما یکی دوبار به ناچار برنج بسته‌بندی خریدم که اصلاً از طعم آن رضایت نداشتیم‌؛ اما قیمت برنج به حدی بالا رفته که فکر کنم کم کم باید به فکر خرید برنج‌های وارداتی باشیم.

طبیعت و گلستان کیفیت خوبی دارند
نرگس 42 ساله و خانه‌دار دیدگاه متفاوتی دارد: به‌نظرم برنج‌های بسته‌بندی هم کیفیت خوبی دارند، البته نه نوع هندی و وارداتی این برنج‌ها، برخی برندها مانند طبیعت و گلستان برنج‌های ایرانی خوبی دارند که هم پخت خوبی دارند و هم عطر خوبی‌. منتهی به این دلیل که مردم عادت کرده‌اند برنج را فله‌ای بخرند، این برنج‌ها را امتحان نکرده‌اند و فکر می‌کنند هر برنج بسته‌بندی وارداتی و بی‌کیفیت است.

برنج وارداتی می‌خرم چرا که به صرفه تر است
سینا 32 ساله و دانشجو در این باره می‌گوید: من معمولا برنج وارداتی می‌خرم به این دلیل که قیمت پایین‌تری دارد، البته این را هم بگویم که مصرف زیادی ندارم و به دلیل مشغله‌ای که دارم کمتر فرصت پخت و پز پیدا می‌کنم‌؛ برنج ایرانی طبیعتاً بهتر است اما خیلی گران شده و برای من دانشجو صرف ندارد.

با‌ هاتی‌کارا سالم‌تر هستم
مهشید 38 ساله از مشتریان فروشگاه زنجیره‌ای طرفدار مشتری پرو پا قرص برنج‌ هاتی‌کارا است و در مورد دلیل انتخابش می‌گوید: از وقتی با‌هاتی کارا آشنا شدم سالم‌تر زندگی می‌کنم، من معمولاً برنج قهوه‌ای استفاده می‌کنم به این دلیل که خواص بیشتری دارد و ‌هاتی‌کارا نوعی برنج قهوه‌ای سبوس‌دار دارد که من از کیفیت آن راضی هستم اما برای مهمان از برنج سفید استفاده می‌کنم به این دلیل که هر کسی از طعم برنج قهوه‌ای خوشش نمی‌آید.

باید و نبایدهای غذایی در مصرف برنج
شاید بیش از 5 هزار سال است که انسان‌ها برنج می‌کارند و مصرف می‌کنند و این موضوع نشان می‌دهد، برنج یکی از غذاهای اصلی و پرطرفدار انسان‌ها در طول تاریخ بوده است‌؛ امروزه غذای اصلی قسمت عمده مردم دنیا برنج است، در گذشته ‌نان بیشترین حجم دریافتی از کربوهیدرات مورد نیاز بدن ما را تأمین می‌کرد ولی امروز جای خود را به برنج داده است و این محصول قوت قالب مردم شده است. بیشتر برنج در منطقه آسیا کشت می‌شود، شاید 90 درصد از برنج دنیا را آسیا تأمین می‌کند. بنابراین جایگاه برنج در غذای آسیایی‌ها جایگاهی ویژه است. دکتر «کوروش جعفریان» متخصص تغذیه و رژیم درمانی در‌خصوص ارزش این محصول غذایی می‌گوید.

ارزش غذایی برنج
برنج انواع مختلف دارد اما به طور کلی برنج‌ها به دو دسته تقسیم می‌شود‌؛ برنج‌های قهوه‌ای و برنج‌های سفید. بیشتر تفاوت این برنج‌ها در میزان فیبر و جوانه داخل برنج است. اگرچه این دو نوع با هم خیلی شبیه هستند لیکن در بحث سلامت اثرات متفاوتی دارند و از نظر تأثیری که بر سلامت افراد می‌گذارند، متفاوتند. از طرفی دیگر اگر از نظر مقدار انرژی مورد بررسی قرار گیرند، وقتی برنج را می‌پزید حدود 70 درصد آن آب است و حدود 30 درصد ماده خشک و ترکیبات مغذی است. از این 30 درصد تقریبا 27 گرم سهم کربوهیدرات‌ها است که عمدتا نشاسته است و دو یا سه گرم تقریبا از پروتئین است بنابراین برنج منبع غنی‌ای از کربوهیدرات و نشاسته است و مقداری جزئی پروتئین دارد و تقریبا چربی چندانی ندارد. برنج انرژی بالایی دارد و وقتی شما 28 گرم کربوهیدرات را در 100 گرم برنج پخته مصرف می‌کنید چیزی حدود 130 کیلوکالری انرژی وارد بدن خود می‌کنید، پس مقدار انرژی برنج بالا است. با این وجود که نشاسته ماده اصلی برنج و جزو کربوهیدرات‌های پیچیده محسوب می‌شود و قند ساده نیست اما متأسفانه جذب سریعی دارد و این جذب بالا باعث می‌شود قند خون را به سرعت بالا ببرد و اثر آن شبیه به گلوکوز برای قند خون است و نمایه گلایسمی خیلی بالایی دارد و خیلی از مشکلاتی که در دیابت و چاقی می‌بینید به‌واسطه مصرف بالای برنج است.توصیه بر این است که مصرف معقول و محدودی از این دسته مواد نظیر برنج داشته باشیم و متأسفانه به این دلیل که بخش عمده‌ای از عادات غذایی ما در فرهنگ ما ریشه دارد، اغلب مردم ما در فرهنگ غذایی خود انرژی روزانه را از طریق برنج کسب می‌کنند.

وقتی برنج سرطان‌‌زا می‌شود
اگر میزان این فلزات بالا باشد ریسک ابتلا به انواع بیماری‌ها نظیر سرطان را بالا می‌برد و بر کاهش میزان آی کیو اثر می‌گذارد. بنابراین توصیه بر این است که سعی کنیم استانداردهای تولید برنج را بالا ببریم و این مقدار از فلزات سنگین را تا جایی که ممکن است در برنج کم کنیم و به محدوده‌های مجازی برسانیم که مصرف آن ریسکی نداشته باشد. اما یادمان باشد ممکن است برخی منابع بگویند این مقدار فلزات موجود در برنج خیلی زیاد نیست وجای نگرانی نیست. این موضوع بستگی به مصرف دارد ممکن است در یک کشوری افراد در روز 50 گرم برنج هم مصرف نکنند ؛ در اینجا می‌توان گفت خطر چندان جدی نیست. اما در کشوری مانند کشور ما افراد در روز 150 تا 200 گرم برنج خام مصرف می‌کنند، طبیعتاً در اینجا استانداردها باید سختگیرانه‌تر باشد، اما متأسفانه برخی از برنج‌های داخلی و وارداتی فاقد این استانداردها هستند و مقادیر فلزات سنگین در آنها بالاست.

هر برنج قهوه‌ای ایده‌آل نیست
متأسفانه علی‌رغم این‌که برنج قهوه‌ای برنج خوبی است اما مصرف هر نوع از آن به علت دارا بودن فلزات سنگین خصوصاً در مناطقی که استانداردها رعایت نمی‌شود و آلودگی‌های آب و خاک بر اثر فلزات سنگین بالا است منطقی نیست فلزات سنگین مانند «آرسنیک»، «سرب» و «کادمیوم»، «کروم» و «نیکل» در برنج ریسک ابتلا به بیماری‌ها را بالا می‌برند. این املاح اگرچه در برنج‌های سفید هم وجود دارند ولی مقدار آن در برنج قهوه‌ای قطعاً بالاتر است. ما باید در انتخاب برنج برنج قهوه‌ای را انتخاب کنیم اما مطمئن باشیم که میزان فلزات سنگین در این برنج کاملاً کم باشد.

فیتات موجود در برنج و کاهش جذب آهن
از طرفی بحث میزان «فیتات» در برنج نکته حایز اهمیتی است، میزان «فیتات» خصوصاً در برنج قهوه‌ای بالا است و این ماده باعث سوءجذب آهن و روی در بدن می‌شود. بنابراین توصیه بر این است از روش‌هایی برای کاهش این ماده در برنج استفاده کرد، خوشبختانه تکنولوژی‌های کشاورزی این کمک را می‌کند تا میزان فیتات‌ها را پایین بیاورند و از این تکنولوژی می‌توان استفاده کرد.

برنج بسته‌بندی یا فله‌ای
متأسفانه فروشندگان برنج‌ها چه شرکتی و چه غیر شرکتی از میزان فلزات سنگین واملاح وویتامین‌ها اطلاعی به مصرف کننده نمی‌دهند‌؛ سیستم نظارتی ما هنوز نتوانسته الزام استفاده از برچسب‌های غذایی را در برخی از مواد غذایی نظیر برنج داشته باشد، بنابراین نمی‌توان گفت لزوماً برنج بسته‌بندی بهتر از فله‌ای است. هیچکدام قابل قضاوت نیستند و اطلاع رسانی در خصوص آنها وجود ندارد. توصیه من این است که سازمان جهاد‌کشاورزی و اداره استاندارد ایران و وزارت بهداشت با برنامه‌ای بسیار جامع میزان فلزات سنگین را در انواع برنج‌ها چه به شکل فله و چه به شکل بسته‌بندی مشخص کنند. طبیعتاً مدل بسته‌بندی نظارت را ساده‌تر می‌کند و مانیتور این مشخصات بر برندهای خاص آسان‌تر انجام می‌شود ولی ما متأسفانه سیستم ما ناقص عمل می‌کنند. حداقل در بعد اطلاع‌رسانی قوی نیستند ممکن است این نظارت‌ها صورت می‌گیرد و رصد می‌شود و برنج درصورتی‌که فلزات سنگین بیشتر از حد مجاز داشته باشد اجازه ورود نمی‌گیرد، اما اطلاع‌رسانی نمی‌شود و من به شخصه تاکنون ندیده‌ام که بگویند فلان برند برنج به‌دلیل آرسنیک، سرب و یا سایر فلزات سنگین منع مصرف دارد.

چه نوع برنجی بخوریم و چگونه طبخ کنیم
توصیه بر این است که ما برنج قهوه‌ای مصرف کینم به این علت که برنج قهوه‌ای فیبر بیشتری دارد و اثرات آن بر دیابت خیلی کمتر است و شاید حتی بتواند از دیابت جلوگیری کند، اما به‌دلیل مزه و طعمی که دارد طرفدار زیادی ندارد و مصرف آن محدود است که این موضوع خوبی نیست و اگر فرهنگ استفاده از برنج قهوه‌ای در کشور ما هم جا بیفتد بسیار کمک کننده
خواهد بود.

بیشتر بخوانید: نمایشگاه IBATECH ISTANBUL 2021

برنج قهوه‌ای بخورید
هر اندازه برنج قهوه‌ای‌تر باشد میزان ویتامین و املاح موجود در آن بیشتر است در نتیجه از نظر سلامت بهتر است، البته این به این معنی نیست که برنج سفید ویتامین و املاحی نداشته باشد، در این برنج هم انواع ویتامین وجود دارد خصوصاً املاحی چون منگنز و فسفر که بدن به این املاح هم نیاز دارد.

آبکش یا دم پخت
یکی از نکات مهم در مصرف برنج نحوه پخت برنج است، در اغلب کشورها برنج را به‌صورت دم پخت می‌پزند و آبکش نمی‌کنند‌؛ این نحوه پخت ارزش تغذیه‌ای بیشتری دارد چرا که ویتامین و املاح بیشتری در داخل برنج باقی می‌ماند‌؛ ولی این خطر را دارد که خیلی از فلزات سنگینی که در برنج وجود دارد، در برنج‌هایی که به شکل دم پخت هستند بیشتر است و وقتی شما برنج را آبکش می‌کنید این املاح و فلزات در برنج کاهش پیدا می‌کند بنابراین در مناطقی که از وجود مقادیر زیادی از فلزات سنگین در برنج اطمینان ندارید، توصیه به آبکش کردن می‌کنیم چرا که ریسک خطر وجود فلزات سنگین را کاهش می‌دهیم با وجودیکه ممکن است مقداری از املاح را از دست بدهیم. اما اگر از این موضوع که میزان وجود فلزات سنگین در برنج پایین است،مطلع باشیم قطعا دم پخت کردن روش مناسب‌تری است چرا که آب برنج سرشار از مواد و املاح مغذی است و با این روش حفظ می‌شود.

لزوم درج برچسب ترکیبات بر بسته‌بندی برنج
باید به این فکر باشیم که برنج‌ها را برچسب بزنیم تا مشخص باشد به‌طور مثال در 100 گرم از این برنج چه مقدار فلزات سنگین، ویتامین و املاح موجود است. مادامی که به این درجه نرسیده‌ایم سیستم‌های نظارتی ما باید بسیار دقیق عمل کنند تا از ورود برنج‌هایی که وارد بازار می‌شود چه از نوع وارداتی و چه تولید داخل که فاقد استانداردها هستند، جلوگیری کنند؛ استانداردها باید به حدی باشد که خطری نداشته باشند، سیستم نظارتی ما اگرچه این موضوعات را چک می‌کند اما برای اطمینان بخشی به حوزه سلامت و مصرف‌کنندگان بهتر است برنج‌ها برچسب داشته باشد. امروزه تکنولوژی به سمتی می‌رود که برنج‌هایی تولید کنیم که ویتامین و املاح بیشتری داشته باشند بنابراین آگاه کردن مصرف کننده از میزان ترکیبات در برنج تبلیغ محسوب می‌شود و فوایدی دوطرفه دارد.

چه میزان برنج بخوریم
مصرف گروه‌های غذایی بر حسب نیاز شما مشخص می‌شود، مصرف گروه غلات، خانواده سبزیجات و پروتئین و.. دقیقا بر حسب نیاز هر فرد متفاوت است. ممکن است اگر فردی در روز 50 گرم برنج هم بخورد مشکلی ایجاد نشود. برخی از افراد هم اصلاً برنج نمی‌خورند بنابراین حد مجاز مشخص نیست و توصیه واحدی وجود ندارد. توصیه کلی این است که از نان و غلات 6 تا 7 واحد در روز مصرف شود و این غلات ممکن است ماکارونی، نان، برنج و.. باشد. میزان مصرف بستگی به شخص دارد به طور نمونه فردی که ورزشکار است ممکن است در روز 16 واحد نان و غلات مصرف کند بنابراین میزان مصرف بستگی به سن فرد، جثه بدنی و فعالیت روزمره او دارد. یکی از بدترین انتخاب‌ها در افراد دیابتی از میان غلات مصرف برنج سفید است و ما به این افراد توصیه به مصرف برنج نمی‌کنیم و توصیه ما به افراد دیابتی این است که برنج قهوه‌ای مصرف کنند تا در کنترل قند خون به آنها کمک شود. اگر کسی علاقه‌ای به مصرف برنج قهوه‌ای ندارد باید میزان مصرف برنج سفید را به حداقل برساند و در عوض نان‌های تست و جوی سبوس‌دار و ماکارونی سبوس‌دار بخورد و درواقع به فکر جایگزین کردن باشد به این دلیل که برنج میزان افزایش قند خون را بسیار بالا می‌برد خصوصا برنج‌هایی که در پخت خیلی نرم و گلوله می‌شوند چرا که میزان «آمیلوپکتین» این برنج‌ها بسیار زیاد است و این ماده میزان جذب و سرعت جذب را بالا می‌برد و قند خون خیلی سریع افزایش پیدا می‌کند.