سرویس بینالملل اقتصادسبز- شیما نصیری:
اقتصادسبز آنلاین: کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (UNCTAD) در گزارش رسمی که اخیرا منتشر کرده، تخمین زده است که صنعت توریسم و گردشگری جهان به دلیل بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا، به ازای هر یک میلیون دلار از دست رفته، درآمد ملی یک کشور توریستی را میتواند تا 3 میلیون دلار کاهش دهد که این رقم در بازه زمانی طولانی بسیار بزرگ و غیرقابل جبران خواهد بود. در این میان فرصتهای شغلی هم از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند که در این صنعت به میزان چشمگیری از بین میروند.
در این گزارش رسمی آمده است که بخش جهانگردی و توریسم به راحتی میتواند حداقل 1.2 تریلیون دلار یا 1.5 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان (GDP) را از دست بدهد که این رقم ضربه سنگینی را به اقتصاد کشورهای دنیا وارد میکند. این در حالی است که سازمان تجارت و توسعه سازمان ملل متحد نیز هشداد داده که اگر این شکست و نقصان صنعت گردشگری جهان تا 6 ماه آینده نیز به همین منوال ادامه پیدا کند، زیان وارد شده میتواند به 2.2 تریلیون دلار یا 2.8 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان برسد. طبق نظریه بسیاری از کارشناسان و متخصصان، صنعت گردشگری و توریسم به نوعی ستون فقرات اقتصادهای بسیاری از کشورهای دنیا و زندگی میلیونها خانوار است که ارزش آن در 20 سال گذشته بیش از 3 برابر شده و از 490 میلیارد دلار به 1.6 تریلیون دلار رسیده است. اما هماکنون بحران کرونا ویروس این صنعت را به حالت تعلیق درآورده و باعث ایجاد عواقب شدید اقتصادی در سطح جهان شده است.
تأثیر مستقیم بحران صنعت گردشگری در تولید ناخالص داخلی کشورها
مدیر تجارت بین المللی کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل معتقد است: «برای بسیاری از کشورها مانند کشورهای کوچک در حال توسعه فروپاشی صنعت توریسم به معنای فروپاشی چشمانداز توسعه آنهاست. این موضوع مهم چیزی نیست که ما بهراحتی از عهده ان برآییم و بتوانیم جایگزین مناسبی برای آن پیدا کنیم.»
کشورهای در حال توسعه از خسارت وارده به صنعت گردشگری شدیدترین ضربه از کاهش تولید ناخالص داخلی خود متحمل میشوند که این امر به مرور زمان به اقتصاد کلان آنها فشار مضاعفی را وارد خواد کرد. کشورهایی همچون جامائیکا و تایلند به ترتیب 11 و 9 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به دلیل افت صنعت گردشگری خود از دست داده اند. همچنین نقاط مهم گردشگری مانند کنیا، مصر و مالزی نیز بیش از 3 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را تا پایان ماه جولای میلادی از دست داده اند که تمام این روندهای نزولی مستقیماً مربوط به خسارتهای وارده به صنعت توریسم جهان است. البته لازم به ذکر است که به دلیل شدت بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا، کشورهای توسعه یافته و ثروتمند نیز از بخش گردشگری خود به شدت خسارت دیدند. به طوریکه کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل نیز پیشبینی کرده تا پایان سال 2020 میلادی کشورهایی همچون فرانسه، یونان، ایتالیا، پرتغال، اسپانیا و ایالات متحده امریکا به دلیل افت چشمگیر صنعت گردشگری شان، به راحتی میلیاردها دلار را از دست میدهند و درصد بالایی از حجم بیکاری و از دست دادن فرصتهای شغلی خود را از این صنعت متحمل میشوند.
خسارت واردشده به واحدها و مشاغل از افت صنعت توریسم
مسافرت و جهانگردی سهم قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی جهانی و بیش از نیمی از درآمد ملی بسیاری از کشورها را بهخود اختصاص داده است. خسارتی که کرونا ویروس به صنعت گردشگری جهان وارد کرد، بر روی سایر بخشهای اقتصادی و مشاغل مرتبط نیز تأثیر گذاشت. در واقع سایر بخشهای خدماتی همچون رستورانها، هتلها، حمل ونقل و دیگر مراکز سرگرمی و تفریحی هم از این بحران در امان نماندند و افت صنعت گردشگری جهان به طور مستقیم آنها را هم تحت تاثیر قرار داد.
بههمین دلیل کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (UNCTAD) تخمین زد که به ازای هر یک میلیون دلار از دست رفته در گردشگری بین المللی، درآمد ملی یک کشور میتواند 2 تا 3 میلیون دلار کاهش یابد.
تمامی این عوامل دست بهدست هم میدهد تا تعداد فزاینده ای از کارگران ماهر و غیرماهر بیکار شده و یا درآمد بسیار کمتری داشته باشند. کشورهایی مانند تایلند، جامائیکا و کرواسی در این زمینه بیشترین بیکاری کارگران را تجربه کردند و نرخ بیکاری آنها که از افت صنعت توریسم بوده، دورقمی شده است. همچنین پیشبینی میشود تا پایان سال 2020 میلادی حدود 100.8 میلیون شغل به دلیل خسارت وارد شده به صنعت گردشگری جهان از دست برود که بیشترین آن مربوط به منطقه آسیا-اقیانوسیه با 63.4 میلیون شغل از دست رفته خواهد بود و اروپا هم با 13 میلیون شغل از دست رفته در رتبه دوم جای خواهد داشت. این در حالی است که در مورد دستمزد کارگران نیز میتوان شدیدترین افت را در تایلند با 12 درصد، جامائیکا با 11 درصد و کرواسی با 9 درصد مشاهده کرد که پیش بینی میشود اگر صنعت توریسم بههمین منوال پیش رود، این ارقام بین دو تا سه برابر نیز تا پایان سال 2020 میلادی افزایش خواهند یافت.
نکته جالب توجه اینجاست که در صنعت گردشگری جهان، زنان نسبت به مردان فعالیت بیشتری دارند؛ تا جاییکه حدود 54 درصد از کارگران در بخشهای اقامتی و خدمات غذایی این صنعت را بانوان تشکیل میدهند. لازم به ذکر است که بسیاری از این زنان هم بهطور غیر رسمی در مشاغل کم مهارت این صنعت کار میکنند که از مزایا و حقوق پایینتری هم بهرهمند میشوند. بنابراین شرایط بحرانی موجود بیشترین خسارت را به این قشر از کارگران وارد میکند و میتواند به فروپاشی اقتصاد این خانوارها منجر شود. بنابراین بسیاری از کارشناسان سازمان توسعه و تجارت معتقدند که در این شرایط باید بیشترین حمایت از کارگران ماهر و غیرماهر صنعت گردشگری و توریسم جهان و سایر بخشهای مرتبط به آنها از سوی دولتها شود که این نوع حفاظت میتواند به بهبود وضعیت معاش آنها کمک چشمگیری کند.
تغییر ساختار سفر و گردشگری در آینده
پاندمی کرونا در سراسر جهان بسیاری از عادتهای زندگی را تحت تاثیر قرار داد و با ایجاد تغییرات عمده در آنها باعث شد بنگاهها و صنایع نیز رفتارهای متفاوتی از خود نشان دهند. یکی از بزرگترین صنایعی که تحت تاثیر این تغییرات عمده قرار گرفتند، صنعت گردشگری و سفر کردن است که در آن بیشترین تحولات را در آینده ای نه چندان دور مشاهده خواهیم کرد. با وجود اینکه این ویروس با جهانیان زندگی خواهد کرد و همچنان همراه تمام صنایع در کل دنیا خواهد بود، بنابراین قطعاً شاهد ایجاد تغییرات اساسی در ساختار سفر کردن و گردشگری در کل کشورهای جهان خواهیم بود. تمامی این عوامل دست به دست هم میدهد تا برخی از افراد تا مدت طولانی به سفر کردن و استفاده از مکانهای تفریحی و گردشگری فکر هم نکنند که این رویه میتواند خسارتهای وارد شده به این صنعت مهم و اقتصادی را شدت بخشد.