سرویس بینالملل اقتصادسبز- شیما نصیری:
اقتصادسبز آنلاین: پرورش طیور در جهان به پرورش انواع پرندگان اهلی مانند مرغ، اردک، بوقلمون و غاز با هدف تولید گوشت و تخم آنها گفته میشود. البته بیشترین پرورش طیور به بخش مرغ اختصاص دارد که در کشورهای مختلف جهان به توسعه چشمگیری دست پیدا کرده و روشهای مدرنی برای پرورش مرغ به منظور تولید انبوه گوشت و تخممرغ، مورد استفاده قرار میگیرد. بخش مرغداری در بسیاری از مناطق جهان به رشد خود ادامه میدهد که افزایش جمعیت، قدرت خرید بالاتر و توسعه شهرنشینی از محرکهای اصلی رشد این بازار به شمار میروند. گسترش و انتقال فناوریهای خوراک، ذبح و پردازش باعث افزایش ایمنی و کارآیی در این بازار شده است که نمیتوان اینها را نادیده گرفت. در واقع یکی از عناصر تغییر ساختاری در این بازار، حرکت به سمت پیمانکاری در مرحله پرورش تولید جوجههای گوشتی است که به کشاورزان دارای گلههای متوسط، اجازه میدهد با سرمایهگذاری اولیه نسبتاً پایین، به فناوری پیشرفته دسترسی پیدا کنند.
انواع نژادهای طیور
جوجهها، نژادهای تخمگذار، نژادهای گوشتی، نژادهای دومنظوره، بوقلمونها و سایر پرندگان اهلی خوراکی از گونههای مختلف بازار پرورش طیور در جهان هستند که هرکدام میزان عرضه و تقاضاهای متفاوتی دارند. نژادهای تخمگذار بهدلیل ظرفیت تخم گذاری معروف هستند و مرغهای سالم میتوانند بهراحتی در چندین سال تخم بگذارند. این مرغها معمولاً در سن 16 تا 20 هفتگی شروع به تخمگذاری میکنند. نژادهای گوشتی نیز تولیدکننده گوشت برای تبدیل به خوراک انسانها هستند که بسیار کارآمد بوده و تقریباً برای هر دو پوند خوراکی که میخورند، یک پوند وزن آنها افزایش مییاید. نژاد محبوب تولید گوشت، نزاد کورنیایی هستند که هم وزن بالایی دارند و هم از گوشت مرغوب و لذیذی برخوردارند. نژادهای دومنظوره هم از مرغهایی هستند که متکی به خود بوده و نسبتا بزرگ هستند. آنها تخممرغهای بزرگ با پوسته قهوهای دارند که از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. در نهایت بوقلمونها، غازها، اردکها و قرقاولها هم در دسته دیگری از بازار پرورش طیور قرار دارند که بیشتر در مناطق روستایی و محلی پرورش پیدا میکنند و هم تولید گوشت دارند و هم تخم مرغ.
شاخص ارزش بازار جهانی طیور تا سال 2023 میلادی
در سال 2019 میلادی، شاخص ارزش بازار جهانی طیور با رشد 6 درصدی به 319.3 میلیارد دلار افزایش یافت که این روند صعودی، پس از دو سال کاهش متوالی در سالهای 2017 و 2018 میلادی رخ داد. در حال حاضر پیش بینی میشود این بازار تا پایان سال 2020 میلادی به دلیل شیوع گسترده ویروس کرونا، رشد کند و نامحسوسی را تجربه کند و به ارزشی معادل 329.1 میلیارد دلار برسد. اما کارشناسان بر این باورند که از سال 2021 میلادی شاهد بهبود بازار جهانی طیور خواهیم بود و شاخص ارزش این بازار تا سال 2023 میلادی به 406.9 میلیارد دلار میرسد. این در حالی است که بازار پرورش مرغ سهم عمده بازار جهانی طیور را بهخود اختصاص داده بهطوریکه در سال 2019 میلادی شاخص ارزش آن به 231.5 میلیارد دلار رسید و البته این روند صعودی نیز بهدلیل افزایش چشمگیر میزان تقاضای مصرف گوشت مرغ و تخم مرغ در سراسر جهان رخ داد که انتظار میرود در آینده هم ادامه پیدا کند.
تولید طیور در جهان به 137 میلیون تن تا پایان سال 2020 میرسد
با افزایش میزان تقاضای مصرف طیور در سراسر جهان، پیشبینی میشود تا یک دهه آینده روند رو به بهبود و توسعه این بازار ادامه پیدا کند و حجم تولیدات طیور تا پایان سال 2030 میلادی به 166 میلیون تن در سال برسد. طبق پیشبینیهایی که فائو نیز انجام داده، تولید جهانی گوشت طیور تا پایان سال 2020 میلادی به 137 میلیون تن میرسد که انتظار میرود این رشد در چین، اتحادیه اروپا، انگلستان، برزیل و مکزیک بیش از سایر کشورها رخ دهد. در حالیکه این امکان وجود دارد در کشورهای هند، تایلند، ترکیه و ایالات متحده امریکا، تولید گوشت طیور کاهش نیز پیدا کند. این در حالی است که روند رو به رشد در چین هم بهدلیل افزایش میزان مصرف گوشت خوک در این کشور است که توانسته بخش عظیمی از تولیدات آن را در سال 2020 میلادی بهخود اختصاص دهد. همچنین بهدلیل سرمایهگذاریهایی که اخیرا در توسعه ظرفیت پردازش طیور در اتحادیه اروپا و انگلستان انجام شده، پیشبینی میشود که رشد تولید گوشت مرغ و سایر طیور در این مناطق افزایش چشمگیری داشته باشد و حتی تا سال 2030 میلادی به توسعه قابل قبولی دست پیدا کند. در برزیل نیز به دلیل توسعه استانداردهای ایمنی که در پرورش طیور طی سالهای اخیر داشته است، انتظار میرود میزان تقاضای جهانیان برای دستیابی به این دستاوردها و فناوریهای نوین بالا برود و بازار طیور این کشور به رشد چشمگیری برسد. این در حالی است که پیشبینیهای فائو تأکید دارد که تا سال 2021 میلادی، افریقای جنوبی و مکزیک بهدلیل افزایش میزان تقاضای مصرف گوشت طیور، وارد یک رقابت جدی میشوند که این امر میتواند در حجم تولیدات و عرضه آنها تاثیر قابل توجهی داشته باشد. در مقابل، بهدلیل فشار مضاعفی که کشور هندوستان از انتشار کووید-19 متحمل شده، پیشبینی میشود تا پایان سالجاری میلادی، میزان تولید گوشت طیور در این کشور کاهش پیدا کند و تعداد نیروهای کار قابل دسترس نیز افت شدیدی یابد. در کشور تایلند نیز میزان تقاضا برای مصرف غذاهای حاضری و خیابانی به شدت رشد داشته و همین امر در کاهش میزان تولید مصرف گوشت طیور تاثیر بسزایی گذاشته است. بنابراین احتمال میرود که تقاضای این کشور برای واردات گوشت طیور آن هم به میزان نامحسوسی از کشورهای آسیایی همچون چین، ژاپن و کره جنوبی افزایش پیدا کند. ایالات متحده امریکا نیز نتوانست
از بحران کووید-19 در امان باشد و کاهش فروش مواد غذایی و کمبود نیروی کار باعث شد تا برنامههای توسعه مربوط به بازار طیور خود را رها کرده و سهم تولید مرغهای بزرگ را نیز کاهش دهد.
تمامی این عوامل دست به دست هم میدهد تا این کشور در سال 2020 میلادی، افت میزان تولید گوشت طیور را تجربه کند.
کشورهایی که بیشترین تولید و مصرف طیور را دارند
کشورهایی که بیشترین میزان مصرف طیور در سال 2019 میلادی را به خود اختصاص دادند شامل چین با 20 میلیون تن، ایالات متحده امریکا با 19 میلیون تن و برزیل با 12 میلیون تن میشوند که سهم 40 درصدی مصرف جهانی را از آن خود کرده اند. همچنین کشورهای روسیه، مکزیک، هند، ژاپن اندونزی، ایران، افریقای جنوبی، مالزی و میانمار پس از آن سه کشور حدود 21 درصد از سهم مصرف بازار جهانی را در اختیار گرفتند.
از لحاظ تولید طیور نیز باید گفت که در سال 2019 میلادی، کشورهای ایالات متحده امریکا با 23 میلیون تن، چین با 20 میلیون تن و برزیل با 16 میلیون تن باز هم در صدر جدول قرار گرفتند و سهم 45 درصدی در بخش تولید را به خود اختصاص دادهاند.
از لحاظ ارزش گذاری مالی نیز باید گفت که چین با 53.4 میلیارد دلار به تنهایی رهبری بازار را برعهده داشته است. سپس ایالات متحده امریکا نیز با شاخص ارزش 21.3 میلیارد دلار رتبه دوم را در این بخش از آن خود کرده است. لازم به ذکر است کشورهایی که بیشترین میزان مصرف سرانه طیور در سال 2019 میلادی را داشتند، شامل مالزی63 کیلوگرم به ازای هر نفر ایالات متحده امریکا58 کیلوگرم به ازای هر نفر و برزیل 57 کیلوگرم برای هر نفر، بودند.
بخش صادرات در بازار جهانی طیور
نکته جالب توجه اینجاست که بازار جهانی صادرات طیور برای سومین سال پیاپی رشد 2.2 درصدی را در پایان سال 2019 میلادی به ثبت رسانده و به 17 میلیون تن رسیده است. از لحاظ ارزش مالی بازار نیز باید گفت که صادرات طیور در جهان توانست به ارزش 27.3 میلیارد دلار در سال گذشته میلادی برسد که این رقم نسبت به سال 2018 میلادی روند نزولی را طی کرده، زیرا شاخص ارزش صادرات طیور در بازار جهانی سال 2018 میلادی حدود 28.5 میلیارد دلار ثبت شده است.
لازم به ذکر است که برزیل با 4 میلیون تن و ایالات متحده امریکا با 3.6 میلیون تن، نمایندگان اصلی صادرات طیور در سال 2019 میلادی بودند که هر کدام به ترتیب رشد 24 و 22 درصدی را در این بازار از آن خود کردند. سایر کشورهای جهان همچون هلند با 1.5 میلیون تن لهستان 1.4 میلیون تن، بلژیک 509 هزار تن، ترکیه 493 هزار تن، آلمان 473 هزار تن، فرانسه 398 هزار تن، اوکراین 361 هزار تن، انگلستان 359 هزار تن هنگکنگ 328 هزار تن و تایلند 295 هزار تن رتبههای سوم تا دوازدهم را در بخش صادرات طیور جهان در سال 2019 میلادی، به خود اختصاص دادند. از لحاظ ارزش گذاری مالی بخش صادرات جهانی طیور نیز باید خاطر نشان ساخت که کشورهای برزیل با 6.5 میلیارد دلار ایالات متحده امریکا 3.7 میلیارد دلار و لهستان 2.9 میلیارد دلار در سال گذشته میلادی پیشتاز بودهاند و سهم 48 درصدی را از آن خود کرده اند. پس از این کشورها هلند، آلمان، فرانسه، بلژیک، تایلند، ترکیه اوکراین، هنگکنگ و انگلستان حدود 31 درصد از ارزش مالی صادرات طیور را در سطح جهان از آن خود کردند. در ادامه یادآور میشود که متوسط قیمت صادرات طیور در سال 2019 میلادی، معادل یک هزار و 644 دلار در هر تن بوده که نسبت به سال 2018 میلادی نسبتا بدون تغییر باقی مانده است. در این میان تفاوتهای معناداری هم بین میانگین قیمتها در این بخش وجود داشته که میتوان به کشورهای تایلند با 2 هزار 683 دلار در هر تن به عنوان بالاترین قیمت و ایالات متحده امریکا با یک هزار و 45 دلار در هر تن به عنوان پایینترین قیمت اشاره داشت.