اقتصادسبز آنلاین: همه ساله بخش اعظمی از تولید محصولات کشاورزی به سبب عدم الگوی کشت مناسب هدر می‌روند.

به گزارش خبرنگار ما، همه ساله مازاد یا کاهش تولید محصولات کشاورزی تنظیم بازار را برهم می زند، در حالی که اجرای کشت قراردادی به عنوان نسخه نجات بخش ارتقای سطح معیشت کشاورزان و عامل اصلی افزایش تولید اهمیت بسزایی دارد.
سید جواد ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی از ابتدای سکانداری این وزارتخانه بارها بر توسعه کشاورزی قراردادی تاکید کرده و همواره معتقد است که برای اجرای الگوی کشت باید به سمت کشاورزی قراردادی رفت، چرا که این امر ضمن کاهش هزینه‌ها، کشاورزان را به امر تولید ترغیب می کند.
ساداتی نژاد با بیان اینکه سالیانه ۴۰ میلیارد تومان محصولات کشاورزی به دلیل اجرا نشدن الگوی کشت هدر می روند، افزود: ضایعات محصولات کشاورزی منجر به هدر رفت ۱۳ میلیارد متر‌مکعب آب می شود که با این وجود توسعه کشاورزی قراردادی به منظور اجرایی شدن الگوی کشت در کشور از اصولی است که در دستور کار وزارت جهاد قرار دارد.
در شرایط فعلی تحریم، پایداری تولید و خودکفایی محصولات استراتژیک بسیار حائز اهمیت است که اجرای کشت قراردادی راه حل مناسبی برای ارزآوری و کاهش فشار بر درآمدهای نفتی محسوب می شود که اجرای آن نوعی تضمین برای فروش محصول به شمار می رود که تولیدکنندگان به سبب ارتقای درآمد، رغبت بیشتری به امر تولید دارند.
آمارها نشان می دهد که یک درصد تولیدات کشاورزی در ایران به شکل قراردادی است، در حال یکه این رقم به طور متوسط در دنیا ۴۰ درصد است که براین اساس در ماده ۹ قانون تقویت امنیت غذایی بر کشاورزی قراردادی در جهش تولید کشاورزی و مدیریت بازار کشاورزی تاکید شده است.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که ایران با وجود پتانسیل بالای بخش کشاورزی و مزیت نسبی اقلیمی می تواند درآمد ارزی قابل توجهی را نصیب کشور کند که با ایجاد زیرساخت‌های لازم، اجرای کشت قراردادی نوعی تضمین برای فروش محصول به شمار می رود.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا درباره تاثیر کشت قراردادی بر تنظیم بازار محصولات کشاورزی و جلوگیری از نابه سامانی‌ها و راهکارهای اجرای آن با خبر شویم:

کشاورزی قراردادی ریسک‌تولید را کاهش می دهد

پیمان عالمی سرپرست نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی، با اشاره به تاثیر کشت قراردادی در تنظیم بازار محصولات کشاورزی اظهار کرد: در دنیا کشاورزی قراردادی به منظور کاهش ریسک کشاورزی و حمایت تولیدکنندگان برای رفع نگرانی از فروش محصول انجام می شود، بنابراین باید به سمت کشاورزی قراردادی رفت تا کشاورز قبل از شروع محصول، بازار مصرف و فروش را ببیند تا ریسک تولید کاهش یابد.
او افزود: در کشور ما خیلی از محصولاتی که کشاورزان برای فروش دغدغه دارند، از جمله محصولاتی است که به صورت متداوم در سنوات گذشته شاهد بودیم که با کاهش تولید، قیمت برای مصرف کننده بالا رفته یا عرضه نسبت به تقاضا به حدی بالاست که کشاورز تحمل ضرر را ندارد.
عالمی با اشاره به اینکه اجرای کشت قراردادی، نگرانی‌ها در خصوص بازار محصولات کشاورزی را مرتفع می کند، بیان کرد: انتظار ما بر آن بود که کشت قراردادی در کشت‌هایی که مشکلات آن بیشتر است اجرا شود؛ چرا که در کشت‌هایی که خرید تضمینی دارند، دغدغه در آنها دیده شده است.
سرپرست نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه کشت قراردادی گندم اولویت نخست ما نبود، بیان کرد: گرچه کشت‌های دیگر اولویت کشت قراردادی بود، اما در هر صورت انتظار داریم که نحوه کشت قراردادی و دستورالعمل‌هایی که قرار است برای کشاورزان پیشنهاد و تصویب شود، یک نوع قرارداد مناسبی باشد که نفع طرفین در آن دیده شود، بدین‌منظور حدود ۲ سال است که نظام صنفی کشاورزی با مشارکت معاونت زراعت در کشت قراردادی جلسات کارشناسی متعددی داشتیم و همواره می توانیم کمک کنیم تا این قراردادها حاشیه کمتری داشته باشند.
به گفته او، در مباحث کشت‌های مطرح شده اجرای کشت قراردادی می تواند کشت مناسبی باشد تا کشاورزان را ترغیب کنیم، چنانچه دولت می خواهد در کشت قراردادی موفق شود، نیاز دارد که تشکل‌ها و نظام صنفی از این قراردادها حمایت کنند، در غیر این صورت نمی تواند نتایج خوبی را بگیرد.
عالمی ادامه داد: کشاورزی قراردادی یک کلمه یا یک واژه است که در قالب قرارداد باید درست استفاده کرد که در آن مقطع می توان شعار داد که مشکلات کشاورزان مرتفع می شود، شرایط نباید به گونه ای باشد که در قالب کشت قراردادی صرفا مشکلات وزارتخانه و سازمان‌ها دیده شود.
سرپرست نظام صنفی کشاورزی با تاکید بر این مسئله که در اجرای کشت قراردادی دغدغه کشاورزان و مشکلات وزارتخانه و دستگاه‌های دولتی توامان با یکدیگر باید دیده شود، بیان کرد: در آن مقطع زمانی نظام صنفی به عنوان پل ارتباطی با دستگاه‌های مدیریتی و حاکمیتی و بدنه بهره برداران و بخش خصوصی ارتباط را محکم می کنیم که در آن قرارداد به شرطی که دغدغه‌ها دیده شده باشد، کشاورزان در قالب کشت قراردادی، امکان فروش محصولاتشان فراهم می شود، اما اگر دستورالعمل‌ها حل نشود، بدون تردید نظام صنفی هیچ کمکی برای اجرای قراردادها نمی کند چرا که ابتدا باید نگرانی در قالب قراردادها را برطرف شده ببینیم تا کشاورزان به این سمت حرکت کنند.
عالمی ادامه داد: کشت قراردادی برای ما یک سفره هدف است، اما کشت قراردادی اگر به درستی تنظیم شده باشد، معیارها باید به گونه ای تدوین شود که دغدغه تولیدکننده، خریدار و مصرف کننده در آن دیده شده باشد.

رفع مشکلات بخش کشاورزی با اجرای صحیح کشت قراردادی

سید جعفر حسینی مشاور اسبق نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی، با اشاره به اینکه کشت قراردادی باید در قالب زنجیره حلقه‌های مختلف در نظر گرفته شود، اظهار کرد: کشت قراردادی در محصول چغندرقند از جمله کشت‌هایی است که کشاورزان با آن آشنایی دارند و طی سالیان قبل در این محصول سابقه اجرای کشت قراردادی وجود دارد‌.
او افزود: اگر قرار است کشت قراردادی در محصولات مختلف اجرا شود، بایستی خریدار پای کار آید و همواره سفارش خرید دهد؛ چرا که اگر حلقه ناقص اجرا شود به طوری که کشاورز تولید کند و سپس حمایتی از سمت خریدار نباشد، این کشت قرار دادی نیست.
حسینی ادامه داد: با فراهم شدن زیرساخت‌ها، حلقه آخر که خریدار است به طور کامل باید تعریف شود تا ارتباط کاشت، داشت و برداشت بین خریدار و کشاورز به درستی تعریف شود تا بتواند قرارداد را منعقد کند. به عنوان مثال در بسیاری از محصولات کشاورزی همچون برنج و گوجه فرنگی به سبب دارا بودن صنایع برنج کوبی و کارخانجات رب به عنوان خریدار امکان سفارش تولید وجود دارد، اما تاکنون ابزار لازم در این ارتباط را نداریم.
این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه با اجرای کشت قراردادی نحوه خرید و خدمات دهی باید تعریف شود، گفت: اگر کشت قراردادی به درستی اجرا شود، این امکان وجود دارد که سفارشات خارجی هم پذیرفته شوند که در آن صورت محصولی که تولید می شود و گاهی به عنوان انباشت و ضایعات نگاه می کنیم، می توان صادر کرد که در آن صورت بسیاری از مشکلات بخش کشاورزی را می توان مرتفع کرد‌.
مشاور اسبق نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با تاکید بر اجرای زیرساخت‌های لازم بیان کرد: اگر اجرای زیرساخت‌های کشت قراردادی صرفا در حد شعار باشد، نه تنها نتیجه نمی دهد، بلکه به سبب بازخوردهای منفی التهاب در بازار ایجاد می شود‌.

بیشتر بخوانید: نسخه‌ای برای رفع پارادوکس حذف ارز 4200 تومانی

اجرای کشت قراردادی بدون‌پشتوانه راهگشا نیست

مجتبی شادلو نایب رییس اتحادیه باغداران تهران، با تاکید بر چارچوب اجرای کشت قراردادی اظهار کرد: برای اجرای کشت قراردادی باید چارچوبی مشخص باشد یا بحث خرید تضمینی به طور کامل عملیاتی شود تا کشاورز از قیمت فروش محصولش آگاهی داشته باشد.
او افزود: با وجود آنکه خرید تضمینی محصول بار مالی سنگینی برای دولت در بر دارد، اما خرید توافقی می تواند به شرط چارچوب و شرایط تولیدکننده و خریدار راهکار مناسبی باشد.
شادلو ادامه داد: برای اجرای کشت قراردادی چارچوب مشخص باید در نظر گرفته شود به گونه ای که خریدار مکلف به اجرای آن باشد و شرایط به گونه ای نباشد که هر زمانی که بازار به نفعش است، اقدام به انعقاد قرارداد کند و در مواقعی که بازار نوسان دارد، رها کند.
نایب رییس اتحادیه باغداران با اشاره به اینکه اجرای کشت قراردادی بدون پشتوانه دغدغه‌های تولید را مرتفع نمی‌کند، بیان کرد: در قبال بحث بازار باید چارچوب وجود داشته باشد چرا که باغاتی که بعد از انقلاب احداث شدند، تلاش‌های زیادی شد تا به ثمر اقتصادی رسید.
به گفته او، با وجود آنکه طرح توسعه باغات جز برنامه چشم انداز ۲۰ ساله تعریف شده است؛ بنابراین حمایت‌های لازم از امر تولید که جزو سرمایه‌های ملی است، باید صورت گیرد چرا که طرح توسعه اتفاقی نبوده که هر کس بر مبنای سلیقه عمل کرده باشد.
شادلو با تاکید بر صادرات مستمر و پایدار محصولات کشاورزی بیان کرد: با دیپلماسی قوی و ارتباط معاونت بازرگانی وزارت خارجه باید صادرات مستمر و پایدار داشت که جزو اهداف نظام و انقلاب است که با فراهم شدن زیرساخت‌ها، اجرای کشت قراردادی یک فرصت است که در بحث تنظیم بازار کمک می کند‌.
نایب رییس اتحادیه باغداران تهران در پایان با بیان اینکه اجرای چارچوب کشت قراردادی تنها نباید در حد حرف و شعار باشد، گفت: با اجرای کشت قراردادی، اگر گروه‌هایی که کنار تولیدکنندگان می آیند، عدالت محور باشند این‌ امکان وجود دارد که تولیدکننده بیشتر وقت خود را برای افزایش بهره‌وری و کیفیت بگذارد که در نهایت هم افزایی قدرت و تخصص‌ها می تواند زنجیره تولید را مهیا کند.
همه ساله بخش اعظمی از تولید محصولات کشاورزی به سبب عدم الگوی کشت مناسب هدر می رود که بنابر اعتقاد وزیر جهاد، برای اجرای الگوی کشت باید به سمت کشاورزی قراردادی رفت تا با کاهش هزینه‌های تولید، تولیدکنندگان به امر تولید ترغیب شوند، هر چند بسیاری از کارشناسان و دست اندرکاران بخش کشاورزی اذعان می کنند که لازمه اجرای کشت قراردادی ایجاد زیرساخت‌های لازم و چارچوب خاص است که امید می رود این موضوع هر چه سریع تر در دستور کار قرار گیرد. / باشگاه خبرنگاران جوان
گزارش از آزاده محبی