اقتصادسبز آنلاین: از نظر تاریخی گیاهان دارویی اهمیت فراوانی در توسعه جوامع مختلف داشته‌اند. در همین راستا استفاده از بعضی گیاهان دارویی به‌صورت سنتی مرسوم بوده و هنوز هم رواج دارد و به‌همین دلیل است که همیشه تحقیقات وسیعی جهت یافتن فرآورده‌ها و مواد طبیعی دارویی در حال انجام است.

امروزه اهمیت گیاهان دارویی و شناساندن نقش حیاتی آنها در پیشبرد اهداف ملی، منطقه‌ای و جهانی برای تحقق سلامت، خودکفایی دارویی، ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی بر کسی پوشیده نیست.
گیاهان دارویی به عنوان ذخایر و گنجینه‌های ژنتیکی می‌تواند بزرگ‌ترین ثروت ملی برای هر کشوری به‌عنوان یکی از تولیدات مهم بخش کشاورزی محسوب شود. در همین رابطه گفت‌وگویی کردیم با مهندس محمد صادق پیش‌بین کارآفرین، پژوهشگر و مدیر مجموعه تکنو کشت شیراز که در ادامه ماحصل آن را می‌خوانیم:

کشت گیاهان دارویی چه تفاوتی با کشت گیاهان زراعی دارد؟
گیاهان زراعی در دنیا بصورت غلات، حبوبات و… در سطح وسیع کشت و کار می‌گردد، و عموما از لحاظ میزان محصول بسیار بالا هست و قیمت کمی دارند.
اما گیاهان دارویی بخاطر سطح کشت کم و هزینه های بالا، میران محصول کم و قیمت بالا تری دارند.
گیاهان دارویی به دو صورت تولید می‌شوند:
1- برداشت از طبیعت
2- کشت و کار و زراعت
گیاهانی که از مراتع جمع‌آوری می‌شوند با توجه به سازگار شدن با شرایط اقلیمی منطقه از نظر آب و خاک به‌صورت خودرو رشد می‌کنند و نسبت به شرایط محیطی و کمبود آب مقاوم هستند و در مقابل تولید کمتری نیز برخوردار هستند برای مثال گیاه آویشن اگر به‌صورت خودرو در تراکم متوسط رشد کرده باشد به میزان حدود 100 کیلوگرم در هکتار قابل برداشت است و اگر در تراکم پایین رشد کند این میزان برداشت به مقدار ناچیز 10 کیلوگرم در هکتار تقلیل می‌یابد. در حالی‌که اگر همین محصول به‌صورت زراعی کشت شود، میزان برداشت به رقم قابل توجه یک تن در هکتار خواهد رسید و این مهمترین تفاوت کشت زراعی و برداشت از طبیعت در گیاهان دارویی است.
یکی از تفاوت‌های شاخص در کشت گیاهان دارویی و کشت محصولات زراعی این است که در کشت زراعی میزان تولید مهم است و به نوعی افزایش تولید بر کیفیت تولید اولویت دارد در حالی‌که در کشت گیاهان دارویی این چنین نیست.تفاوت دیگری که بین کشت گیاهان دارویی و زراعی وجود دارد این است که اکثر محصولات زراعی طی سالیان اخیر از نظر ژنتیکی و به‌زراعی و حتی تلقیح مصنوعی اصلاح شده‌اند و این امر سبب افزایش تولید و مقاومت به افات و امراض شده است در حالی‌که این نوع فرآیندها در گیاهان دارویی بسیار کمتر و تنها در چند نوع گیاه آزمایش شده است. قابل ذکر است که در کشت گیاهان دارویی مسائل به‌زراعی بسیار حایز اهمیت است و به‌ تولیدکننده امکان این را می‌دهد که بداند در زمان کشت باید چه گیاهی را بکارد، از چه کودی استفاده کند، چگونه محل کشت را آبیاری و در چه زمانی محصول را برداشت کند که متأسفانه این موارد در کشت گیاهان دارویی بسیار اندک و تنها در حد آکادمیک صورت می‌گیرد.

علی‌رغم مقرون به صرفه بودن کشت گیاهان دارویی چرا بسیاری از کشاورزان علاقه‌ای به کشت این‌گونه گیاهان ندارند؟
به‌طور کلی مهمترین عامل در این زمینه عدم ترویج مناسب به کشاورزان است و متأسفانه بسیاری از کشاورزان در حال حاضر به‌صورت سنتی اقدام به کاشت محصولاتی می‌کند که هرساله کشت می‌کردند و به علت مطمئن‌ نبودن از فروش محصول تولیدی حاصل از کشت گیاهان دارویی و عدم دانش کافی در این زمینه به ندرت ریسک‌پذیری این را دارند که کشت محصولات خود را تغییر دهند.
دلیل بعدی عدم داشتن دانش کافی و عدم اعتماد به نسل جوان است بصورتیکه بسیاری از دانش آموختگان بخش کشاورزی که از خانواده زارعین کشور هستند طی مشاروه هایی که داشته اند اجمالا به این نکته اشاره می‌کنند که خانواده ها اجازه نمی‌دهند که به کشت گیاهان دارویی روی آورند. نکته دیگر اینکه، بعلت عدم آگاهی و نبودن قانون و برنامه مدون هر شخصی با هر مقدار سواد و تجربه بسیار اندک به تکثیر گیاهان دارویی روی آورده است، عدم تولید نشاء استانداد و عدم دانش کافی این گونه افراد، کشاورزان را دچار بحران می‌کند و کشاورزان ورشکسته قافل از اینکه مشاور و مروج خوبی انتخاب نکرده اند، همه تقصیر ها را بر گردن گیاهان دارویی می اندازند.
بنده به عینه شاهد صدها مورد در این خصوص بوده ام. و در آخر اینکه داستان پیاز و سیب زمینی داستان گوجه و هندوانه در کشت و کار گیاهان دارویی نیز صدق می‌کند.
یک سال، یک گیاه با بخت و اقبال خوب روبرو میشود، سال بعد همه به سمت کشت آن گیاه حمله می‌کنند، سال دوم همه متضرر می‌شوند. به این علت مجموعه تکنوکشت هر ساله یک گیاه دارویی اقتصادی را به جامعه گیاهان دارویی معرفی می‌کند که ضمن بازار سازی آن گیاه بستر تولید و تکثیر آن را نیز فراهم می کند.

از نظر کاربردی گیاهان دارویی چندگونه هستند؟
به طور کلی گیاهان دارویی از نظر کاربرد و کشت به 5 دسته تقسیم می‌شوند.
از نظر نوع مصرف: دارویی / دمنوش / آرایشی- بهداشتی / ادویه ای / عرقیات گیاهی البته تقصیمات دیگری هم هست
گیاهان دارویی زراعی اقتصادی / گیاهان دارویی مرتعی و جنگلی ( برداشت از طبیعت ) / گیاهان دارویی صادراتی / گیاهان دارویی صنعتی
نوع اول گیاهان دارویی زراعی اقتصادی که به صورت کشت دیم و آبی هستند و می‌توان آنها را در قالب الگوی صحیح کشت به عمل آورد، بازار مناسب و میزان عملکرد بالا از مزیت های این نوع است.
نوع دوم گیاهان دارویی مرتعی و جنگلی که به‌صورت خود رو از طبیعت برداشت می‌شوند.
نوع سوم گیاهان دارویی صادراتی هستند که از نظر صادراتی مورد توجه هستند و می‌توان آنها را با توجه به درخواست بازار در سطح کلان کشت کرد.
و نوع چهارم گیاهان دارویی صنعتی هستند که در صنایع دارویی، بهداشتی و صنایع غذایی کاربرد دارند.

بیشتر بخوانید: جهادکشاورزی کم حاشیه چگونه وزارتخانه‌ای پرهیاهو شد؟

حمایت‌های دولت و وزارت جهادکشاورزی در زمینه کشت گیاهان دارویی به چه صورت بوده است؟
در حال حاضر حمایت‌های وزارت جهادکشاورزی و متولیان در غالب ترویج، یارانه و تسهیلات است که با توجه به اهمیت این گیاهان و حفظ ذخایر ارزشمند گیاهی باید حمایت مسؤولین در این زمینه دوچندان شود.
در بخش ترویج متولیان ذی‌ربط با فرستادن مروجین و دانش‌آموختگان این بخش اقدام به فرهنگ‌سازی و ترویج کشت گیاهان دارویی در بین کشاورزان کرده است. در بخش یارانه نیز دولت جهت خرید نهال و نشاء گیاهان دارویی یارانه تعیین کرده و در بخش تسهیلات نیز بانک‌های عامل با ارایه تسهیلات به مبلغ 1300 میلیارد تومان سعی در حمایت از کشاورزان و ترغیب آنها به کشت گیاهان دارویی داشته‌اند.

لطفاً پیرامون فعالیت شرکت توضیحاتی بفرمایید.
تولید، تکثیر، آموزش و ترویج کشت و کار گیاهان دارویی، توسعه بازار داخلی و صادرات محصولات تولیدی از جمله فعالیت‌های شرکت است همچنین مجموعه تکنوکشت شیراز، با توجه به سابقه 10 ساله در امور خرید و فروش گیاهان دارویی و ایجاد شبکه توزیع و فروش کشوری آمادگی دارد تا محصولات تولیدی کشاورزان محترم را به قیمت عادله خریداری نماید.
مجموعه تکنوکشت شیراز جهت راه اندازی اصولی مزارع گیاهان به همراهی کشاورزان شتافته و گام به گام از انتخاب زمین، انتخاب کشت مناسب، تهیه نهاده استاندارد، آموزش کاشت، داشت، برداشت و خشک کردن و بسته بندی آماده ارائه به بازار همراه کشاورزان است.

مراحل اجرای طرح کشت و کار گیاهان دارویی:
1- تکمیل پرسشنامه 27 سوالی در خصوص کیفیت و کمیت آب و خاک / اقلیم شناسی / میزان بارندگی / دسترسی به کارگر های محلی و… توسط متقاضی
2- بررسی پرسشنامه و پیشنهاد گیاهان دارویی اولیت دارد بر اساس اقیلم و شرایط پرسشنامه و ارائه طرح توجیهی گیاهان ذکر شده از نظر نیروی کاری، سرمایه‌گذاری، هزینه و درآمد.
3- عقد قرارداد تولید نشاء و یا خرید بذر استاندارد، آموزش و مشاوره و نظارت در مراحل کاشت، داشت، برداشت و خشک کردن
و بسته بندی محصول جهت ارائه به بازار بصورت حضوری و غیر حضوری.
4- خرید محصول تولیدی بصورت پیش خرید قطعی یا به صورت نرخ شناور.

در خصوص کشت قراردادی یا کشت مشارکتی نیز با کشاورزان همکاری می‌کنید‌؟
برای کشت قراردادی یا مشارکتی مجموعه تکنوکشت شیراز آماده همکاری با کلیه متقاضیان است. همچنین برای کشت سال 1400 با یکی از بانک های عامل تفاهم نامه ای امضاء گردیده است که برای طرف های قرارداد ما تا سقف 60 میلیون تومان وام 4% قرار گیرد.
مجموعه تکنوکشت شیراز در کلیه زمینه‌های ترویج، تولید، تکثیر و مشاوره و خرید و فروش گیاهان دارویی آماده همکاری با کلیه کشاورزان در سراسر ایران است.