اقتصادسبز آنلاین: «در اقتصاد عرضه و تقاضاست که شرایط را تعیین میکند. با قیمت دستوری فقط و فقط به اقتصاد لطمه میزنیم.
زورمان فقط به بخش خصوصی رسیده است و به تناوب جریمهاش کردهایم، چه نتیجهای حاصل شده است؟
من تولیدکننده که با ارز آزاد کارم را شروع کردهام با اقتصاد دستوری چطور میتوانم ادامه دهم…»
آنچه خواندید بخشهایی از صحبتهای دکتر پرویز جهانگیری، رییس هیأت مدیره انجمن افزودنیها است که مشروح آن در ادامه میآید:
سال 1400 به دلایلی سال پرفراز و نشیبی برای تولید بود. سالی که قرار بود موانع تولید مرتفع شود، اما میتوان گفت که یکی از پر موانعترین سالها برای تولید سال 1400بود. دغدغههای همیشگی شما، معافیت صنعت غذا، از مالیات بود که هرچند جزئی، اما به هر حال در انتهای سال؛ دولت به دغدغه شما روی خوش نشان داد. در این رابطه چه نظری دارید؟
بله. ما هم مثل همه، انتظار عمدهای نداشتیم. تحولی ایجاد شده بود و شعارهایی هم برای بهبود وضعیت اقتصاد کشور داده میشد. انتظار این بود که حداقل در نیمه دوم سال حرکتهای اصولی مشاهده شود، اما با کمال تاسف نهتنها چنین حرکتی را ندیدیم، بلکه شاهد بودیم که با انتصاب مدیران و مجریان بیتجربه، نتیجه عکس گرفتیم و شرایط بدتر هم شد. انتظار نداشتیم دولت جدید مینیبوسی عمل کند؛ لااقل آنهایی که در جهت بهبود شرایط کسب و کار تلاش میکردند را باید حفظ میکردند. ما بهعنوان تولیدکننده با مدیرانی سروکار پیدا کردیم که با کمال تاسف بیتجربه بودند و فکر میکنم تا بخواهیم هماهنگ شویم فرصت این دولت هم تمام خواهد شد.
دولت بهرغم آنکه در شعارهایش از حرکتهای اصولی حمایت میکند، اما با عملکردش نهتنها رشد منفی دولت قبلی جبران نشد، بلکه شرایط بدتر هم شد. لذا اگر در این شرایط کارفرماهای ما سرمایه، تجربه و دانش خودشان را به کشورهای اطراف انتقال بدهند نمیتوانیم ایراد بگیریم.
راهحل موانعی که امسال پیش روی تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان است، چیست؟
برخی مشکلات متاسفانه در کشور نهادینه شده است و کسی جرات نمیکند برای حل آنها حرکتی انجام دهد؛ اگر هم بخواهد توان و دانشش را ندارد. وزیر صمت مسأله قیمتگذاری را مطرح و اعلام میکنند با این تصمیم در عرض دو تا سه روز قیمت سه هزار قلم کالا ارزان شده است. کسی نمیپرسد بهراستی این سه هزار قلم کالا، از کجا آورده شده است. کدام آمار رسمی این را تایید میکند. سه هزار قلم یعنی همه چیز را شامل میشود؛ لطفا بفرمایید آنهایی که ارزان نشده است کدامها هستند. شما حتی قبل از رسانهای کردن این اطلاعیه، با بخش خصوصی کوچکترین مشورتی نکردید. این اطلاعیه و این تصمیم مشکل ایجاد کرده است و دولت هم حاضر به قبول اشتباهش نیست، چراکه درحال حاضر صادرات و وارداتمان مختل شده و همه فعالیتهایمان از تصمیمگیریهای بدون برنامهریزی و بدون مشورت متاثر شده است. امیدواریم در سال 1401 با تعمق بیشتری تصمیم بگیریم. مشکل دیگر، بحث مالیات است؛ نگاه دولت باید آیندهنگرانه باشد. متاسفانه صنعت گرفتار مدیران سازمان امور مالیاتی شده است. تمام تلاش یک مدیر این است که حتیالمقدور جریمه نشود، اما او در شرایط استرسزا نمیتواند با آرامش و با فراغ بال انرژی خود را برای بهبود شرایط کسب و کار خود صرف کند. درست نیست که یک فعال اقتصادی فکرش درگیر مسائل حاشیهای شود. فقط امسال بیش از ده بخشنامه مختلف صادر و بعد باطل شده است. متاسفانه تا اینگونه تصمیمگیریها هست کاری از پیش نخواهد رفت. مسوولان باید با دستاندرکاران و فعالان صادرات صحبت کنند. مگر ما در کار دولت که صادرات نفت هست دخالت میکنیم؟ در جهانی که هر شرکت خردهپایی 250 میلیارد دلار سود سالانه دارد، ما کل مملکت را بالا پایین کنیم بهزحمت 100 میلیارد هم نمیشود. ملاحظه میکنید که ما نهتنها موانع را از سر راه برنداشتیم، بلکه مانع هم ایجاد میکنیم. اگر دولت برای سال آینده فکری نکند تتمه صنعتی هم که هست از بین خواهد رفت.
بیشتر بخوانید: قیمت خرید تضمینی گندم، راه رفتن بر لبه تیغ
شما از مدافعان همیشگی معافیت صنعت غذا از مالیات بودهاید و هستید و حداقل چهار تا پنج مصاحبه با خود بنده داشتید. شما همواره تاکید کردهاید که صنعت غذا به دلایل بسیار و از جمله نقشی که در سلامت جامعه دارد باید از مالیات ارزش افزوده معاف شود. دولت تعدادی از مواد غذایی را از ارزش افزوده معاف کرده است. این اقدامات تا رسیدن به هنجارهای مطلوب چقدر فاصله دارد؟
من فکر میکنم این اطلاعیه بیشتر یک شوخی بوده است. ذرت و گندم قبلاً هم از مالیات معاف بوده است. از کی تا حالا دولت از ذرت و محصول کشاورزی ارزش افزوده گرفته که حالا سر تولیدکننده منت میگذارد. در دنیا قانونی به مانند ارزش افزوده را کمتر سراغ داریم، چراکه باعث افزایش 10 تا 30 درصدی قیمت کالاها میشود و تاوان این مالیات را مصرفکننده باید بپردازد. جالب است بدانید که خانم حلیمه یعقوب، رییس جمهور سنگاپور، کلاً تولیدکنندگان را از مالیات معاف کرد. نتیجه فوقالعاده بود. یعنی صادرات و درآمد ارزی سنگاپور بهشدت بالا رفت. ملاحظه میکنید که یک حرکت اصولی چقدر میتواند اثرگذار باشد. متاسفانه بهخاطر موانعی که در کشور ما هست تولیدکننده فرار میکند و جالب اینکه هرجا میروند، موفق میشوند، چراکه با هزینه بسیار اندکی وام بانکی میگیرند. ترکیه سال گذشته حدود 240 میلیارد دلار از بابت خدماتی که داده سود خالص برده است. ترکیه نه نفت دارد
و نه گاز، بلکه با آسانگیری سرمایهگذاری، کارآفرینها تشویق میشوند و سرمایهگذاری میکنند. البته کشور ما به لحاظ تکنیک و دانش مردمانش، با کشورهای مجاور اصلا قابل مقایسه نیست.
ما کجا بودیم و ترکیه کجا بود؛ متاسفانه جایگاهمان عوض شده است. معروف است بیشتر همراهان آقای اردوغان در سفرهای خارجی اغلب کارآفرینان و تولیدکنندگان و تجار بخش خصوصی هستند.
ما با عراق حدود 1700 کیلو متر مرز مشترک داریم، فرهنگ مشترک داریم و خیلی شبیه هم هستیم، اما بازارهای این کشور در انحصار محصولات ترک است. در کنسولگری ترکیه در عراق دستکم دو نفر بازرگان نشسته است؛ ما یا نداریم یا اگر هم هست بیشتر تشریفاتی هستند. ترکها در کشور ایران هم همین طور عمل کردهاند. ما چون بخش خصوصی را قبول نداریم یا جدی نمیگیریم از این رویکردها هم غافلیم. اگر به همین منوال پیش برویم من بعید میدانم در سروسامان دادن به اقتصاد، موفق بشویم. اما اگر شیوه کارمان را عوض کنیم، درآمد صادرات ما از نفت و گاز هم بیشتر خواهد شد.
در یکی دو ماه گذشته طرح قیمتگذاری مطرح شد و در صنعت غذا چالش ایجاد کرد. خیلیها اعتقاد دارند دولت باید قبل از اجرا با صاحبان صنایع غذایی و تولیدکنندگان مشورت میکرد. تحلیل و نگاه شما چیست و این رویکرد دولت را چگونه ارزیابی میکنید؟
بهنظر من سرتاسر این طرح پر از اشکال است. همین طور که خدمتتان عرض کردم آقای وزیر صمت میگویند با اجرای این طرح، قیمتها را پایین آوردیم. میدانیم که در اقتصاد عرضه و تقاضاست که شرایط را تعیین میکند. با قیمت دستوری فقط و فقط به اقتصاد لطمه میزنیم. زورمان فقط به بخش خصوصی رسیده است و به تناوب جریمهاش کردهایم. چه نتیجهای حاصل شده است؟ منِ تولیدکننده که با ارز آزاد کارم را شروع کردهام با اقتصاد دستوری چطور میتوانم ادامه بدهم. اگر بخواهیم شایستهسالاری را دور بزنیم و همچنان با فامیلسالاری ادامه بدهیم و شو اجرا کنیم بهتر از این نخواهد شد. آرزو داریم و خواهش میکنیم مثل همه جای دنیا، دولت ما هم جایگاه بخش خصوصی را درک کند و به رسمیت بشناسد. ما باید از تجارب خودمان و دیگران استفاده کنیم. هرآنچه برای پیشرفت، سلامت و رفاه جامعه مفید است را باید اجرایی و به اعتلای اقتصادمان کمک کنیم. تکرار میکنم امیدواریم جایگاه بخش خصوصی را دولت در تصمیماتش لحاظ بکند و تصمیمات عجولانه نگیرد. داستانهایی مثل قیمتگذاری نهتنها قابلیت انجام ندارد، بلکه فقط برای صادرکننده مزاحمت ایجاد میکند. اگر تصمیمهای خلقالساعه را کنار بگذاریم و دست بخش خصوصی را در تولید و صادرات باز بگذاریم حتما موفق خواهیم شد و در سال 1401 شاهد شکوفاییهای بسیار خواهیم بود. کسی مخالف مالیات نیست. اگر زمینه تولید و فعالیت اقتصادی سالم و بدون رانت فراهم شود قطعا تولیدکننده و هر فعال اقتصادی با میل و رغبت مالیات مصوب را میپردازد، اما مالیات نسنجیده نهتنها به کل تولید و صنعت ما لطمه میزند، بلکه به هیچوجه شایسته کشور ما نیست.