یارانه نان به مصرف کننده داده شود
اقتصادسبز آنلاین: مهدی خان محمدی، از فعالان به نام و موفق صنعت نان، معتقد است که لطف خداوند شامل حال تولیدکنندگان نان شده و باید این گروه از تولیدکنندگان، قدر بزرگترین نعمت خدا که آرد است را بدانند و به‌جای اینکه آن را تبدیل به ضایعات کنند، بلکه آن را غنی تر و قوی تر کنند و به دست مردم برسانند و مصرف کننده را از خود راضی نگه دارند. وی که 53 سال از عمر خود را صرف صنعت نان کرده است، اعتقاد دارد که اگر مردم از کار تولیدکنندگان نان راضی باشد، خدا هم از آنها راضی خواهد بود و این برکت به زندگی آنها برمی‌گردد. خان‌محمدی که بنیانگذار گروه صنعتی نان سحر است، در ابتکاری که به خرج داد، اقدام به راه اندازی فروشگاه‌های نان سحر کرد و به قول خودش نان را در جای طلا و جواهر قرار داد. در گفت‌و‌گوی خواندنی که با این فعال صنعت نان داشتیم، درباره مشکلات و چالش‌ها، موفقیت‌ها و توانمندی‌های صنعت نان به صحبت نشستیم.
سال ۱۴۰۳ به عنوان جهش تولید با مشارکت مردم نامگذاری شده است؛ به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و خبره‌ترین تولیدکنندگان صنعت نان بفرمایید که مهم‌ترین موانعی که برای توسعه و جهش نان در کشور وجود دارد، چیست؟
همانگونه که مطلع هستید صنعت نان در همه جای دنیا، صنعتی بسیار بزرگ است ولی در کشور ما به دلیل پرداخت سوبسید از سوی دولت، همیشه بی‌ارزش و کوچک مانده است. خود این صنعت و محصولات آن بزرگ است و از لحاظ معنوی بزرگترین نعمت خداوند است که در دست ماست و باید بنا به آردی که دریافت می کنیم، نان خوب تهیه کنیم و نان با کیفیت سر سفره‌های مردم ببریم. متأسفانه همانطور که اشاره کردم، سوبسیدی که پرداخت می شود، مانع از رشد صنعت نان شده است. اگر هم می‌بینید که بخشی از این صنعت رشد کرده، به‌دلیل لیاقت، دلسوزی و توانمندی همکاران ما بوده است. البته مدت دو سال است که آرد ما آزاد شده است که باز هم جای تشکر از دولت دارد، زیرا بر این عقیده هستیم که باید سوبسید به مصرف کننده پرداخت شود و نه به نانوا، آسیابان و کشاورز. اگر یارانه نان دست نانوا، آسیابان و کشاورز باشد، با خود فساد به همراه می‌آورد. قصد دولت این است که نان ارزان قیمت به دست مردم برساند و ما هم مخالف آن نیستیم، ولی این یارانه باید در جای خودش مصرف شود و نباید در آن رانت و قاچاق به وجود بیاید و نباید باعث شود که هنر نانوایی از دست نانوا خارج شود. در واقع اگر ما رقابت کنیم و رقیب داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم که صنعت نان رشد می‌کند و صنعت نان نیز مانند صنایع دیگر با شعار رشد نمی‌کند، بلکه با برنامه و تدبیر رشد می‌کند. حدود دو سال است که آرد نان‌های صنعتی، نان‌های حجیم و نیمه حجیم، شیرینی پزی و ماکارونی آزاد شده که در نتیجه کیفیت آنها هم بهتر شده است. البته چنانچه آرد نان صنعتی و ماکارونی هم آزاد شود، به نفع دولت، مردم و نانوایان خواهد بود و به نوعی همه سود می‌برند، ولی در حال حاضر هیچکس سود نمی‌برد و مردم، تولید کننده و دولت همگی ناراضی هستند. امیدواریم دولت به نامه نگاری‌های صورت گرفته و حرف کارشناسان توجه کند و یک بار برای همیشه این مساله حل شود و سوبسید نان به دست مصرف کننده برسد که در صورت تحقق این موضوع، صنعت نان رشد بسیار عجیبی خواهد کرد، در عرض ۲ تا ۳ سال ضایعات نان از بین خواهد رفت و بساط قاچاق برچیده خواهد شد. واقعیت این است که امروز تمام بسترها برای چنین اقدامی آماده است و امیدواریم دولت تدبیری بیندیشد که این مساله برای همیشه حل شود.
خوشبختانه پس از شیوع کرونا، شاهد رویکرد مردم به سمت نان‌های صنعتی و حجیم و نیمه حجیم بودیم؛ رویکردی که موجب شد سهم کمتر از ۱۰ درصدی نان صنعتی در سبد مصرف خانوار ارتقا پیدا کند. آیا آماری دارید که هم اکنون این سهم به چه میزان رسیده است؟
در حال حاضر بنده آمار دقیقی ندارم ولی شواهد نشان می دهد که در منطقه ۱ و2 و ۳ تهران، میزان مصرف بالای ۵۰ درصد است و به طور متوسط در این شهر، میزان مصرف ۱۵ تا ۱۷ درصد است. البته در شهرستان‌ها وضعیت متفاوت است و در شهرستان‌های مهم و بزرگ میزان مصرف نان‌های صنعتی و حجیم و نیمه حجیم بیش از ۱۰ درصد است و در شهرستان‌های کوچک کمتر از ۵ درصد است. اما همانطور که گفتم در مناطق ۱ و ۲ و ۳ تهران بالای ۵۰ تا ۶۰ درصد، نان‌های صنعتی حجیم و نیمه حجیم استفاده می‌شود و بخشی از مردم به این موضوع واقف شده اند که نان‌های صنعتی حجیم و غیرحجیم با حرارت غیر مستقیم تولید می‌شود. علاوه بر این هم اکنون که آرد ما آزاد شده است، همکاران فروشگاه‌های خود را بهداشتی تر کرده‌اند، به کیفیت رسیدگی می‌کنند، رقابت ایجاد شده و همکاران دیگر نمی‌توانند آرد خود را بفروشند و از همین رو در حال حاضر تمام واحدها از نظر تولید نان رشد کرده اند.
یکی از مشکلاتی که این صنعت از دیرباز با آن مواجه بوده، کیفیت پایین گندم داخلی و مشکلات خرید تضمینی گندم است و بسیاری از نانواها از کیفیت پایین آرد گلایه دارند. با توجه به اینکه نظر شما مبنی بر آزادسازی قیمت آرد است، احتمالاً باید روی خرید تضمینی گندم هم تجدید نظر بشود. درست است؟
بله؛ وقتی می‌گوییم آزادسازی یعنی همین که از مزرعه تا تولید کاملا آزاد شود و دولت یک نظارت عالیه داشته باشد که منجر به کاهش هزینه‌های دولت شود. زمانی که نظارت وجود داشته باشد، کشاورز باید گندم خوب بکارد تا کارخانه‌دار از او بخرد و کارخانه‌دار باید آرد خوب به ما بدهد و هر‌جایی که آرد خوب داشته باشد، از او خریدار می کنیم. در مورد مصرف کننده هم که چون سوبسید آن را خودش می‌دهد، می تواند نانوایی که نان بهتری به او می‌دهد، فروشگاه، لباس کارگر و محیط کار تمیزتری دارد را جهت خرید نان انتخاب کند. در نتیجه نانواهایی که از فروش آرد زندگی خود را می گذراندند، کنار می‌روند و افرادی که نان خوب تولید می کنند و حق مردم را دست آنها می‌دهند، باقی می‌مانند.
منتها دولت باید جرات کند و در وهله اول، بایستی اطلاع رسانی کند. در نامه‌ای که به دولت نوشتم و در جلسه‌ای که با مقام معظم رهبری داشتیم، بر این نکته تاکید کردیم که دولت فقط باید نظارت داشته باشد. امیدواریم که این کار در آینده نزدیک و امسال نهایی شود و ما بتوانیم دولت را قانع کنیم در‌صورتی که تنها جنبه نظارتی داشته باشد، هیچ اتفاقی نمی‌افتد و هم مردم راضی خواهند بود. هدف دولت این است که نان ارزان قیمت به دست مردم بدهد و ما نیز همان نان ارزان قیمت را به دست مردم می‌دهیم و بنده و سایر کارشناسان و تولید کنندگان تضمین می‌کنیم که نان ارزان قیمت و با کیفیت، دست مردم بدهیم ولی باید از مزرعه تا سفره آزاد شود و رقابت سالم بین زنجیره گندم و آرد و نان به‌وجود بیاید.
حدود ۱۵ سال پیش دولت قصد داشت یک طرح نان صنعتی را پیاده‌سازی کند و اتفاقا تسهیلات بسیار کلانی هم به این طرح تخصیص داده شد ولی متاسفانه آن طرح با شکست مواجه شد و به غیر از یک یا دو واحد آن، مابقی واحدها فرسوده شده و خاک می خورند. این در حالی است که به خصوص در یک دهه گذشته صنعت ماشین سازی در بخش نان پیشرفت بسیاری کرده و برخی گزارش‌ها حاکی از ان است که کیفیت ماشین آلات مطابق با کیفیت برندهای اروپایی شده است. در این مورد توضیح می‌دهید که این روزها چه وضعیتی داریم؟
همانطور که اشاره کردید آن طرح که اتفاقا بسیار هم خوب بود، با شکست مواجه شد، زیرا مجری یا مجریان این طرح افراد غیرحرفه ای و ناخالصی بودند و ۵۰۰ میلیون یورو معادل یک هزار میلیارد تومان پول را به هدر دادند و حتی یک نان را از این بودجه بیرون نیاوردند. به واسطه این طرح ۳۳ دستگاه ماشین آلات وارد کشور شد و ایران به قبرستان ماشین آلات خارجی تبدیل شد اما پس از آن هم تحریم‌ها به وجود آمد و ورود ماشین آلات، دشوارتر شد. در ادامه انجمن ماشین سازی هم ارتقای کیفیت ماشین آلات داخلی را مورد تشویق و حمایت قرار داد و در عین حال به دنبال افزایش قیمت دلار، صنعتگران دیگر توان واردات ماشین آلات خارجی را ندارند و تمام اینها موجب شد که تامین نیاز از طریق تولیدات داخلی را دنبال کنیم. ماشین‌آلاتی که در ایران ساخته می‌شوند، از ترکیه بهتر هستند و از برخی کمپانی‌های ایتالیایی هم جلو افتاده‌ایم و به رغم تمام مشکلات و چالش‌هایی که وجود دارد، تولید کنندگان ماشین‌آلات عاشقانه کار می‌کنند. امروز 80 درصد ماشین آلات مورد نیاز کشورمان از محل تولید داخلی تامین می شود و هنوز به ۲۰ درصد بعضی از فرم دهنده‌ها و برخی بسته‌بندی‌های اتومات نرسیده‌ایم ولی به آن هم خواهیم رسید. تاکید همیشگی من این است که وابسته کردن صنعت نان به خارج، کار غلطی است و امروز به دنبال همفکری بین اهالی صنعت ماشین سازی، تولیدکنندگان آرد و کارخانه‌های نان به جایی رسیده ایم که وابستگی ما در ماشین آلات کم شده است. در ضمن کارخانه‌های آرد بسیار مجهز هستند و در حوزه آموزش نیز در حال کار هستیم و دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های مختلفی دایر شده است. همچنین دیگر حتی یک گرم مواد اولیه نان هم وارد نمی‌شود و کارخانه‌های بسیار خوبی باز شده است و صادرات هم داریم؛ بنابراین زنجیره و صنعت آماده است و اگر امروز دولت با ما همکاری کند، مشکل نان برای همیشه رفع خواهد شد.
به کیفیت و فناوری ماشین‌های تولید داخل اشاره کردید؛ از نظر قیمت ماشین آلات تولید داخل با نمونه‌های خارجی چقدر تفاوت دارد؟
با اینکه ۵۰ درصد از مواد اولیه مورد نیاز را از خارج می‌آوریم، باز هم خیلی ارزان‌تر است و به طور میانگین تا ۵۰ درصد و بعضا تا ۷۰ درصد ارزان‌تر از ماشین آلات خارجی هستند.
عکس: اقتصاد سبز- شکوفه خوش نثار
اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا
