مریم حق‌بیان

اقتصادسبز آنلاین: در چند سال اخیر، هوش مصنوعی (AI) تحولات عظیمی را در بسیاری از صنایع ایجاد کرده است. صنایع غذایی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و هوش مصنوعی تأثیر خود را بر دنیای غذاها و نوشیدنی‌ها هم گذاشته است. امروزه بسیاری از سازمان‌ها به‌خوبی پی برده‌اند که هوش مصنوعی از پتانسیل بالایی برای افزایش بهره‌وری، کاهش هدررفت مواد‌غذایی و بهبود اختلالات زنجیره تأمین برخوردار است. در نتیجه، بسیاری از فعالان صنایع غذایی در تلاش هستند که هر چه زودتر این صنعت را از مزایای هوش مصنوعی و زیرمجموعه‌های آن بهره‌مند کنند. اما به‌طور دقیق تأثیر هوش مصنوعی بر صنایع غذایی چیست؟ اصلاً کاربرد هوش مصنوعی در صنایع غذایی چیست؟

هوش مصنوعی یا AI چیست؟
منظور از هوش مصنوعی که به‌اختصار AI نامیده می‌شود، شبیه‌سازی هوش انسانی در ماشین‌هایی است که طوری برنامه‌ریزی شده‌اند که مانند انسان‌ها فکر و اعمال آن‌ها را تقلید کنند. این اصطلاح همچنین به هر ماشینی که از ویژگی‌های مرتبط با ذهن انسان‌مانند یادگیری و حل مسأله برخوردار باشد، اطلاق می‌شود.
۴ رویکرد و جنبه اصلی هوش مصنوعی عبارتند از:
– ‌توانایی اندیشیدن همانند انسان
– تفکر منطقی
-‌ اقدامات انسانی انجام‌دادن
-‌ منطقی عمل‌کردن
اصلی‌ترین ویژگی هوش مصنوعی که آن را در چند سال اخیر به کانون توجه دانشمندان تبدیل کرده است، توانایی آن در منطقی کردن و انجام بهترین اقدامات برای دستیابی به هدفی خاص است. در ادامه، درباره تأثیر هوش مصنوعی بر صنایع غذایی و اینکه AI چه خدمات و مزایایی را برای این حوزه به ارمغان می‌آورد، بیشتر صحبت می‌کنیم.

کاربرد هوش مصنوعی در صنایع غذایی
به‌طورکلی، تکنولوژی و روی کار آمدن دستگاه‌ها و رایانه‌هایی که درست به‌اندازه انسان‌ها می‌توانند دقیق و بی‌نقص فکر کنند، زندگی را از هر حیث برای ما راحت‌تر کرده‌اند. صنایع غذایی نیز از این فناوری‌ها و نیز هوش مصنوعی تأثیر پذیرفته و از مزایای آن بهره‌مند شده است. از جمله اصلی‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع غذایی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بهبود روند تحویل غذاها
تحویل غذا، یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنایع غذایی است. با توجه ‌به اهمیت این موضوع، دور از انتظار نیست که استفاده از هوش مصنوعی در برنامه‌های مختلف تحویل غذا، مهم‌ترین تأثیر هوش مصنوعی بر صنایع غذایی باشد. هوش مصنوعی در وهله اول کار خود را از طریق بازاریابی و تبلیغ محصولات شروع کرده است؛ به این معنی که الگوریتم‌های آن عملکرد تک‌تک مشتریان را در وب‌سایت‌ها مورد بررسی قرار می‌دهند تا انتخاب‌ها و سلایق آن‌ها را بشناسند و پیشنهادهای هدفمندی را برای سفارش غذا یا معرفی رستوران به آنان ارائه می‌کنند. همچنین، اقدامات موردنیاز برای واردکردن سفارش، ارسال و فرایند صدور صورت‌حساب را خودکار می‌کنند و انجام این روندها را تسهیل می‌بخشند. استفاده از ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی که با مشتریان چت و به درخواست‌های آن‌ها رسیدگی می‌کنند، از دیگر کاربردهای AI برای تحویل غذا است.

خودکارسازی فرآیند پردازش مواد غذایی

برای پردازش مواد غذایی، نیروی انسانی در مراحلی اعم از فرآوری غذاها و بسته‌بندی آن‌ها حضور دارند. علاوه بر این، فراوری مواد غذایی، بسیار پیچیده و زمان‌بر است. حتی زمانی که فراوری غذاها کامل شده است و آن‌ها آماده ارسال هستند، همچنان باید آزمایش‌های کیفی گسترده‌ای روی آنها انجام شود. بگذریم که ضرورت رعایت بهداشت توسط افرادی که در روند فراوری غذاها مشارکت دارند، خود معضل بسیار بزرگی است. اینجاست که لزوم به‌کارگیری هوش مصنوعی به‌شدت حس می‌شود. AI می‌تواند فرآیندهای فرآوری غذاها را تسهیل بخشد، زمان پردازش مواد غذایی را کاهش دهد، درآمد صنایع را بیشتر کند و تجربه مشتریان را بهبود بخشد. به‌طورکلی، از این نظر هوش مصنوعی می‌تواند صنایع غذایی را متحول کند.

ایمن‌سازی حمل‌ونقل غذاها
یکی دیگر از مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع غذایی، حفظ شرایطی است که برای سالم ماندن غذاها در فرایند حمل‌ونقل ضروری است. هرکدام از مواد غذایی برای فاسدنشدن به دما و رطوبت خاصی احتیاج دارند و باید تحت شرایط مناسبی نگهداری و حمل شوند. استفاده از هوش مصنوعی که در آن‌ها از پیشرفت‌های اینترنت اشیا هم بهره برده شده باشد، به کنترل دقیق الزامات موردنیاز برای حمل‌ونقل ایمن مواد غذایی کمک می‌کند و باعث می‌شود که مواد غذایی با بالاترین کیفیت ممکن به مقصد تحویل داده شوند.

مدیریت زنجیره تأمین مواد غذایی
بر‌‌خلاف گذشته که زنجیره‌های تأمین تنها شامل چند بخش و فرایند بودند و یک نفر همه این‌ها را کنترل می‌کرد، این زنجیره‌ها در حال حاضر گسترده‌تر شده‌اند و روندهای مختلفی را شامل می‌شوند. این مسأله باعث می‌شود که زنجیره‌های تأمین با مشکلات زیادی مواجه شوند، چون به ارزیابی دائمی کل فعالیت‌های انجام‌شده در هر مرحله و همچنین، هماهنگی و تحویل اطلاعات به افراد مناسب احتیاج دارند. در زنجیره‌های تأمین بزرگ، ایجاد هماهنگی و نظارت دقیق و مستمر بر عملکرد چالش‌برانگیزتر هم می‌شود و انجام کارها به‌صورت دستی، مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند. اینجاست که هوش مصنوعی می‌تواند جادو کند. AI به‌طور دقیق بر روندها و فعالیت‌های انجام‌شده نظارت می‌کند و اگر در کنار آن از اینترنت اشیا استفاده شود، هر بخش از زنجیره تأمین عملکرد خود را در بهترین حالت ممکن انجام خواهد داد.

عدم نیاز به تجهیزات فراوری مواد غذایی
تجهیزاتی که برای فراوری مواد غذایی مورداستفاده قرار می‌گیرند، معمولاً از عهده انجام چند کار به‌صورت هم‌زمان برمی‌آیند. در نتیجه، خرابی آن‌ها، کل فرایند زنجیره تأمین را با اختلال مواجه می‌کند. در این شرایط، با استفاده از هوش مصنوعی، مطمئن خواهیم بود که مواد غذایی در مدت‌زمان لازم در شرایط مساعدی قرار خواهند گرفت. علاوه‌براین، هوش مصنوعی می‌تواند به‌طور دائم وضعیت تجهیزات فراوری غذاها را بررسی کند و در صورت لزوم، اقداماتی برای تعمیر آن‌ها انجام دهد.

مزایای هوش مصنوعی برای صنایع غذایی
تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که هوش مصنوعی چه تأثیری می‌تواند بر زندگی شما و غذاهایی که مصرف می‌کنید، داشته باشد؟ هوش مصنوعی و زیرمجموعه‌های آن، خدمات زیادی را به صنایع غذایی عرضه می‌کنند و مزایای زیادی را به همراه دارند. از جمله مهم‌ترین این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ایجاد دستورالعمل‌های غذایی جدید با توجه ‌به علایق مشتریان
تولیدکنندگان مواد غذایی باید به‌روز باشند و دائماً محصولات جدیدی را تولید کنند تا محبوبیت خود را حفظ و منابع درآمدی جدیدی برای خود ایجاد کنند. بدین منظور، آن‌ها باید آگاهی دقیقی از سلایق مشتریان خود داشته باشند. در گذشته این کار با انجام نظرسنجی و سازگاری با ترندهای نوظهور انجام می‌شد، اما با استفاده از هوش مصنوعی تولیدکننده‌های مواد غذایی راحت‌تر می‌توانند اولویت‌های مشتریان خود را پیش‌بینی کرده و بر اساس آن‌ها محصولات غذایی جدید تولید کنند.
با تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، به‌راحتی می‌توان الگوهای فروش و طعم‌هایی را که افراد ترجیح می‌دهند، پیش‌بینی کرد و سرمایه‌گذاری زودهنگامی را برای توسعه محصولات جدیدتر با توجه ‌به ذائقه مشتریان آغاز کرد. همچنین، با استفاده از هوش مصنوعی، مشتریان می‌توانند محصولاتی را که دقیقاً باب میل‌شان است، بخرند. این پیشرفت علاوه بر کمک به شناسایی مثلاً بهترین طعم‌ها، فرایند توسعه محصول را کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر می‌کند و از طریق آن شرکت‌ها می‌توانند محصولات جدید خود را سریع‌تر و با آزمون و خطای کمتری به بازار عرضه کنند.

تمیزکاری دقیق ابزارها و تجهیزات
تمامی تجهیزات و ماشین‌آلاتی که در فرایند تولید مواد غذایی استفاده می‌شوند، باید بر اساس دقیق‌ترین استانداردها تمیز شوند. متأسفانه این مسئله از نظر زمان و پول به‌شدت هزینه‌بر است. فناوری‌های نوآورانه هوش مصنوعی اما در این حیطه نیز تحولاتی ایجاد کرده است. به‌عنوان‌مثال، دانشگاه ناتینگهام (Nottingham) دستگاهی ساخته است که با استفاده از تصویربرداری نوری فلورسانس و حس‌گر اولتراسونیک برای اسکن مواد غذایی باقی‌مانده در ماشین‌آلات استفاده می‌کند. به‌علاوه، دستگاه حاضر 20 تا 40 درصد در آب مورداستفاده برای تمیزکاری تجهیزات صرفه‌جویی می‌کند و زمان تمیزکاری آن‌ها را به نصف می‌رساند.

برخورداری از خطوط تولیدی بهداشتی‌تر
نقض ایمنی مواد غذایی، ممکن است برای تولیدکنندگان گران تمام شود؛ علاوه بر این‌که آنان ممکن است میلیون‌ها و گاه میلیاردها تومان جریمه شوند، به شهرت آن‌ها هم خدشه وارد خواهد شد. استفاده از هوش مصنوعی، تا حد زیادی احتمال وقوع چنین تخلفاتی را به روش‌های مختلف کاهش می‌دهد. هرچقدر بخش‌های بیشتری از فرایند تولید غذا توسط ربات‌ها کنترل و تمیز شوند، احتمال آلودگی محصولات به عوامل بیماری‌زا هم کمتر خواهد شد. علاوه بر این‌که ربات‌ها از انسان‌ها سریع‌تر و کارآمدتر عمل می‌کنند، می‌توان آن‌ها را استریل کرد و ایمنی مواد غذایی را تا حد بسیار زیادی افزایش داد. علاوه ‌براین، از هوش مصنوعی برای بهبود نظافت و تمیزی نیروی کار هم می‌توان استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال، فناوری‌های تشخیص چهره به شناسایی کارکنانی که بهداشت را رعایت نکرده‌اند، کمک می‌کند و شرکت‌ها با استفاده از این فناوری‌ها می‌توانند کنترل دقیق‌تری بر بهداشت محل کار داشته باشند.

تسریع روند دسته‌بندی غذاها
دسته‌بندی مواد غذایی، روندی پرزحمت و زمان‌بر است. این مسأله علاوه بر این‌که عملکرد کارکنان خط تولید را کند می‌کند، مستلزم به‌کارگیری کارکنان زیادی است. این مسئله در رابطه ‌با دسته‌بندی محصولاتی که استانداردهای لازم برای فروش را ندارند، چالش‌برانگیزتر می‌شود. با کمک هوش مصنوعی تا حد زیادی می‌توان در زمان و افراد موردنیاز برای انجام این فعالیت‌های حیاتی صرفه‌جویی کرد. لیزرها و دوربین‌ها برای ارزیابی شکل، رنگ و یکپارچگی تمامی محصولات استفاده می‌شوند و به‌طور خودکار موارد معیوب و غیرقابل‌استفاده کنار گذاشته می‌شوند. علاوه‌براین، اگر از فناوری یادگیری ماشینی (machine learning) هم در کنار هوش مصنوعی استفاده شود، چنین سیستم‌هایی مرتباً بهبود پیدا خواهند کرد و از هدررفت محصولات قابل‌قبول جلوگیری خواهد شد.

هوش مصنوعی و زباله‌های غذایی

دپارتمان کشاورزی ایالات متحده آمریکا اظهار کرده است که هدررفت مواد غذایی در آمریکا بالغ بر 30 تا 40 درصد غذاهای مصرفی است و متأسفانه این مقدار روبه‌افزایش است. اما تحقیقات نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند این مقدار را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد و تا سال ۲۰۳۰، میلیاردها دلار در این زمینه صرفه‌جویی کند.
این موضوع مؤید آن است که انسان‌ها در حال حاضر نمی‌توانند منابع خود را به‌درستی مدیریت کنند و تک‌ کشتی، استفاده از کودهای شیمیایی مصنوعی و استفاده بیش‌ازحد از زمین‌های زراعی را می‌توان با روش‌های هوشمندتر جایگزین کرد. اطلاعات و داده‌هایی که هوش مصنوعی در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد، به آن‌ها کمک می‌کند سریع‌تر و بهتر تصمیم‌گیری کنند.

از دیگر مواردی که AI باعث کاهش زباله‌های غذایی می‌شود، می‌توان موارد زیر را نام برد:
هوش مصنوعی به شناسایی میکروب‌هایی که می‌توانند رشد محصولات را بدون نیاز به استفاده از کود افزایش دهند، کمک می‌کند.
کشاورزان با بهر‌ه‌مندی از مزایای هوش مصنوعی، از شر آزمایش‌های مزرعه‌ای خلاص می‌شوند. این مسأله تا حد بسیار زیادی به صرفه‌جویی در پولی که برای این آزمایش‌ها صرف می‌شود، کمک می‌کند.
اگر در زنجیره‌های تأمین محصولات زراعی از فناوری بازرسی بصری استفاده شود، روند وارسی محصولات بسیار ساده‌تر و سریع‌تر خواهد شد.
بررسی مواد غذایی از طریق هوش مصنوعی این امکان را در اختیار ما قرار می‌دهد که قبل از فاسدشدن مواد غذایی و تبدیل‌شان به زباله، آن‌ها را به رستوران‌ها یا سایر افرادی که مایل به خرید این مواد غذایی هستند، بفروشیم.
یکی از اصلی‌ترین چالش‌هایی که مانع از تحقق این ایده‌ها می‌شود، این است که تنها یک شرکت نمی‌تواند به چنین چیزهایی دست پیدا کند و کل صنعت باید تحول پیدا کند. شبکه‌ای از شرکا باید در راستای دستیابی به این اهداف تلاش کنند تا بتوانند تأثیر چشمگیری در جهان ایجاد کنند. جالب است بدانید که در چند سال اخیر این موضوع، کانون توجه بسیاری شده است و تعداد افرادی‌که عبارت «زباله‌های غذایی» را در گوگل جست‌وجو کرده‌اند، از سال ۲۰۱۱ افزایش‌ یافته است.

آینده هوش مصنوعی و صنایع غذایی

با توجه ‌به آنچه تاکنون درباره تأثیر هوش مصنوعی بر صنایع غذایی گفته شد، احتمالاً متوجه شده‌اید که سرمایه‌گذاری در فناوری هوش مصنوعی، بازدهی چندبرابری دارد و بسیاری از سرمایه‌گذاران هم به این مسأله پی برده‌اند. برای مثال، هوش مصنوعی در مقایسه با انسان‌ها راحت‌تر و سریع‌تر می‌تواند بسیاری از مشکلات کشاورزی را پیش‌بینی و شناسایی کند.
شرکت فناوری کشاورزی گایاما که در سوئیس مستقر است، بیش از 3.2 میلیون دلار برای سرمایه‌گذاری روی یک پروژه هوش مصنوعی جمع‌آوری کرد. آن‌ها از هواپیماهای بدون سرنشین که دارای دوربین‌های فراطیفی هستند استفاده می‌کنند تا بهتر بتوانند تغییرات آب، کود، آفات و عملکرد محصولات را شناسایی کنند.
سپس، الگوریتم‌های AI می‌توانند خطرهای احتمالی را شناسایی کرده و کشاورزها را نسبت به آن‌ها مطلع کنند. همچنین، آن‌ها می‌توانند پیشنهاداتی مبنی بر استفاده مؤثرتر از منابع و زمین‌های زراعی به کشاورزان ارائه کنند. یکی از جالب‌ترین موارد استفاده از یادگیری ماشینی در کشت زمین‌های زراعی، تحلیل داده‌های ماهواره‌ای در سطح زمین است. هدف این است مکان‌هایی که بهترین محصول را عرضه می‌کنند شناسایی و به دولت و سرمایه‌گذاران پیشنهاد شوند.
اگر در این بخش، بیشتر روی بخش کشاورزی تأکید کردیم، دلیلش این است که این حوزه از صنایع‌غذایی مشکلات زیادی برای حل‌شدن دارد. کشاورزی در بسیاری از نواحی هنوز به روش‌های سنتی و قدیمی انجام می‌شود و گزارش‌ها حاکی از آن است که سالانه ۵۵۰ میلیون لیتر آب برای پرورش محصولات زراعی هدر می‌رود و امید است که هوش مصنوعی در آینده بتواند این مشکل را حل کند و رقم مذکور را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد. چنین چیزی می‌تواند تولید غذا را ۶۰ برابر کند!
Lab 77 قبلاً ربات‌های هوشمندی را توسعه داده است که می‌توانند محصولات را مستقیماً از زمین‌ها برداشت کنند و تا حد بسیار زیادی کارهای مشقت‌بار و پرزحمتی را که قبلاً توسط انسان‌ها انجام می‌شد، کاهش می‌دهند. جالب است بدانید که این ربات‌ها به فناوری یادگیری ماشینی مجهز هستند و می‌توانند میزان رسیدگی یک میوه، تفکیک میوه‌ها از سایر محصولات و جابه‌جایی بهتر و دقیق‌تر محصولات زراعی را بادقت و صحت بیشتری انجام دهند.

فرض کنید اگر این ربات‌ها در سطوح گسترده‌تری مورداستفاده قرار بگیرند، چه خواهد شد؟
بررسی 8 تأثیر عمده هوش مصنوعی در صنعت غذا
صنعت غذا یکی از صنایعی است که هوش مصنوعی می‌تواند تاثیر باورنکردنی بر آن داشته باشد. این فناوری با خودکار کردن فعالیت‌ها و بالا بردن عملکرد تولید مواد غذایی تحول سریعی را در این صنعت رقم می‌زند. کنترل کیفیت مناسب‌تر از طریق توصیه‌های مبتنی بر داده توسط ماشین‌های هوشمند، در اختیار داشتن منوهای متنوع‌تر و تولید محصولاتی که تطابق بیشتری با سلیقه مصرف‌کننده دارد تنها بخشی از تغییرات بکارگیری این فناوری در صنعت غذاست.
از طرفی در فرآوری مواد غذایی، تولیدکنندگان باید نظارت دقیقی بر بسیاری از موارد مانند منابع انسانی، مواد، نگهداری تجهیزات و بسته‌بندی داشته باشند. حتی پس از اتمام فرآوری مواد غذایی هم لازم است آزمایش‌های کیفی گسترده‌ای در این خصوص انجام گیرد.
انجام کلیه این مراحل نیاز به زمان و استفاده از نیروهای متخصص بسیار دارد. در اینجاست که هوش مصنوعی با ورود به مراحل مختلف، باعث کاهش زمان فرآوری و افزایش بازدهی تولید شده و با فراهم آوردن تجربه مصرف بهتر مواد غذایی، عملکرد کلی کسب و کار را ارتقا می‌دهد. اما آنچه مسلم است، دیگر، دور بودن از هوش مصنوعی امکان‌پذیر نیست و تطابق بیشتر صنعت غذا با آن مزایای بسیاری دارد که موجب گشوده شدن مسیرهای جدیدی می‌شود. اما چگونه این کار انجام می‌پذیرد؟
هوش مصنوعی تأثیر بسیاری در افزایش عملکرد و بهینه کردن تولید موادغذایی دارد
1- سورت کردن و دسته‌بندی هوشمند مواد غذایی
فرآیند سورتینگ در حالت معمول نیاز به استفاده از تعداد بالایی پرسنل دارد. این فرآیند، کاری یکنواخت است و در بسیاری موارد به دلیل خطای افراد، ممکن است به درستی انجام نگرفته و در نتیجه محصولات بی‌کیفیتی به دست مصرف‌کننده برسد. اما با استفاده از هوش مصنوعی عمل سورتینگ در بالاترین دقت ممکن انجام می‌گیرد. به عنوان مثال این فناوری قادر است سیب‌زمینی‌ها را بر اساس اندازه و وزن آن‌ها به دقت جداسازی کند و بدین‌صورت سیب‌زمینی‌هایی با بالاترین کیفیت برای سرخ کردن و تولید چیپس در اختیار خط تولید قرار دهد. یا در موردی دیگر با دسته‌بندی سبزیجات بر اساس رنگ، ضایعات آن‌ها را کاهش دهد. با تعریف الزامات کیفی خاص برای هوش مصنوعی، شما می‌توانید مطمئن باشید که کلیه مواد غذایی در بالاترین سطح ممکن و در حدی مطلوب، فرآوری می‌شوند.
در کنار این موارد، شاید بهترین مزیت این فناوری در انجام خودکار فعالیت سورتینگ است. تجهیزات استفاده کننده از هوش مصنوعی قادرند با اسکنرهای اشعه ایکس، دوربین‌ها و سنسورهای خاص، موادغذایی را درست مطابق دستورالعمل‌های دریافتی دسته‌بندی کنند و کیفیت تولید را افزایش دهند.
2- بهبود مدیریت زنجیره تأمین
وضع مقررات جدید ایمنی مواد غذایی، همواره در جهت افزایش شفافیت مدیریت زنجیره تأمین موادغذایی انجام می‌گیرد. در این میان الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای نظارت بر محموله‌های موادغذایی در طول زنجیره تامین بسیار کاربرد دارند. موضوعی که به عنوان عاملی مهم در تضمین رعایت استانداردهای ایمنی در محصولات به حساب می‌آید.
پیش‌بینی‌های دقیق این فناوری برای مدیریت موجودی‌ها و قیمت‌گذاری متمرکز باعث می‌شود که محموله‌های مواد‌غذایی در حداقل زمان ممکن ارسال شوند. نتیجه این موضوع ضایعات کمتر و کاهش هزینه‌های حمل و نقل است. ضمنا از آنجا که ارسال تولیدات یک کارخانه مواد غذایی به نقاط مختلف حجم عظیمی از فعالیت یک کسب و کار را در بر می‌گیرد، در‌صورت عدم به‌کارگیری هوش مصنوعی، ردیابی محموله‌ها بسیار دشوار خواهد بود. ارایه نمایی شفاف از کل عملیات حمل و نقل و نظارت بر فعالیت ارسال محموله با استفاده از این فناوری، در نهایت منجر به افزایش عملکرد کسب و کار خواهد شد.
3- افزایش ایمنی مواد‌غذایی
ایمنی، اولویت اصلی در فرآوری مواد غذایی است. کلیه پرسنلی که به‌طور مستقیم با مواد غذایی در تماس هستند، باید لباس مناسب بپوشند و استانداردهای ایمنی را رعایت کنند. با این‌حال ردیابی این موضوع و اطمینان از رعایت کلیه موارد توسط پرسنل در اکثر کارخانجات مواد غذایی بسیار دشوار است.
استفاده از دوربین‌های هوش مصنوعی برای نظارت بر پرسنل و اعلان لازم به مدیریت در صورت عدم رعایت موارد ایمنی توسط آن‌ها یکی از مواردی است که مشکل مدیران را در این خصوص برطرف می‌کند. فناوری هوش مصنوعی قادر است با شناسایی مسائل ایمنی مانند نپوشیدن لباس مناسب و عدم رعایت قوانین، با نظارت دقیق بر فعالیت‌ها در خط تولید، هشدارهای لازم را برای پرسنل و مدیران در این خصوص ارسال کند. لازم بذکر است دقت تشخیص دوربین‌های مجهز به هوش مصنوعی بسیار بالا و در حد 96 درصد است.
4- توسعه محصولات جدید
در صحنه رقابتی صنعت، تولیدکنندگان مواد غذایی لازم است به‌دنبال دستورالعمل‌های جدید و ابداع محصولات نو باشند. در حالت معمول، هر تولیدکننده کارشناسانی را برای شناسایی سلیقه‌های مصرف‌کننده و یافتن فرصت‌های جدید از طریق انجام نظرسنجی و مصاحبه با افراد اختصاص می‌دهد. استفاده از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده‌های گروه‌های جمعیتی مختلف، الگوهای فروش، ترجیحات طعم و مزه محصول و …قادر است به افزایش شخصی‌سازی محصول بر پایه سلیقه مصرف‌کننده بسیار موثر باشد. این بدان معناست که کسب و کارها می‌توانند از این فناوری برای یافتن محبوب‌ترین ترکیب از لحاظ طعم و در نتیجه توسعه محصولات خود استفاده کنند. موضوعی که فرآیند توسعه محصول را سریع‌تر، مقرون به صرفه‌تر و کم‌خطرتر می‌کند.
شرکت آمریکایی Kellogg یکی از تولیدکنندگان مواد غذایی است که در سال 2017 میلادی از فناوری هوش مصنوعی برای طراحی محصول «گرانولا بار» خود از بین 50 ماده اولیه مورد نظر در این خصوص استفاده کرد. این فناوری با انتخاب ترکیب طعم‌های مختلف که مصرف‌کنندگان تمایل بیشتری به آن دارند، محصول سفارشی جدیدی که کاملا شخصی‌سازی شده بود را طراحی کرد و در نتیجه سود مناسبی را برای این شرکت ایجاد نمود.
5- تمیز کردن تجهیزات
ضدعفونی کردن و تمیز بودن ماشین‌آلاتی که با مواد غذایی در تماس هستند نکته مهمی است که به عنوان یکی از دغدغه‌های تولید کنندگان در صنعت غذا به حساب می‌آید. خارج کردن انسان‌ها از این فرآیند و استفاده از روبات‌ها و ماشین‌های کنترل شده توسط هوش مصنوعی از جمله روش‌هایی است که می‌تواند سطح بالایی از بهداشت را در خط تولید ایجاد کند. ضمن اینکه مصرف انرژی و آب لازم برای تمیز کردن را کاهش می‌دهد. لازم به ذکر است که یک سیستم تمیز کننده خودکار، قادر به حذف کوچکترین ذرات غذا از ماشین آلات با استفاده از تصویربرداری نوری، سنسورهای اولتراسونیک و … خواهد بود. طبق بررسی‌ها استفاده از هوش مصنوعی برای این منظور قادر به کاهش 50 درصد زمان تمیز کردن تجهیزات در یک کارخانه مواد غذایی است.
6- تعمیر و نگهداری پیشگیرانه
تجهیزات تولید
تعمیر و نگهداری پیشگیرانه توسط هوش مصنوعی راهی برای تشخیص زمان بهینه و تعمیر تجهیزات فرآیند تولید پیش از این‌که خسارت عمده‌ای ایجاد شود، است. این فعالیت با نظارت بر عواملی که بر کیفیت فرآیند تولید اثر می‌گذارند به همراه تجزیه و تحلیل ریشه‌ای برای شناسایی و جلوگیری از مشکلات پیش از وقوع، به تولیدکنندگان مواد غذایی کمک بسیاری می‌کند. موضوعی که با تضمین سلامت تجهیزات، در افزایش عملکرد و بازدهی آن‌ها بسیار موثر است.
7- کشاورزی هوشمند
کشاورزان به عنوان بخشی از زنجیره تولید محصولات غذایی نیز از هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد کاشت از طریق بهینه‌سازی شرایط رشد استفاده می‌کنند. به‌کارگیری پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی و سیستم‌های نظارتی پیشرفته برای نظارت بر دما، شوری خاک، اثرات اشعه UV ، شناسایی بیماری‌های گیاهی، آفات و بررسی سلامت خاک بخش دیگری از مزایای این فناوری است. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند محاسبه کند که هر گیاه برای تولید محصولات با کیفیت به چه چیزی نیاز دارد.
8- کاهش ضایعات مواد غذایی
ضایعات مواد‌غذایی مشکلی بزرگ در صنایع غذایی است که سالانه هزینه بسیاری برای تولیدکنندگان به دنبال دارد. هوش مصنوعی می‌تواند در سوپرمارکت‌ها با اسکن و شناسایی محصولاتی که زمان اندکی به تاریخ انقضای آن‌ها مانده است، ضایعات مواد غذایی را کاهش دهد. همچنین به رستوران‌ها اجازه می‌دهد تا با ارزیابی میزان و کیفیت غذای روزانه تولیدی خود مشخص کنند که باید به چه مقداری غذا عرضه کنند که این موضوع در کاهش هزینه‌های آن‌ها بسیار تأثیرگذار است.

هوش مصنوعی، یک وضعیت برد-برد
برای مشتری و صنعت غذا
هوش مصنوعی فناوری است که روند رو به رشد خود را در صنایع مختلف با سرعت ادامه می‌دهد و صنایع غذایی هم از قافله تحول در این زمینه عقب نمانده است. قابلیت کاهش خطای انسانی، افزایش استانداردهای ایمنی، کاهش آلودگی محصولات، خودکارسازی وظایف و بهبود کیفیت محصول، همه از مزایای این فناوری هستند که فرآیند تولید غذا و کسب و کارهای مرتبط را متحول کرده‌اند. به عبارتی هوش مصنوعی یک راه‌حل عالی برای صنایع غذایی است، زیرا تمام شیوه‌های عملیاتی، از جمله حمل و نقل مواد و کیفیت خدمات را بهبود می‌دهد.
استفاده از این فناوری را می‌توان یک وضعیت برد-برد برای مصرف‌کننده و تولیدکننده مواد غذایی به حساب آورد، موضوعی که براحتی قابل چشم‌پوشی نیست و در آینده نزدیک از آن بسیار خواهیم شنید.
هوش مصنوعی و کاربردهایش حالا دیگر تنها به مرزهای دنیای تکنولوژی محدود نمی‌شوند و به الزامی برای همراهی با قطار پیشرفت تبدیل شده‌اند. تاثیرگذاری هوش مصنوعی بر بخش‌های مهمی از جمله اقتصاد، تولید ناخالص ملی و بهره‌وری نیروی کار، آن را به یک فناوری انقلابی و ضروری برای رشد در سال‌های آینده تبدیل کرده است. از این رو بسیاری از کشورها برای بهره‌گیری بهتر از کاربردهای آن با یکدیگر در رقابت هستند. در ایران اما به اعتقاد کارشناسان همچنان استفاده از این فناوری و قابلیت‌‌هایش مغفول مانده است؛ البته از تاثیر عواملی مانند عدم شناخت کافی از این فناوری، تحریم‌ها، فیلترینگ و کمبود نیروی متخصص بر این موضوع نمی‌توان چشم پوشید.

چالش‌های زیرساختی
این روزها استفاده از هوش مصنوعی در کشورهای توسعه یافته به یک اصل اساسی تبدیل شده است. دنبال کردن روندها و شاخص‌های آماری مربوط به هوش مصنوعی در خاورمیانه نیز نشان می‌دهد که برخی از کشورهای منطقه، پروژه‌های بزرگی در زمینه شهرهای هوشمند و دولت‌های هوشمند دارند و در همین راستا بهره‌گیری از هوش مصنوعی را در وزارتخانه‌ها و دانشگاه‌های‌شان نهادینه کرده‌اند؛ به نحوی که اکنون پروژه «نئوم» در عربستان سعودی با چشم‌انداز ایجاد شهر هوشمندی به مساحت ۳۳ برابر نیویورک تا سال ۲۰۲۵، در مرکز توجه قرار دارد. در این میان اگرچه هنوز اکثر کشورهای منطقه غرب آسیا بهره‌گیری چشمگیری از هوش مصنوعی در صنایع خود نداشته‌اند، اما در نهایت نتیجه این کندی در زمینه بهره‌گیری از هوش مصنوعی، تشدید شکاف دیجیتال میان این کشورها و کشورهای توسعه یافته خواهد شد.
به‌طور کلی پیشرفت سریع و گسترده فناوری‌های متنوع و مرتبط با هوش مصنوعی، نیازمند زیرساخت‌های هوشمند ارتباطات در کشور است. کارشناسان معتقدند که اگرچه سرعت نفوذ هوش مصنوعی در دنیا بسیار بالاست و کشورها در تلاش هستند تا از این فناوری در بخش‌های مختلف استفاده کنند، اما آن‌طور که فعالان این حوزه ادعا می‌کنند کشور ما در بخش استفاده کاربردی و توسعه این تکنولوژی هنوز فاصله زیادی با دیگر کشورهای دنیا دارد.
سرعت رشد تکنولوژی‌های مدرن در سال‌های اخیر به خوبی نشان می‌دهد که هر تأخیر برای فراهم کردن مقدمات بهره‌گیری از آنها، به عمیق‌تر شدن شکاف دیجیتال و البته عقب‌ماندگی‌های گسترده در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی منجر خواهد شد. هوش مصنوعی هم این روزها به بخش‌های متفاوتی نفوذ کرده و به این ترتیب در آینده‌ای نه چندان دور به زیرساختی اساسی و تأثیرگذار تبدیل می‌شود که بهره‌گیری از آن ضرورت خواهد بود.

اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا