اقتصادسبز آنلاین: «انتظار ما از دولت جدید، اصلاح و سروسامان دادن به اوضاع بود. باید شایسته‌سالاری را در اولویت کار خود قرار دهند؛ یعنی افرادی را در رأس امور بگذارند که برنامه‌ریزی داشته باشند، اطلاعاتشان بالا و از تجربه مطلوبی برخوردار باشند تا بتوانند تولید را از مشکلاتی که سال‌ها قبل با آن دست به گریبان بوده، رها کنند…»
دکتر پرویز جهانگیری، رئیس هیأت مدیره انجمن افزودنی‌ها همچون همیشه با صراحت لهجه مثال‌زدنی‌اش با بیان این جملات نکات مهمی را بیان کرد که در ادامه می‌خوانید.
شروع سال 1401 سالی ناخوشایند برای تمامی تولیدکنندگان صنعت غذا در تمام زیرشاخه‌ها بود، یک واکاوی بفرمایید که امروز با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنید. به زعم ما شاه‌‌بیت این مشکلات، مواد اولیه است؛ نظر شما در این باره چیست؟
از نظرمن شاه بیت این مشکلات، ریشه در بی‌برنامگی و عدم آگاهی و اطلاعات مسئولین دولتی دارد؛ یعنی در حقیقت آقایان با این روش خود باعث شدند تا بسیاری از واحدهای تولیدی، نیروی کار خود را تعدیل کرده و با کمترین نیرو کار کنند. در واقع با مشکلات زیادی درگیر هستیم که قسمت عمده آن به گردن مسئولین دولتی است.
می‌توانید بیشتر توضیح دهید؟
در حقیقت مسئولان با بی‌برنامگی خود این مشکلات را به بخش خصوصی انتقال دادند؛ همانگونه که اشاره کردید یکی از این موارد، بحث مواد اولیه است؛ یعنی تصمیماتی اتخاذ شد که بدون برنامه‌ریزی بود و بدون برنامه و واحدها را با مشکل تأمین مواد اولیه مواجه کردند و چون معمولاً تصمیمات به صورت خلق‌الساعه گرفته می‌شود و بدون بررسی و بی‌آن‌که توجهی به نظرخواهی از تولیدکنندگان و افراد صاحب‌نظر را داشته باشند، اقدام به تصمیم‌گیری کردند که تولید با مشکل مواجه شد. از طرفی نیز مشکل حقوق و دستمزدها مطرح است که این امرعلاوه برآن که در جامعه بحث تورم بسیار وحشتناک را به دنبال دارد؛ در خیلی از مواقع چون ما هم در واحدهایمان بخش اتوماسیون را نداریم باعث افزایش قیمت تمام شده کالا از 15 الی 20 درصد می‌شود. در صورتی که در همه جای دنیا این رقم در حدود یک تا دو درصد است. این‌ها یکسری از معضلاتی است که با کمال تأسف اتفاق می‌افتد و برای تولیدکننده خوشایند نیست. در واقع در جامعه ما تولیدکنندگان با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند. ما فشارهای سازمان امورمالیاتی و خیلی از مسائل دیگر را داریم ؛ مثلاً در سال گذشته بحث ارزش افزوده را پیش کشیدند که این امر در بخش خوراک منتفی است و بلافاصله سازمان امورمالیاتی نیز این امر را تأیید کرد؛ در حالی که باید توجه داشت محصولاتی همچون ذرت و گندم از ابتدا معاف از ارزش افزوده بودند، ولی معمولاً سازمان امور مالیاتی کار خود را می‌کند و توجهی به این امور ندارد؛ این موضوعات از چرخه معیوب محسوب شده و باعث می‌شود تا نتوانیم کار را پیش ببریم؛ چنان که در دوره قبل هم شاهد این مسائل بودیم؛ ظاهراً همیشه هدف توسعه بود، اما این توسعه در جهت منفی بوده است. تولیدکننده داخلی در اثر فشارهای بیش از حد، همه چیز را رها کرده و عطایش را به لقایش بخشیده است و در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری و فعالیت می‌کند. در آن کشورها نیز به او بها می‌دهند. بنابراین روی یکسری از مسائل به هیچ وجه کار نشده است.
انتظار ما از دولت جدید، اصلاح و سرو سامان دادن به اوضاع بود. باید شایسته‌سالاری را اولویت کار خود قرار دهند؛ یعنی افرادی را در رأس امور بگذارند که برنامه‌ریزی داشته باشند، اطلاعاتشان بالا و از تجربه خوبی برخوردار باشند تا بتوانند تولید را از مشکلاتی که سال‌های قبل با آن دست به گریبان بوده، رها کنند؛ در حالی که با کمال تأسف دیدیم برخی مدیرانی روی کار آمدند که برخی از آنها ضعیف‌تر هستند. نمی‌توان انتظار داشت وقتی مسئولان بالادست حکمی می‌دهند، پایین‌دستی‌ها به آن عمل نکنند. با این روند نمی‌توان امید داشت که اوضاع سروسامان بگیرد و اتفاق مثبتی بیفتد و تا زمانی که به این امر رسیدگی نشود، مشکلات همچنان باقی است.
یکی از مواردی که در ماه‌های پایانی سال گذشته بسیار چالش‌برانگیز شد، اجرای غیرکارشناسانه طرح قیمت‌گذاری محصولات صنایع غذایی بود، اما اخیراً نیز قیمت خرید تضمینی گندم 10هزار و 500 تومان اعلام شده و که در واقع 12هزار تومان تمام می‌شود و طبق فرمول‌های موجود قیمت تمام شده آرد هم حدود 20 هزار تومان نخواهد شد؛ با توجه به این که آرد، پایه تولید در چندین زیرشاخه صنایع غذایی است، این دو قیمت‌گذاری و برنامه‌ریزی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما در سیستم قیمت‌گذاری، مشکل داریم و این تصمیم نیز از سری تصمیماتی است که در یک اتاق دربسته و بدون مشورت با افراد صاحب‌نظر اتخاذ می‌شود و از ما نظرخواهی نمی‌شود. باید توجه داشت که آرد فقط در تهیه نان مورد مصرف نیست و در محصولاتی دیگر همچون ماکارونی و مشتقات آن و گلوکز و نشاسته نیز مصرف دارد که متأسفانه اصلاً به این موضوع توجه نکرده و فکر نکردند اگر بخواهیم سَری بین سَرها درآوریم و قدرت رقابت داشته باشیم باید این مهم را در نظر بگیرند. در حال حاضر ما دارای رقبای زیادی در بحث صادرات هستیم؛ برای مثال کشور چین مقدار زیادی غلات و حبوبات را از سراسر دنیا خریداری و دپو کرده است و در این زمینه قادر به رقابت با آنها نخواهیم بود؛ پس باید با توجه به این مسائل تصمیم‌گیری کنیم. با روند موجود به صادراتمان لطمه وارد می‌شود. با تصمیماتی که اخیراً اتخاذ شده، آمار صادرات در شش ماهه آینده تحت تأثیر قرار گرفته و میزان صادرات افت خواهد کرد. در کشورهای دیگر در نظر گرفتن مشوق‌های صادراتی باعث رونق صادرات می‌شود و باید در نظر داشت که این امر در همه جای دنیا از اهمیت خاصی برخوردار است، چون ارزشمند و درآمد زا است و ارزآوری به همراه دارد. بدون شک با رونق صادرات حتی اگر روی نفت کشورهم حساب نکنیم می‌توانیم روی پای خود بایستیم. متأسفانه با این برنامه‌ریزی‌های اشتباه ،همه چیز به عقب برمی‌گردد. در حال حاضر به دلیل شرایط نامساعد نمی‌توانیم با خریدار و مشتری وارد صحبت و معامله شویم. آقایان خودشان تدابیر را اتخاذ کردند، بدون آن که اطلاع بدهند تا بخش خصوصی بداند چه کار باید بکند.
بیشتر بخوانید: نمایشگاه AGRI INTEX 2022
درهمه جای دنیا ثبات وجود دارد، اما با وجود شرایط موجود در کشورما حتی نمی‌توانیم به بازارهای هدف خود ورود کنیم.در واقع مسئولین نباید بخش خصوصی را نادیده بگیرند. بحث قیمت مصرفی باید اصلاح و کارشناسی شود. از ابتدای انقلاب تاکنون همواره بحث تغییرقیمت مطرح بوده است،اما این موضوعی نیست که منِ تولیدکننده یا خریدار آن را تعیین کنیم. بحث عرضه و تقاضا به دانش و علم خاصی نیاز دارد و قیمت باید براساس آن تعیین شود؛ این که منتظر بنشینیم و ببینیم مدیرسازمان حمایت، شبانه تصمیم می‌گیرد و فردای همان روز قیمت‌ها تغییر می‌کند، منطقی نیست. در حقیقت حقوق و مزایایی که هم‌اکنون 57 درصد تعیین شده است، اگر معادل‌سازی شود، رقمی در حدود 70 درصد خواهد شد؛ از طرفی مشکلاتی همچون فشارهای مالیاتی را هم داریم. هزینه‌های برق هم مشکل‌ساز است؛ ما دارای منابع گاز هستیم و همه باید از آن بهره‌مند شوند که متأسفانه یک دفعه قیمت آن افزایش یافت. چگونه می‌توان با همه این افزایش قیمت‌ها با قیمت قبلی کار کرد؟! این اصلاً منطقی نیست و خلاف قاعده اقتصادی است.
به تازگی مطلع شدیم که قیمت تعرفه‌های گمرکی هم در حال افزایش است. در واقع از طرفی نوسان در قیمت و تهیه مواد اولیه باعث شده است تا صادراتمان با مشکل مواجه شود و نمی‌توان روی قیمت تمام شده برنامه‌ریزی کرد و از سویی هزینه‌های سربار صادراتی همچون حمل و نقل، تعرفه‌ها و … همواره در حال افزایش است؛ حال، با توجه به این دورنمای تیره و تاری که وجود دارد، واکاوی شما از تولید و صادرات چیست؟
با توجه به شرایطی که ما می‌بینیم هر روز بیشترعقب گرد می‌کنیم. ما با عراق هزارو700 کیلومتر مرز مشترک داریم؛ از نظر عقیدتی نیز خیلی به هم نزدیک هستیم، فرهنگ و باورهایمان یکی است، اما با این وجود در حال خروج از بازار آنان هستیم، در حالی که کشور ترکیه از این فرصت استفاده کرده و هر روز بیشتر به این بازار نفوذ می‌کند و در حال رقابت با ما است؛ متأسفانه نتیجه نهایی نیز مشخص است؛ ما بازار این کشور را از دست خواهیم داد و نه تنها این، بلکه بازار کشور افغانستان را هم از دست می‌دهیم و ترکیه از تمامی مرزهای غرب و شرق عبور کرده و به آن ورود می‌کند. تمامی این‌ها از بی‌برنامگی و عدم برنامه‌ریزی درست و ندانم‌کاری‌ها سرچشمه می‌گیرد. آقایانی که مسبب این اوضاع هستند به این مسائل فکر نمی‌کنند؛ درحالی که دست کم باید یک دوره در زمینه صادرات ببینند و با قوانین و مقررات و نحوه خرید و فروش و بازاریابی آشنا شوند. هم اکنون تصمیماتی که اتخاذ می‌شود برعلیه منافع ملی است.
شما به عنوان کسی که استخوان‌خرد کرده تولید در چندین بخش صنعت غذا هستید،چه راهکاری برای برون‌رفت از وضعیت کنونی و در واقع نجات تولید و اشتغال دارید؛ یعنی اگر دولت بخواهد موانع را از میان بردارد، سریع‌ترین راه ممکن کدام است؟
در یک کلام می‌گویم که دولت باید در تولید، دخالت‌های خود را کم کند؛ اما در عمل چنانچه بخواهیم به هدف مشخصی دست یابیم، باید در رأس امور از افراد کاردان و باتجربه استفاده کنیم و مسئولیت را به آنان بسپاریم و در کارشان مداخله نکنیم. اصول مدیریتی را رعایت کنیم و اگر فرد توانمندی برای مدیریت داریم، اختیارات را به او واگذار کنیم. همانگونه که پیش از این هم گفتم هر آن چه مسئولان رده بالا به آن توصیه می‌کنند، مسئولان و مدیران اجرایی و رده پایین نیز آن را به کار بسته و اجرایی نمایند. تجربه به من ثابت کرده است که اگر مسئولین کاردان، باتجربه و با دانش را در رأس امور قرار دهیم، مشکلی در کشور نخواهیم داشت و در صورت بروز مشکل نیزسریع رفع خواهد شد.
در پایان چنانچه نکته ناگفته‌ای دارید بفرمایید.
توصیه می‌شود چنانچه یک دستور توسط مسئولین رده بالا صادر می‌شود، مسئولان رده پایین هم آن را رعایت کنند؛ مثلاً در بحث ارزش افزوده برای این که بتوانیم موادغذایی ارزان قیمت به دست مصرف‌کننده برسانیم باید ارزش افزوده برداشته شود. باید بدانیم که این مسئله، اثرات مخربی بر زندگی مردم خواهد گذاشت. وقتی صحبت از تأمین غذایی می‌کنیم از تأمین غذای جمعیت زیادی می‌گوییم که با این وضع نابسامان اقتصادی، قدرت خرید حداقل‌های خود را نیز از دست داده‌اند و باید دانست که سلامت خود را تنها از طریق تأمین موادغذایی به دست می‌آورند. تقاضای من این است که دست‌اندرکاران این موضوع، پیگیر داستان ارزش افزوده باشند؛ اگر دولت این مسأله را اعلام کرده است، پس چرا سازمان امور مالیاتی آن را رعایت نمی‌کند.
