ژاپن در دماوند …. این دماوند ما است که تخمه ژاپنی دارد و از جابان دماوند به توکیوی ژاپن می‌رود…

گروه گزارش «اقتصاد سبز»: یحیی امیری

پدرم وقتی می‌خواست (به رسم آن روزگار و به بهانه مرد شدن و نان درآور شدن) از خانه بیرون کند یک من (3 کیلو) تخمه کدوی سفید صدفی به‌عنوان سرمایه اولیه داد و گفت برو روزی‌ات را از خدا بستان… این یک رسم بود که بعد از 16-15 سالگی خانواده‌های پراولاد و ندار، دخترها را زود شوهر می‌دادند و پسرها را به کار و کاسبی می‌کشاندند تا نان‌خورهای خانواده کم شود.
من کار و کاسبی را با یک من تخمه کدو شروع کردم، تخمه کدو گل سرسبد تنقلات بود، هنوز نه پفک نمکی آمده بود و نه چیپس و این جور چیزها، در میان تنقلات هم آلبالو خشکه، کشمش و مویز و بادام زمینی و سنجد… تخمه کدو، بازار خورش بهتر بود. مخصوصاً که تعداد سینماهای تهران زیاد شده بود و یکی از تنقلاتی که سینمابروها همراه داشتند و در حین تماشای فیلم با لذت از شنیدن صدای چیک چیک تخمه شکستن کیفور تماشای فیلم می‌شدند.
سرمایه اولیه من یک من تخمه کدو بود، باید از این سرمایه اولیه به زندگی‌ام سروسامان می‌دادم. دایی مش یداله که روزنامه فروش توپخانه بود گفت باید این یک من تخمه کدو را پول کنی. باید بفروشی، باید راهش را خودت پیدا کنی. من هم کمک می‌کنم. کمک او این بود که مقداری روزنامه باطله در اختیارم گذاشت، مادرم یک قران به من داد که سریش بخرم، روزنامه باطله را قیچی زدم و با سریش پاکت ساختم و یک من تخمه را در 60 پاکت که خود ساخته بودم جا دادم، پاکت‌ها را در یک سینی گذاشتم.
سینی را روی سرم و پیاده از پامنار، محله اولادجان به طرف لاله‌زار رفتم، لاله‌زار کوچه ملی و جلوی سینما مترو، سینمایی که پله می‌خورد و پایین می‌رفت. هر پاکت تخمه دو قران، این قیمت به نسبت مغازه‌دارها خیلی پایین بود، مردم خریدند، خیلی زود 60 پاکت تخمه کدو را به 12 تومان پول نقد تبدیل کردم، شدم سرمایه‌دار، موفقیت در اولین بخش کاروکاسبی مرا سر شوق آورد، راه موفق را ادامه دادم، رفتم کاروانسرای حاج احمد محمدزاده سه‌راه پامنار، یک گونی تخمه کدو خریدم به 18 تومان که 12 تومان نقد دادم و بقیه‌اش را دو سه روز دیگر. حاج احمد مرد مهربان و کمک‌کننده بود، به من اعتماد کرد و من هم خوش حسابی، به فروش تخمه کدو در سینماهای کوچه ملی لاله‌زار ادامه دادم، هر روز 60 پاکت، دو سه ساعته می‌فروختم، دوباره پاکت‌سازی که وقت‌بر بود و حوصله می‌خواست که داشتم، به‌زودی سرمایه‌ام به 20 تومان و 30 تومان رسید، از خوشحال موفقیت بال درآورده بودم و پرواز می‌خواستم، اولین پروازم اجاره کردن بوفه سینما مترو بود و فروش تخمه کدو در داخل سینما، اما فروش بیرون را هم قطع نکردم، دوستی داشتم به نام جلال، که بعدها به عنوان آسید جلال یک کلام در کوچه رفاهی معروف شد، او پاکت تخمه ما را بیرون سینما می‌فروخت و من در داخل سینما، در بوفه یا به وقت آنتراک خودم سینی تخمه‌ کدوها را در سالن به این طرف و آن طرف می‌بردم، اول از لُژ شروع می‌کردم و بعد ردیف ‌های دیگر، قیمت تخمه کدو در داخل سالن سینما و در بوفه 3 قران و بیرون از سینما دو قران، در هر دو بخش فروش داشتم فروش خوب. اولین درس مهم را از ارزان‌فروشی گرفتم‌، آنها که یادشان می‌رفت بیرون سینما یک پاکت تخمه کدو بخرند دو قران، داخل سینما می‌خریدند 3 قران و در هر دو صورت راضی بودند. به‌زودی بغل تخمه کدوی سفید، تخمه ژاپنی گذاشتم و بادام زمینی و… در کمتر از دو سال سرمایه‌ام به 250 تومان رسید، حالا وقت آن بود که مغازه‌دار شوم، شدم، کارگاه‌دار بشوم که شدم، کارخانه‌دار بشوم که شدم…»
آنچه که خوانده‌اید داستان نیست، بخشی از اولین گزارش کوچه ملی لاله‌زار ر.اعتمادی نویسنده معروف است که در مجله اطلاعات هفتگی سال 1337 چاپ شده است، گزارش این شماره «اقتصادسبز» درباره تخمه‌هاست، تنقلات محبوب زندگی طبقه متوسط در دهه 30، در واقع این بخشی از زندگی کارخانه‌دارهای صنایع غذایی است که نشان می‌دهد آدم‌های باهوش، از کجا شروع کردند و به کجا رسیدند. اگرچه نسل امروز مدیران صنایع غذایی، تحصیل‌کرده، دانشگاه‌ دیده و متخصص رشته‌ای از رشته‌های متنوع این صنعت هستند، اما نسل اول کم و بیش به همین شکل کاری شروع کردند، «بهروز» را که با فروش ترشیجات خانگی و یک ماشین ژیان شروع کرد و به‌زودی برند مشهور و معروفی شد!

ژاپنی، سفید، آفتابگردان

مرکز تخمه آفتابگردان و تخمه کدوی خاورمیانه شهرستان خوی است که معروف به شهر گلهای آفتابگردان هم هست و 15 هزار خانواده روستایی و شهری استان آذربایجان غربی، مستقیماً به وسیله کشت تخم کدو و تخم آفتابگردان امرار معاش می‌کنند. این مطلب را آقای جلیلی رئیس سازمان جهادکشاورزی استان گفته است.
تخمه‌جات، دم‌دست‌ترین، قدیمی‌ترین و خوش خوراک‌ترین تنقلات زندگی ایرانی‌ها بوده، اوج مصرف و خوش‌گذرانی تخمه‌ها شب یلداست که چندی پیش من و شما تجربه کرده‌ایم‌، تخمه‌ها چه تخمه کدو، چه تخمه هندوانه، چه تخمه آفتابگردان، چه تخم خربزه، چه تخم ژاپنی، از خوراکی‌های تفریحی تمامی قرون و اعصار گذشته بود، ارزان بود و دم دستی، تمامی طبقات، فرودست و فرادست، ثروتمند و فقیر، شهری و روستایی زن‌ها و مردها، مدرسه بروها و سینمابروها، همه و همه می‌توانند تخمه‌خور باشند و اتفاقاً هستند. در کاریکاتورهای جذاب و رنگی دهه 30 مجله توفیق و مجله‌ها و روزنامه‌‌های دیگر، پدیده ژیگولوها را با پاکت تخمه در دست نقاشی می‌کردند، تخمه‌ها ارزان بود و دم‌دست، همه‌جا می‌شد، تخمه خرید و همه جا هم می‌شد تخمه خورد، ما به عراق تخمه آفتابگردان صادر می‌کنیم و به ده کشور دیگر جهان. یکی از ارزان‌ترین اقلام کشاورزی تولید ایران تخمه‌ها بوده ولی در گرانی‌های اخیر، قیمت تخمه‌ها هم جهشی بالا رفت، مغز تخمه کدو یک میلیون تومانی هم داریم!

بازار رقابتی و پرمشتری اروپا

تخمه کدو یکی از اقلام مهم صادراتی کشاورزی ایران است، بازار جهانی خوبی هم دارد. حمل و نقل آن برخلاف اقلام دیگر کشاورزی چندان مشکل نیست، تخمه کدوی ایرانی به‌صورت عمده در کانتینرهای 20 فوتی با وزن 20 تُن به بالا به کشورهای مختلف صادر می‌شود، برای حمل آن هم از تریلی استفاده می‌شود هم با کشتی و حتی با هواپیما. کیفیت خوب تخم کدوی ایران بازار پرمشتری اروپایی هم دارد. یک نظریه پزشکی درباره مفید بودن خوردن تخم کدو و برای درمان پروستات، این محصول را در ردیف خوراکی‌‌های محبوب مردم اروپا قرار داده است.
بازار اروپا همواره از بازارهای حساس برای کالاهای کشاورزی ایران بوده است، اروپایی‌ها به بهداشتی بودن و بسته‌بندی مناسب اهمیت می‌دهند، ایران در بازار رقابتی اروپا هموار، چالش داشته است، به‌همین دلیل صادرات تخمه کدوی ایران، تخصصی‌تر از اقلام دیگر شده، کسانی در این تجارت سود بیشتری می‌برند که نکات حساس و تأثیر گذار فروش آن را لحاظ کرده باشند، محیط‌زیست ایران هم در یکی دو دهه اخیر نسبت به مصرف آن حساس شده است، روش سنتی تخمه‌خورهای ایران در گذشته، هرجا و هر مکان بود، اما پوست تخمه آلودگی محیط زیستی می‌آورد، برای همین هرکس در هر جا نمی‌تواند تخمه بخورد، سینماهای تهران که در دهه 50 لوکس و تشریفاتی شده بودند، تخمه خوردن و حتی آوردن بسته تخمه همراه را ممنوع کرده بودند، پراکنده شدن پوست تخمه مکان را کثیف
و زشت کرده بود.

تخم هندوانه پزون

تخمه شکن‌های حرفه‌ای، تخم هندوانه را برادر ناتنی تخمه ژاپنی می‌دانند، هیچوقت وارد بازار صادرات جهانی و تجارت نشد، با وجود این‌که متولدین تا دهه 50 کم و بیش خود تجربه تخم هندوانه بو داده را دارند، کاری ساده و کم زحمت، تابستان‌ها یعنی فصل هندوانه‌خوری، یک نفر تخم‌ها را با چاقو یا چنگال از گوشت هندوانه جدا می‌‌کرد. مخصوصاً در دورهمی‌های بعدازظهر تابستان که هندوانه‌خوری کیف دارد، تخم‌ها را پس از جدا کردن از گوشت و پهن در سینی برای هواخوری یا رطوب‌گیری در قابلمه یا تاسی که پهن‌تر باشد روی اجاق یا گاز امروزی‌ها می‌گذارند و تفت می‌دهند. دکتر ماه منظر الهام می‌گوید:
-‌ خود من تجربه بو دادن تخم هندوانه زیاد دارم، روشی که به کار می‌بردم نمک سود کردن تخم هندوانه‌ها پس از آب گیری اولیه و تفت دادن روی آتش، هنر من این بود که از همان لحظه اول با یک قاشق چوبی لحظه به لحظه تخم هندوانه‌ها را هم می‌زدم تا خوب حرارت ببینند و خشک شوند، باید با مهارت این‌کار را انجام می‌دادیم. چرا که حرارت زیاد به سرعت پوست را می‌سوزاند، تخم هندوانه سوخته ارزش خوردن ندارد، تخمه ژاپنی شاه تخم هندوانه ایرانی بود، از قدیم هم بوده، طعم گلپرش لذت‌بخش است.

کدو پلو، غذایی فقیرانه

تخمه هندوانه هیچ‌وقت وارد بازار تجارت نشد، عرضه شد، اما استقبال نشد، ارزان، فراوان و در دسترس بود، یک علتش به گفته نوشین جمشیدی کارشناس تغذیه و رژیم درمانگر، کم گوشت بودن آن است، معمولاً تفت دادن به روش سنتی، غالباً توام با سوخت، احتمال بدجور برشته شدن دارد، او می‌گوید:
هرچقدر گوشت هندوانه خوراکی تربوده، اما گوشت کدو کم ارزش‌تر از تخمه کدو است، تخمه کدو بازار فروش و مصرف خوبی دارد، اما گوشت کدو یا به قول عوام کدو تنبل گنده است و بی‌سروصدا، در گذشته کدوپلو رواج داشت، البته این یک غذای فقیرانه بوده، چرا که می‌شد مفت آن را به‌دست آورد. کدوپلو یا به قول مازندرانی‌ها « کئی پلا» در مازندران رواج داشته. اکثر خانواده‌ها در برنامه غذایی هفتگی‌شان دو سه وعده کدو پلو داشتند، از نظر ما کارشناسان تغذیه این غذا بسیار پُر خاصیت و مفید بوده، ویتامین‌های مهمی دارد و ارزش غذایی آن بالاست. من به بعضی از مراجعه‌کنندگان مطب توصیه می‌کنم برای حفظ سلامت معده، سعی کنند هفته‌ای یکی دو بار کدو پلو بخورند، این غذا در گذشته غذای فقیرانه بوده، اما حالا به استناد صورتحساب یک ناهار در رشت، قیمتش چندان ارزان هم نیست!

سوپ کئی

برای کدوپلوخورهای مازندرانی‌ها، تهرانی‌ها متلک هم ساختند، در تهران قدیم، تهران دهه 20 و 30 و حتی 40 ، در گاراژهای ایران پیما و کشور تور خیابان ری (چراغ برق) وقتی اتوبوسی از یکی از شهرهای مازندران و حتی گیلان وارد گاراژ می‌شد، این و آن به شوخی و طنز می‌گفتند « کئی پلا» خوار جهان وارد تهران شده‌اند!
همه جا حرف کئی پلا بود اما خودش نبود، خیلی از تهرانی‌ها اصلاً حتی برای یکبار هم تجربه‌اش نکرده بودند. ولی این طنز و شوخی باب میل آن دوران بود. کسی از خواص این غذا و مزه عالی در طبخ حرفه‌ای آن خبر نداشت، کدو تنبل‌ها از نظر امگا 3 که موجب کاهش بی‌نظمی ضربان قلب و تری‌گلیسیرید خون، کاهش سرطان و خطر فشار خون و اختلالات رفتاری جوانان و جزو معدود غذاهای درمانگر که هرگز خطر مسمومیت ندارد، نبوده‌‌اند.
در اولیل دهه 50 مهرداد مهرین مؤلف کتاب «طباخی ملل» که در دهه 40 و 50 از پرفروش‌ترین کتاب‌های طباخی مؤسسه مطبوعاتی عطایی ناصر خسرو بود و نزدیک به 50 بار تجدید چاپ شده مرا به رستوران هندی‌های تهران بُرد و سوپ کدو سفارش داد که کمی نه خیلی تُند بود به‌خاطر چاشنی فلفل، ولی خوش‌مزه و به اصطلاح بسیار خوش‌خوراک بوده و مشتری‌های غیرهندی و جهانی هم فراوان داشت.

غذاهای ارزان و دم دستی

تخم کدو از گذشته‌های دور از اقلام صادراتی پُرمشتری ایرانی‌ها بود و علی‌رغم قیمتی‌بودن تخم کدو، گوشت کدو تنبل طرفدار چندانی نداشت، البته آن روزها، خانم نوشین جمشیدی، کارشناس تغذیه می‌گوید: اگر به رستوران بانو در رامسر رفته باشید که مشتری‌های خاصی دارد، انواع غذاهای شمالی (مازندرانی و گیلانی) و البته حالا سرتاسر ایران با قیمت بالا، در این رستوران غذا می‌خورند سوپ کدویی که خانم سرآشپز در همان بدو ورود به شما توصیه می‌کند هم خوش مزه است و هم قیمت بالا دارد، گویی تازه مردم متوجه شدند که کدو تنبل چندان بی‌اهمیت و مفت هم نیست، از کدو تنبل نه تنها تخم کدو، بلکه با گوشت آن می‌شود سوپ‌های خوش‌مزه‌ای درست کرد. و کدو پلو الان دیگر قیمت بالا دارد و غذای مورد تقاضای تورهای گردشگری به شمال ایران شده است.
به گفته خانم جمشیدی: غذاشناسان و غذاپزان ایرانی از طریق کتاب «طباخی و تدبیر منزل» درباره انواع پلوها و سوپ‌هایی که با کدو تنبل درست می‌شود مقاله جالبی دارند، ولی ایرانی‌هایی که در تجدد بیشتر به سطح توجه دارند، میل به غذاهای سنتی خیلی کم بود، یک علت بی‌علاقگی به این غذاها، ارزانی
و دم‌دست بودن آن بود که امروزه دیگر چنین نگاهی وجود ندارد.

افزایش صادرات تخمه کدو

تخمه کدو در کنار تخمه آفتابگردان و تخمه هندوانه بازار صادراتی خوبی دارد، یکی از اقلام سودآور محصولات کشاورزی ایران است. به گفته دکتر منوچهر کیا:
اگرچه صادرات تخمه کدو در یکی از دو دهه اخیر رونق بیشتری گرفته، ولی متأسفانه همچنان فله‌ای و در اوزان تُنی و در گذشته «خرواری» معامله می‌شد، هنوز بسته‌بندی‌های مطلوب بازار اروپایی پیدا نکرده، ولی مدیرانه صنایع غذایی ایران هوشمندانه وارد این عرصه شده و کارهایی کرده‌اندکه ارزش غذایی و دارویی (دارو غذا) آن روزبه‌روز شناخته شده‌تر شده است.
در بازار داخلی بسته‌بندی‌ها کمی بهتر شده و تلاش‌هایی صورت گرفته تا این محصول در بازار سخت‌گیر اروپایی‌ها، جای واقعی خود را پیدا کند. افزایش صادرات تخم کدو و تخمه آفتابگردان نشان می‌دهد که این محصول نیاز به جای کار دقیق‌تری دارد، به تبلیغات مفید و مؤثر نیاز دارد، اولین چالش رقابتی شدن در بازار جهانی است، باید استراتژی‌های مناسب مورد استفاده قرار گیرد تا تخم کدوی ایرانی بتواند به‌عنوان برترین گزینه در بازار هدف قرار گیرد چالش دیگر تضاد میزان تقاضا در بازارهای گوناگون است، تقاضای قوی در یک کشور هدف، مشکلاتی در ارسال محصول به علت کمبود منابع به‌وجود می‌آورد، نیاز به مدیریت دقیق‌تری احساس می‌شود.

تخم طالبی، تخمه خربزه

میزان کالری هر فنجان تخمه آفتابگردان برابر 818 کیلوکالری انرژی است. غذاشناسان و تاریخ‌نویسان اقلام غذایی در روزگار معاصر موفق به ارزیابی ارزش‌های غذایی شده‌اند، می‌گویند هر 30 گرم تخمه کدود 190 کیلو کالری انرژی دارد.
در این جستجو به مقاله‌ای بر می‌خوریم که در آن آمده است مغز کدو حاوی مقدار زیادی فسفر و ترکیباتی به‌نام فیتوسترول که موجب کاهش میزان کلسترول بد خون می‌شود.
این دانه‌ها حاوی انواع ویتامین‌های خانواده B است و به‌همین دلیل مصرف تخمه کدو به عملکرد بهتر سیستم عصبی کمک می‌کند. در هر 100 گرم تخم کدو 30 گرم پروتئین وجود دارد. مصرف با انضباط تخمه کدو از رسوب «اگزالات» در همه افرادی که سنگ‌های اگزالات کلسیمی دارند جلوگیری می‌کند. از همه مهمتر که این‌روزها آقایان توجه ویژه‌ای به آن پیدا کرده‌اند این تخمه به‌دلیل آنتی اکسیدان و دیگر ترکیبات مفیدی که دارد مانع از بزرگ شدن غده پروستات در مردان و سرطانی شدن آن می‌شود. تاریخ می‌گوید 7000 سال پیش از میلاد مسیح این گیاه توسط غارنشینان مکزیکی کشت می‌شد، به‌تدریج متوجه اهمیت آن شدند، کدو تنبل آمریکای شمالی چنان اهمیت و ارزشی پیدا کرد که دست‌اندرکاران و کارشناسان، ذوق زده و هیجانی وارد حوزه تخمه خربزه و تخمه طالبی هم شدند که مورد توجه قرار گرفته است.

شوی ژیگولوها با تخمه جابانی

در میان انواع تخمه‌ها، تخمه ژاپنی کلاس بالا دارد، در دهه 30 و 40 که ژیگولوها در کوچه و خیابان دیده می‌شدند پاکت تخمه ژاپنی هم در دست داشتند و گاهی به این و آن تعارف هم می‌کردند.
تخمه ژاپنی در میان آجیل اعیان و اشراف هم دیده می‌شد، تخمه خوش رنگ، گوشت‌دار و شیک قیمت بالا بود، خیلی‌ها، شاید حتی خود شما که دارید این گزارش را می‌خوانید فکر می‌کنید این تخمه از ژاپن می‌آید و وارداتی است، برای این‌که نمی‌دانید یکی از روستاهای قدیمی دماوند به نام «جابان» هندوانه‌های مخصوص دارد که خوش رنگ است و بو داده آن، مخصوصاً اگر حرفه‌ای آب نمک خیلی رقیق با گلپر تفت داده شود به ذائقه‌های همه تخمه‌خورها خوش می‌آید، قیمتش هم بالاتر از همه تخمه‌هاست، برای این‌که گوشت این هندوانه‌خوردنی نیست و کشاورزهایی که دست‌اندرکار کاشت این هندوانه بوده‌اند با زحمت و یا روش‌های وقت بر و با چوب‌های مخصوص دانه از پوست جدا می‌کردند.
این تخمه که زادگاهش با بهترین کیفیت همین «جابان» است برای این‌که خوب سرزبان بیاید به تخمه ژاپنی معروف شد. این دانه سرشار از چربی غیراشباع است و مصرف آن باعث کاهش میزان چربی بد خون می‌شود.

زمین‌های هندوانه آجیلی ویلا شدند

در میان همه تخمه‌ها این تخمه ژاپنی که خوش خوراک‌تر از بقیه تخمه‌ها هم هست، از حدود 100 سال پیش که شناخته شد و بازار پیدا کرد حالا دیگر چون گذشته تولید نمی‌شود‌، برای این‌که کشاورزش دل و دماغ ندارد، به صرفه نیست، تولیدش پر زحمت است، اما حاج حسین دماوندی به ما می‌گوید:
در دو سه دهه اخیر که ویلاسازی در جاهای خوش‌ آب و هوا رواج پیدا کرده و دماوند هم که از زمان قاجاریه یکی از جذاب‌ترین محل‌های سکونت و تفریح تابستانی رجال قاجاری و بعدتر اشراف و پولدارهای پهلوی و پس از انقلاب نوکیسه‌ها و طبقه‌ جدیدی از پولدارها شده است برای ویلاسازی به این مناطق خوش‌آب و هوا هجوم برده‌اند، زمین‌های هندوانه کاری جابان هم مصون نماند، هکتار هکتار زمینی که روزگاری نه چندان دور هندوانه آجیلی کاشته می‌شد جای خود را به خیابان ویلا داده‌ است، از نیمه مرداد بوته‌های هندوانه سربلند می‌کردند و اوایل مهر، گونی گونی تخمه جابانی وارد بازار مولوی تهران می‌شد. در اوایل مرداد ماه بذر هندوانه آجیلی پاشیده می‌شد حالا حدود 30 سال است که در این ماه کلنگ ویلاسازی زده می‌شود. از سال 1313 که برای نخستین‌بار از زمین‌های این منطقه تخمه ژاپنی در می‌آمد حالا ویلاهای جورواجور، خوش ساخت و مدل‌دار می‌روید!

«جابان» تنها تولیدکننده تخمه ژاپنی

روزگاری جابان دماوند (سال 1335) کشاورزهای هندوانه کار تخمه ژاپنی داشت، مصطفی احمدی رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار گفته است ایران تنها تولیدکننده این محصول در جهان بوده است، تنها جنسی که در دنیا بی‌رقیب بوده است، تولید تخمه ژاپنی چند دهه‌ای است که کاهش و کاهش داشته است. البته غیر از روستای جابان، یک روستا هم با نام جابان در حوالی سبزوار وجود دارد که در آن تخمه ژاپنی کشت می‌شود اگر در بازار تخمه امروز ایران هنوز هم تخمه ژاپنی یافت می‌شود حاصل کار کشاورزان این روستا هست.
شاید کمتر کسی بداند که جابان سبزوار و جابان دماوند دور روستای رقیب بودند که حالا دیگر روستای دماوندش در تجارت تخمه ژاپنی حرفی برای گفتن ندارد.
اگرچه تخمه آجیلی ژاپنی حالا دیگر در ردیف صادراتی‌ها قرار ندارد، اما بنابر آمار سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) تولید دانه‌های‌ آفتابگردان در سال 2016 – 47.345.038 تُن بوده است ایران با تولید نزدیک به 40 هزار تُن دانه آفتابگردان در رتبه 35 دنیا قرار گرفته است.
در روستاهای خراسان شمالی و جنوبی و رضوی و استان گلستان کشت نوع خاصی از تخمه آفتابگردان آجیلی رواج دارد و تولید آن به حدود 15 هزار تن رسیده است، روسیه و اکراین دو بلند آوازه تولید تخم آفتابگردان هستند، روسیه با تولید بیش از 13.200 میلیون تُن و اکراین با تولید 13.100 تُن…

تخمه آفتابگردان 4 میلیاردی شد

در آمار فائو آمده است که در سال 2021 صادرات مغز آفتابگردان جهان به بیش از 4 میلیارد دلار بوده ودر سال 2017 تا بیش از 30 درصد رشد داشته است و از سال 2020 تا 2021 صادرات تخمه آفتابگردان به عنوان اسنک و به‌صورت خام محبوبیت پیدا کرده و در طعم‌های زعفرانی، نمکی و آویشنی نیز تولیدش رواج پیدا کرده است.
بد نیست بدانید که خوی، سلماس، ارومیه و چایپاره از شهرهای آذربایجان غربی بالاترین رقم تولید تخمه آفتابگردان را دارند و شهرستان خوی با تولید 60 درصد از تخمه آفتابگردان ایران در صدر تولیدکنندگان کل کشور قرار دارد و می‌شود گفت «خوی» قطب تولید آفتابگردان شده است.
مازندران در تولید تخمه کدو همچنان در صدر تولیدکنندگان قرار دارد، صادرات تخمه کدوی مازندران از گذشته‌های دور رواج داشته ولی در دو سه اخیر تخمه آفتابگردان حرف اول را در صادرات انواع تخمه‌ها می‌زند.
5 کشور روسیه، اکراین، آرژانتین، چین و رومانی در صف بزرگترین تولیدکنندگان تخمه آفتابگردان دنیا قرار دارند، و ایران در این آمارها در ردیف 35 قرار گرفته است. #

اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا