سرویس بین‌الملل اقتصادسبز- مونا مشهدی رجبی:

اقتصادسبز آنلاین: همه‌گیری ویروس کرونا و از بین رفتن شمار زیادی از مردم دنیا اصلی‌ترین و مهمترین خبر این روزها است. خبری که در مورد ابعاد مختلف آن صحبت می‌شود به خصوص ابعاد اقتصادی و اجتماعی آن.

بحران کرونا که از اخرین روز سال ۲۰۱۹ در ووهان چین شروع شد، در تمامی دنیا گسترش یافته است و بسیاری از مردم را به دامن بیماری می‌کشاند. سوالی که این روزها مطرح است این است که آیا تغییرات جوی که تا چند ماه گذشته اصلی‌ترین و بزرگترین چالش قرن بیست و یکم میلادی معرفی شده بود نقشی در این همه گیری دارد یا خیر؟ دانشگاه تگزاس اخیرا مطالعه ای برای یافتن پاسخ این سوال انجام داده است. کاترین‌های هوپ مسؤول اصلی این پژوهش در این مورد می‌گوید: تغییرات جوی باعث ایجاد این ویروس یا همه‌گیری آن نشده است اما مساله تغییرات چوی و گرمایش زمین باعث شده است تا اثرات منفی این بحران چند برابر شود. ‌این مساله برای دانشمندان و فعالان حوزه‌های سیاستگزاری مساله‌ای غیر‌قابل انکار است زیرا همراه در مطالعات تاکید شده است که رابطه مستقیمی بین گرمایش زمین و شیوع بیماری‌های عفونی وجود دارد و به همین دلیل است که بارها در مورد تلاش جامعه جهانی برای ممانعت از افزایش بیش از 5/1 درجه ای دمای کره زمین صحبت شده است. شری گودمن، رییس مرکز مطالعات محیط زیست ویلسون با اشاره به اینکه دنیا برای مواجهه با همه‌گیری‌ها آمادگی لازم را ندارد و به همین دلیل است که ویروس با سرعت زیادی در دنیا گسترش پیدا کرده است گفت: سیستم‌های فعال در دنیا از قبیل موسسات و زیر‌ساخت‌ها و بخش سلامت در دنیا و نحوه پاسخگویی به وضعیت‌های فوق العاده و اضطراری تحت تاثیر تغییرات جوی قرار دارد. تغییرات جوی باعث شده است تا کارایی تمامی سیستم‌های اقتصادی در دنیا کاهش یابد و قدرت جهان برای مواجهه با بحران‌ها کمتر و کمتر شود.

انسان وارد زیستگاه حیوانات شده است

در طول سال‌های اخیر بیماری‌های زیادی از طریق حیوانات به انسان منتقل شده است و دلیل این مساله را می‌توان در رشد سریع جمعیت دنیا و ساخت خانه و محل زندگی برای انسان در زیستگاه‌های حیوانات دانست. این مساله باعث می‌شود تا بخش زیادی از مناطقی که می‌توانند دی اکسید کربن را جذب و اکسیژن را وارد محیط زیست کنند از بین برود که مهمترین آنها جنگل‌ها است. از طرف دیگر این نزدیکی بیش از حد انسان به حیواناتی که سابقه همزیستی با انسان‌ها را نداشتند باعث می‌شود تا زمینه برای انتقال انواع ویروس‌ها و عوامل بیماری زا فراهم شود. تغییرات جوی هم می‌تواند ساز و کار مشابهی داشته باشد زیرا با این تغییرات جمعیت پشه‌ها و حشرات عامل انتقال ویروس‌هایی از قبیل ویروس غرب نیل افزایش چشمگیری پیدا کرد و باعث شد تا ویروس با سرعتی زیاد منتقل شود و جان شمار زیادی از مردم را در هر سال بگیرد. در واقع تغییرات جوی و مداخله انسان در فعالیت‌های عادی محیط‌زیست و موجودات ساکن در زمین باعث شد تا شماری از گونه‌های گیاهی و حیوانی از بین بروند و جمعیت گونه‌های بیماری زای دیگر در دنیا بیشتر شود.

تغییرات جوی سلامت انسان‌ها را به خطر انداخته است

دانشگاه کالیفرنیا مطالعه تازه‌ای در مورد رابطه تغییرات جوی و سلامت انسان‌ها انجام داده است که نشان می‌دهد با افزایش دمای زمین بر شدت بیماری‌های قلبی و عروقی در دنیا افزوده می‌شود و شمار بیشتری از مردم در معرض این بیماری‌ها قرار می‌گیرند. افزایش دمای زمین باعث افت عملکرد کلیه‌ها می‌شود و زمینه میزبانی ویروس‌ها و عوامل بیماری‌زا را در کلیه‌ها افزایش می‌دهد.
مهمتر اینکه افزایش دمای هوای زمین و افزایش میزان رطوبت در هوا باعث می‌شود تا اثر‌گذاری داروها روی بدن انسان کمتر شود و توانایی مقاومت بدن در برابر عوامل بیماری زا کاهش یابد.
بدون شک استفاده از سوخت‌های فسیلی در دنیا که عامل اصلی افزایش انتشار کربن و کاهش کیفیت هوای مصرفی انسان‌ها است هم مساله دیگری است که می‌تواند روی سلامت مردم در کره زمین اثر منفی داشته باشد. آمارها نشان می‌دهد آلودکی هوا پنجمین عامل مرگ و میر در دنیا است و سالانه 5 میلیون نفر به دلیل بیماری‌های دستگاه تنفسی یا بیماری‌های قلبی و یا سرطان ریه و دیگر بیماری‌های مرتبط با الودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. مارک ویزر رییس مرکز مطالعات محیط زیست دانشگاه بن آلمان هم بر رابطه بین تغییرات جوی و شیوع ویروس «اچ ای‌وی» در دنیا تاکید کرده است. وی در مصاحبه ای با نشریه اشپیگل آلمان گفت: افزیش دمای زمین یا پدیده گرمایش زمین سیستم ایمنی بدن انسان‌ها را تضعیف کرده است و آسیب‌پذیری انسان در برابر بحران‌های سلامتی را افزایش داده است. این مساله باعث می‌شود تا انسان‌ها در برابر ویروس‌هایی مانند کووید -19 آسیب‌پذیر‌تر یا ضعیف‌تر شوند.
در نهایت باید به این مساله توجه کرد که تلاش برای مقابله با تغییرات جوی به معنای تلاش برای مقابله با آسیب‌پذیری انسان در برابر عوامل خطر‌آفرین سلامتی است. اگر تا دیروز انسان‌ها برای سلامت نسل‌های آینده باید در مقابل تغییرات جوی ایستادگی می‌کردند، حال برای سلامتی خودشان
و حفظ محیطی که در آن زندگی می‌کنند، باید در مقابل تغییرات جوی بایستند و تا حد امکان انتشار گازهای آلاینده را کاهش دهند.