مریم دریایی

تعریف صید ترال

اقتصادسبز آنلاین: ترال، یک نوع روش صید است که در آن، شناورهای ماهیگیری به وسیله کشیدن تور در آب، ماهی را صید می‌کنند. ترال عمدتاً برای صید تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صید ترال می‌توان فانوس ماهیان که جزو ماهیان میان‌زی هستند و میگوی شیشه‌ای که در اعماق بیش از 200 متر زندگی می‌کند را صید کرد. در ترال کف، ماهیان کف‌زی و نزدیک به کف دریا صید می‌شوند. در روش ترال معمولاً تورهای کششی، غیرگزینشی عمل کرده و ماهیان هدف و غیر هدف را صید می‌کند و در واقع حکم جارویی را دارد که با آن، هرگونه ماهی صید می‌شود؛ از این رو در هر بار عملیات صیادی، بخش زیادی از صید عملاً بی‌مصرف خواهد ماند. علاوه بر آن در فرآیند صید ترال، برخی از ماهیان نیز به طور تصادفی از بین رفته و می‌میرند.گونه‌هایی که به این صورت صید می‌شوند ممکن است شامل گونه‌های با ارزشی از قبیل دلفین‌ها، لاکپشت‌های دریایی، کوسه‌ها و یا گونه‌های ممنوع یا نابالغین باشند. بدین ترتیب ممکن است حجم زیادی از صید ضمنی دورریز شود. البته روش‌های متعدد و پیشرفته‌ای برای به حداقل رساندن صید ضمنی در ترال مشخص شده است که با آن‌ها می‌توان به گونه‌های خاصی از ماهیان دربندشده اجازه فرار داد. طبق مطالعات انجام شده، صید ترال میگو، بیشترین صید ضمنی را به همراه دارد. استفاده از این روش به واسطه آسیب رساندن به محیط زیست می‌تواند مخرب باشد و در واقع ترال‌کشی، توازن اکوسیستم دریایی را برهم زده و باعث تخریب محیط‌زیست آبزیان می‌شود.
از طرفی، تور ترال به واسطه داشتن تجهیزات سنگین در هنگام کشیده شدن روی سطح بستر آب سبب تخریب آن و در نهایت، آسیب به جلبک‌ها می‌شود که شاید این تغییرات ناچیز باشد، ولی اثرات مخربی بر اکوسیستم دریایی دارد و سبب نابودی آبزیان می‌شود. از دیگر اثرات مخرب زیست‌محیطی صید ترال می‌توان به آلودگی حاصل از تور ترال صیادی اشاره کرد که پس از ترال‌کشی کف، ذرات ریز بستر پراکنده شده و در آب معلق می‌ماند و این آلودگی به چرخه زندگی موجودات آبزی وارد شده و در نهایت به زندگی انسانی می‌رسد. در مجموع این که صید تور ترال کف، مخرب‌ترین نوع صید است.

ترال در کشور

در کشور ما متأسفانه حدود دو سال قبل به کشتی‌های چینی در آب‌های داخلی، اجازه این نوع صید داده شده بود و به دلیل عدم نظارت‌های کافی، شناوران برای کسب سود بیشتر با تور صید فانوس‌ماهیان باعث نابودی بسیاری از زیست‌بوم‌های دریایی در عمق زیر 8 مایل شدند.
در پی این امر و نارضایتی عمده مردم و صیادان سنتی -که صیدشان تحت تأثیر این امر قرار گرفته بود- سازمان شیلات ایران از یکم آذرماه سال 1399 موظف شد تا صید ترال کشتی‌های فانوس‌ماهیان را متوقف سازد و با تمام توان نسبت به نظارت و کنترل صید در دریا و برخورد با متخلفین اقدام کند.
در نشست اخیر رئیس سازمان شیلات ایران با خبرنگاران جراید و رسانه‌های کشور در رابطه با این نوع صید اعلام کرد: آن چیزی که ابزارصید را مناسب و غیرمناسب معرفی می‌کند، عملکرد ابزار است؛ به طوری که در یک روش از صید ترال، 84 درصد از صید، هدفمند عمل می‌کند، اما روش دیگری از ترال را هم داریم که با 5درصد صید، روشی غیرانتفاعی و متغایر با ماهی‌گیری مسئولانه بوده که این روش صید از نظر ما ممنوع است.
مقام عالی سازمان شیلات ایران در ادامه، روش صیدی که از عملکرد مثبت و هدفمند برخوردار باشد را استاندارد و بین‌المللی خواند و گفت: امروز دنیا به سمت برداشت از ذخائر آب‌های عمیق در حال حرکت است. از سویی نیز گونه‌ها و روش و ارکان مدیریت صید درهر یک از اعماق دریا متفاوت است و نمی‌توان آن را به دیگری تعمیم داد.

ازسرگیری مجدد صید ترال در کشور
به گفته حسینی، صید ترال در آب‌های کم‌عمق مخرب است، ولی 19 درصد از صید ترال جهان (یعنی 90 میلیون تن از آن) در آب‌های عمیق اتفاق می‌افتد که ما نیز باید در جهت توسعه آبزی‌پروری و خوداتکایی از روش ترال صید در آب‌های عمیق که ذخایر آن در کشورمان 3/2 میلیون تن است، بهره بگیریم؛ زیرا با این روش می‎توان به برداشت فانوس‌ماهیان که منبع اصلی تأمین پودر ماهی ( به عنوان یکی از نهاده‌های اصلی در پرورش آبزیان) هستند، دست پیدا کنیم.
حسینی سپس در رابطه با ورود چینی‌ها به حوزه آبی کشور گفت: ایران، توانایی صید آبزیان در هر عمقی را داراست و هم‌اکنون هیچ کشور خارجی از جمله چین را برای صید در ایران نمی‌پذیریم و در واقع، صید ترال برای تدوین برنامه و سامان‌دهی به مدت دو سال متوقف شده است؛ به خاطر این که یکسری مسائل و مشکلات در اجرا و نحوه نظارت وجود داشته است. بنابراین دستورالعمل صید ترال، تدوین شده و به تصویب شورای عالی امنیت ملی کشور رسیده است. گفتنی است که دستورالعمل مذکور در کارگروه تخصصی مرز و براساس مطالعات دقیق تهیه شده و پس از بررسی و مطالعات لازم و هماهنگی با استان‌های مختلف برای بسترسازی در حوزه ایجادفرهنگ‌ و رفع اشکالات در حوزه فضای مجازی اجرا خواهد شد، زیرا این مسأله در فضای مجازی به صورت خاکستری مطرح شده بود و باید بحث تنویر افکار عمومی اتفاق می‌افتاد تا بتوان از این صنعت بسیار مهم که تداخلی با بخش سنتی ندارد، بهره گرفت و در زمینه تأمین پودر ماهی نیز به عنوان یکی از فاکتورهای مهم در خوراک آبزیان -که هم‌اکنون واردکننده آن هستیم- بتوان نیاز کشور را تأمین کرد.
رئیس سازمان شیلات ایران در ادامه، شروع مجدد این فعالیت را بعد از مطالعات، ساماندهی و تدوین به لحاظ تخصصی و نظارتی توسط شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران ایرانی ذکر کرد و گفت: ذخایری که برداشت نشده است براساس ارزیابی و میزان قابل برداشت و عدم تداخل با بخش سنتی و خرد انجام خواهد شد. در واقع، این دستورالعمل ابلاغ شده است و پس از اقناع‌سازی مردم و صیادان سنتی که نگران برداشت ذخایر هستند، انجام می‌گیرد.

سخن آخر
در نهایت این که در رابطه با صید ترال و ازسرگیری مجدد آن، همه صاحب‌نظران و کارشناسان، یک‌رأی و نظر نبوده و عده‌ای، از سرگیری مجدد آن را اشتباه بزرگ و غیرقابل جبرانی می‌دانند که می‌تواند باعث آسیب به محیط زیست آبی کشور و نابودی ذخایر دریایی شود و همین عده با پافشاری بر رأی خود اعلام داشته‌اند که در صورت رفع ممنوعیت از صید ترال، گزارش کاملی از خسارت‌های مادی و زیست‌محیطی ناشی از دوران اجرای آن را ارائه خواهند داد. برخلاف گروه اول، برخی نیز موافق ازسرگیری مجدد صید ترال بوده و آن را باعث انتفاع و سود کشور دانسته و معتقدند که اگر این روش دارای عیب و اشکال بود، پس چرا شناورهای ترال در کشورهای اروپایی و آمریکا، در حال فعالیت هستند؟! از طرفی نیز اعتقاد دارند که با ممنوعیت کامل صید ترال، به دلیل ناقص بودن مسائل نظارتی، تنها صید قاچاق این روش رواج می‌یابد که این امر به نفع کشور نیست.
با تمام این تفاسیر، ازسرگیری صید ترال، تنها باید با نظارت قوی و استفاده از نظرات کارشناسی دقیق انجام شود تا شاهد اصلاح و بهبود مدیریت منابع ملی آبزیان در کشور باشیم.