اصفهان دشت بزرگ کاشان، یکی از مناطقی است که از آغاز دهه چهل، چراغ قرمز کمبود آب در آنجا روشن شد و کاهش بارندگی‌های سالانه و ادامه خشکسالی‌ها موجب شد که کشاورزان و باغداران به ویژه در مناطق کویری به سمت کشت محصولاتی بروند که آب کمتری طلب میکند و نوش‌آباد نیز برای کاشت گل محمدی، از سال ۱۳۸۶ پیشگام شد.
گلستان‌های کاشان که در مناطق کوهستانی است، از نیمه دوم اردیبهشت، خودنمایی میکند، اما شرایط کویری نوش‌آباد به گونه‌ای است که گل محمدی از روزهای نخستین فروردین شکفته می‌شود که یک فرصت برای توسعه اقتصاد کشاورزی است، اما این صنعت نیازمند به روزآوری و نظارت دستگاه‌های مسئول است. با وجودی که بیشترین گل محمدی تولید شده در جهان در ایران تولید می‌شود، اما به دلایل مختلفی سهم ایران از تجارت جهانی این گل خوش بو اندک است.
محمود ساجدی، اولین مجری کاشت گل محمدی در نوش‌آباد گفت: سطح زیر کشت گل محمدی به فاصله ۱۵ سال از دو جریب به حدود ۴۰ هکتار رسیده است و سالانه حدود ۱۰ تُن گل محمدی از هر هکتار این گلستان‌ها برداشت می‌شود، اما گل‌کارانی که به طور سنتی و با تجربه خود به کشت گل روی آورده‌اند با مشکلات مختلفی روبرو هستند.
وی افزود: بهترین محیط برای رشد گل محمدی، خاک شنی- رُسی است که بافت سبک آن موجب تهویه و زهکشی می‌شود و با مواد آلی پوسیده به میزان اسیدیته حدود ۵.۶ تقویت شود که منطقه کویری نوش‌آباد از این شرایط برخوردار است.
اولین مجری کاشت گل محمدی در نوش‌آباد، افزود: شواهد نشان می‌دهد که آبیاری گل محمدی در زمان غنچه دهی و گل‌دهی بسیار مهم است که در گلستان‌های کاشان معمولاً آبیاری به‌صورت سطحی انجام شده و میزان آب در هر نوبت آبیاری متغیر است.
ساجدی تصریح کرد: ساقه مولد گل از جوانه‌های جانبی شاخه‌های یک ساله به وجود می‌آید که اختلاف دمای شبانه‌روز حدود ۴ درجه سانتیگراد را نیاز دارد و برای غنچه دهی نیز دمای ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد لازم است که این شرایط در مناطق کویری مثل نوش‌آباد، ابوزیدآباد و آب شیرین فراهم است.
وی تصریح کرد: باد گرم و خشک و دمای بالای ۲۵ درجه ضمن اینکه باعث شکفتن پیش از موعد گل و آسیب فیزیکی به گل می‌شود، کاهش زمان گل‌دهی و ترکیبات اسانس گل را به همراه دارد که این مشکل باعث خسارت به گلکاران می‌شود به همین دلیل استقرار ایستگاه هواشناسی در نوش‌آباد یک ضرورت است.
ساجدی گفت: گل محمدی نیازمند تغذیه متنوع و برنامه طولانی مدت است که مسئولان جهاد کشاورزی برای آموزش گلکاران باید چاره‌اندیشی کنند و آموزش‌های تخصصی و علمی را به آنها ارائه کنند تا ضمن بهبود کیفیت محصول خسارت به کشاورزان را کاهش دهند.
این کارآفرین حوزه کشاورزی افزود: اگر بپذیریم حدود ۸۵ درصد از تولید گل محمدی سهم ایران است، اما سهم ما در ارزش تجارت جهانی بسیار کم است که نیازمند توجه به فرآیند زنجیره ارزش این محصول به ویژه تولید اسانس است.
ساجدی تأکید کرد: افزایش تولید اسانس و فرآورده‌های جانبی با توجه به نیاز بازار جهانی، شناسایی بازارهای متنوع مصرف گل محمدی متناسب با بازار هدف، معرفی برندهای ایرانی در بازارهای جهانی مهمترین راهکارهای زنجیره ارزش گل محمدی ایران است که باید توسط نهادهای مسئول و مربوط انجام شود.
وی تصریح کرد: بنا به نظر گلکاران باسابقه و مجرب، عطر و بوی گلاب نوش‌آباد منحصر به فرد است که این مزیت در کنار زودرس بودن آن، می‌تواند باعث تشویق کشاورزان به جایگزینی با محصول‌هایی مثل خربزه، هندوانه، جو، گندم و پنبه در مناطق کویری و کم برخوردار از آب شود.
اولین مجری کاشت گل محمدی در نوش‌آباد، اظهار کرد: باغ‌های گل محمدی، یکی از ظرفیت‌های گردشگری منطقه کاشان در فصل بهار است و در سالی که به نام رشد تولید نام‌گذاری شده است، رشد و توسعه سطح زیر کشت گل محمدی به عنوان محصولی پرسود و زود بازده باید مورد توجه و حمایت مسئولان قرار گیرد.
ساجدی گفت: بعد از رویکرد کشاورزان به کشت گل محمدی لازم است که مسئولان جهاد کشاورزی از مسئولیت خود در قبال این رویکرد خودجوش و مبتکرانه کشاورزان غافل نشده و رسالت اداری خود را به شکل شایسته در حمایت همه‌جانبه از کشاورزان انجام دهند.
وی گفت: انتظار سوم گلکاران این است که مسئولان مربوط در جهاد کشاورزی، اداره صمت و فرمانداری برای قیمت‌گذاری و معرفی مناسب محصول به طور شایسته‌ای التفات داشته و اقدام کنند تا کشاورزان نیز به توسعه و ادامه کار خود دلگرمی داشته باشند.
همچنین یکی از گلاب‌گیران نوش‌آبادگفت: تولید گلاب از گل محمدی یکی از تولیدهای مهم اقتصادی منطقه کاشان و کشور است که علاوه بر مصرف داخلی به خارج از کشور نیز صادر می‌شود، اما گلاب‌گیری به نوعی خام فروشی محصول است و مسئولان باید به تولید اسانس و دیگر فرآورده‌های جانبی گل توجه کنند.
علی حسان افزود: افزایش قیمت کود و سم و دستمزد کارگر از مشکلات مهم تولید گل محمدی است که حدود۵۰ درصد از درآمد کسب شده را شامل می‌شود که این روند تولید گل محمدی را سخت کرده و به نوعی مقرون به صرفه نیست.
وی تصریح کرد: صاحبان واحدهای تولیدی گلاب با هر قیمتی که بخواهند گل محمدی را خریداری کرده ولی زمان پرداخت پول آن را معلوم نمی‌کنند و در زمانی که محصول در بازار بیشتر باشد، قیمت آن نیز کاهش پیدا میکند.
این گلاب‌گیر، تأکید کرد: برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی، ارتقای دانش بهره‌برداران و بهره‌گیری از توان علمی مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، تأمین کود و سم مورد نیاز به عنوان مهمترین راهکارهای حمایت از کشاورزان و توسعه کشت گل محمدی باید مورد توجه قرار گیرد.
حسان تصریح کرد: یک گل‌کار سنتی نمی‌داند چه میزان سم را با چند لیتر آب مخلوط کند و یا با طرز صحیح کود دادن آشنا نیست و این کار را بر اساس تجربه خود یا دیگر کشاورزان انجام می‌دهد درحالی که اگر با اطلاعات علمی این کار را انجام دهد مطمئناً نتیجه‌ای بهتر عاید شده و هزینه‌ها نیز کاهش خواهد یافت. /ایسنا
