اقتصادسبز آنلاین: افتتاح مرکز هوشمندسازی کشاورزی مقارن با سالروز تأسیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی بهانهای شد تا پای صحبتهای دکتر شاهرخ رمضاننژاد، رییس سازمان نظام مهندسی کشاورزی منابع طبیعی کشور بنشینیم. با او از هر دری سخن گفتیم، از گزارش عملکرد یکساله سازمان گرفته تا برنامههای آینده که ماحصل آن را در ادامه میخوانید.
بهعنوان نخستین پرسش لطفاً عملکرد سازمان در دوره پنجم و بهعبارتی سال ۱۳۹۸ را تشریح کنید.
در دوره پنجم از فعالیت سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی همه اهداف و سیاستها را بهگونهای طراحی و تنظیم کردهایم که سازمان بهعنوان یک نهاد امر مهندسی و حرفهای کشاورزی بتواند نیاز مهندسان کشاورزی و بخش را پاسخگو باشد.
در واقع سازمان در راستای علمی و مهندسیشدن کشاورزی کشور و بهرهگیری از فناوریهای نوین حرکت میکند تا در نهایت کشاورزان با بهرهوری بالاتر، از وضعیت معیشتی بهتر و سختی کار کمتری برخوردار شوند.
امروز جریان ورود سرمایه به بخش کشاورزی یکی از چالشهای اساسی بهشمار میرود، چرا که بهطور کلی سرمایههای مردمی بهواسطه ریسک بالایی که وجود دارد رغبت چندانی برای حضور در این بخش ندارند و از اینرو در سازمان تلاش میشود تا این فضا را بهگونهای طراحی کنیم تا سرمایههای مردمی به بخش کشاورزی سرازیر شود.
از آنجاییکه بخشی از مجوزهای کشاورزی از سوی سازمان صادر میشود، در عمل این مجوزها میتواند دروازهای جهت ورود سرمایهها باشد و از اینرو بهدنبال عریض کردن دروازه ورود سرمایههای فردی به بخش کشاورزی هستیم.
در راستای این آرمان بهدنبال سهل کردن شرایط صدور مجوزهای کشاورزی و کاهش زمان صدور آنها هستیم، چرا که یکی از موارد دلسردی سرمایهگذاران همین بوروکراسیهای پیچیده و زمانبر صدور مجوزها در گذشته بوده است.
همزمان با این موارد فعالیتهای جدیدی از کشاورزی که دارای ارزش افزوده بالاتری بوده و دانشمحور میباشد را تحت عنوان فعالیتهای کشاورزی هایتک مورد حمایت قرار دادیم.
همچنین ایجاد و حمایت از کسب و کارهای جدید در دستور کار قرار گرفت و مبحث ورود دانش و فناوریهای جدید به بخش کشاورزی را به جد در حال پیگیری هستیم و در این راستا شرایطی را فراهم آوردیم تا از صاحب ایده و فناوری و مخترعین بخش کشاورزی حمایت ویژه داشته باشیم تا بتوانیم بسترهای لازم را برای دانش و فناوری جدید فراهم آوریم.
در توسعه کسب و کارهای کشاورزی نیز برنامهریزی گستردهای انجام شده و در این راستا مراکز توسعه کسب و کارهای کشاورزی را راهاندازی کردهایم تا بدینوسیله به سوی فعالیتهای کشاورزی تجاری (Agri business ) حرکت کنیم.
در زمینه صادرات محصولات کشاورزی هم با موانع، مشکلات و چالشهای بسیاری روبهرو هستیم، بخشی از آنها در سطوح حاکمیتی، سیاسی، پیمانهای منطقهای و روابط دو جانبه باید حل شود، اما نباید از نظر دور داشت که امر صادرات هم نیازمند تخصص لازم و تسهیلگری مطلوب است و در این راستا با توجه به وظیفهای که سازمان در زمینه کمک به صادرات کشاورزی دارد مجوزهایی را به آن بخش از اعضا که در زمینه بازرگانی و دانش صادرات فعال هستند، تحت عنوان «مراکز توسعه خدمات مدیریت صادرات» اعطا میکند تا اینگونه خدمات در اختیار علاقهمندان به صادرات محصولات کشاورزی قرار گیرد.
یکی از مباحثی که همواره در بخش کشاورزی وجود داشته مقوله علمی نبودن بخش کشاورزی بوده و اینکه ارتباط میان مراکز دانشگاهی و مزارع به طور منطقی تعریف نشده است. سازمان در این خصوص چه اقداماتی انجام داده است؟
در این رابطه سازوکاری را تعریف کردهایم تا بتوان به طرز بهتری دانش و فناوری را در مزارع جاری و ساری کرد. در این خصوص مناسبات جدیدی تحت عنوان «سهم بری دانش از تولید» تعریف شده و این مناسبت جدید هم زمینه حضور صاحبان دانش را در مزارع فراهم میکند تا از این طریق دانش جدید به کشاورزی تزریق شود و هم اینکه کشاورزان ما از آخرین روشها و فناوریهای تولید بهرهمند میشوند و انتفاع اقتصادی بیشتری خواهند برد.
از سوی دیگر در این رابطه جدید مهندسان کشاورزی هم سهم دانش خود را از افزایش کمی و کیفی تولید میبرند. در همین راستا سازوکاری را با عنوان ایجاد «مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی» دنبال میکنیم که هم در راستای سیاستهای خصوصیسازی دولت بهشمار میرود و هم نقش مهمی در بهکارگیری مهندسان کشاورزی در راستای ارتقای بهرهوری تولید خواهد داشت.
«مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی» با چه ضوابطی فعالیت میکنند و چه خدماتی ارایه میدهند؟
این مراکز بهصورت خوداتکا و خودگردان اداره میشوند و تحت دستورالعملهای سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی فعالیت خواهند کرد و میتوانند مجموعهای از خدمات مدیریتی، دانش و فناوری و روشهای جدید تولید را به کشاورزان ارایه دهند و از اینرو اولویت سازمان مشغول شدن این افراد در مراکز دهستانها است.
مجوز این نهادهای تسهیلگر برای مهندسان کشاورزی عضو سازمان صادر میشود و هم اینکه اعضا میتوانند بهصورت حقوقی شرکتی را تأسیس کنند تا تخصصهای مختلفی را بتوانند ارایه دهند.
به طور اخص این مراکز چه خدماتی را ارایه میدهند؟
خدمات تخصصی، مشاوره، انتقال دانش و فناوری (روشهای نوین تولید)، ارایه ابزار و نهاده و … در این مراکز انجام میشود و به واقع این مراکز ویترینی از آخرین دانش و فناوریهای روز کشاورزی دنیا هستند. بهعنوان مثال یک بذر جدید، یک تلیسه جدید، یک رقم جدید با عملکرد بالا، یک مکمل غذایی جدید که موجبات افزایش تولید را فراهم میکند در این مراکز ارایه میشود.
چه گروههای تحصیلی در اولویت اعطای مجوز ایجاد این مراکز هستند؟
همه گروههای کشاورزی میتوانند تقاضای مجوز کنند، اما بهدلیل آنکه این مراکز خودگردان هستند ما میتوانیم با اعطای مجوز و تابلوهای متحدالشکل منقش به آرم سازمان فضای اعتماد عمومی را فراهم کنیم که بهرهبرداران یقین پیدا کنند که این مراکز تحت نظارت سازمان بوده و اگر بخواهند در آن محل خارج از ضوابط فعالیت کنند قابل رصد و پیگیری خواهد بود.
اعطای مجوز این مراکز از چه زمانی آغاز شد و تاکنون چند مرکز در سطح کشور فعال شده است؟
مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی از ابتدای دوره پنجم فعالیت سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی شکل گرفت و تاکنون ۶۰۰ مرکز در سطح کشور دایر شده است، البته بنا داریم شرایطی فراهم شود تا در هر دهستان کشور یک مرکز خدمات کشاورزی غیردولتی ایجاد شود. از سوی دیگر طبیعی است اگر این مراکز در مکانهایی غیردهستانها و در مراکز استانها دایر شود قطعاً باید خدمات متفاوتتری ارایه دهند.
سازمان در طول یکسال گذشته در زمینه بهرهگیری از کشاورزی هوشمند و استفاده از دانش هوافضا فعالیتهای مؤثری داشته است در این رابطه توضیح دهید.
یکی از وظایف سازمان، گسترش فناوریهای جدید است و در بخش کشاورزی استفاده از دانش هوا فضا یکی از این مظاهر بهشمار میرود و در این زمینه علاوه بر دانش کشاورزی نیازمند سایر دانشها هم هستیم و بر همین اساس بهدنبال هوشمندسازی کشاورزی بوده و در این راستا از این فناوریها و دانش روز استفاده میکنیم.
امسال همزمان با سالروز تأسیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی مرکز کشاورزی هوشمند را افتتاح کردیم و این مراکز به ما در این زمینه کمک شایان توجهی خواهد کرد.
در واقع با اتکا به ظرفیتهای کارشناسی، فنی و فناوریهای موجود در داخل کشور و استفاده از شرکتهای دانشبنیان بهدنبال استفاده از فناوریها ماهوارهای و هوافضا هستیم.
«هوشمندسازی کشاورزی» در کشوری که با نوسانات اقلیمی مواجه است میتواند فضای مدیریت بحران در کشور را به سمت مدیریت ریسک در کشاورزی تغییر دهد.
در این راستا چه افقی را متصور هستید؟
اساس ما در این رابطه مردمی اداره کردن اینگونه امور است.
در این مراکز هم کلیه موارد اداری و مدیریتی توسط مردم اداره خواهد شد. این مراکز فرصت را در اختیار مجموعه توانمندیهای کشور قرار خواهد داد تا در نهایت واحدهای کشاورزی آماده ورود به عصر هوشمندسازی شوند. ابتدا برآورد داریم که واحدهای بزرگ نظیر کشت و صنعتها از این مرکز هوشمندسازی استقبال کنند، چرا که هوشمندسازی باعث کاهش هزینه این واحدها خواهد شد.
در آستانه سال نو چه برنامههای برای سال آینده تدارک دیدهاید و چه پیامی برای اعضا سازمان و فعالان بخش کشاورزی دارید؟
از اعضای سازمان درخواست داریم با توجه به رویکردهای جدید سازمان که خودمان را وظیفهمند دانستیم تا کشاورزی کشور را علمی و مهندسی کنیم و با توجه به سازوکارهایی که ایجاد شده حضور فعالتری داشته باشند و با حضور خود در این مراکز به ایفای نقش بپردازند.
البته برای افرادی که در خود آمادگی ایفای نقش نمیبینند هم با ایجاد «مراکز مهارتآموزی تخصصی» آنها را آماده ایفای نقش خواهیم کرد.
«سهمبری دانش از تولید» را درخواست دارم بهعنوان یک مناسبت جدید در تولید کشاورزی ترویج کنیم، بهطوری که صاحبان دانش ما به کشاورزان، تولیدکنندگان و بهرهبرداران رجوع کنند و به آنها اعلام آمادگی کنند تا زمین، زراعت و کار از تولیدکنندگان و ارایه دانش از مهندسان و هرچه حاصل این دانش جدید شد با یک درصد مناسبی میان طرفین تقسیم شود.
اگر این مناسبت جدید بهخوبی ترویج شود، نقش مهمی در ارتقای کمی و کیفی تولید و حتی معیشت کشاورزان خواهد داشت و در نهایت دانش مثل رودخانهای در مزارع جاری خواهد شد.
در زمینه کسب و کارهای جدید بهخصوص در حوزه دام نظیر پرورش کبک، بلدرچین و… شرایطی را ایجاد کردیم که مجوزهای مربوطه به طرز راحتتری در اختیار متقاضیان و اعضای سازمان قرار گیرد.
امیدواریم در آینده سازمان بهگونهای حرکت کند که بتواند بر مبنای افزایش دانش در هکتار، ورود فناوریهای جدید به عرصه تولید، ورود نژادهای پربازده در بخش دامداریها و… به ارایه گزارش بپردازیم.