اقتصادسبز آنلاین: مصرف سرانه لبنیات یکی از معیارهای پیشرفت کشور به‌شمار می‌رود ایران نیز در این زمینه همواره تلاش کرده تا سرانه مصرف شیر و لبنیات را افزایش دهد.

با این‌حال سیاست قیمت‌گذاری دستوری و شرایط تورمی باعث شده تا هر روز فاصله سرانه مصرف ایران با میانگین جهانی بیشتر شود.
شهریار دادگر، مدیرعامل شرکت لبنی هراز با اشاره به این‌که سرانه جهانی مصرف لبنیات 200 کیلوگرم است، گفت: با این‌حال سرانه مصرف لبنیات در ایران در این سال‌‌ها رو به کاهش است.
وی افزود: باید ذهنمان را بر روی افزایش سرانه مصرف متمرکز کنیم تا از شرایطی که امروز در آن قرار داریم، خارج شویم.
مدیرعامل شرکت لبنی هراز تأکید کرد: در فرهنگسازی نیز باید فارغ از نقش دولت، شرکت‌ها و نهادهای فعال در صنعت لبنی وارد شده و بدون این‌که هزینه و باری بر روی دوش دولت داشته باشیم، الگوی مصرف را اصلاح کنیم.
گفت‌وگو با شهریار دادگر را در ادامه می‌خوانید.

نگرانی‌های در مورد سرانه مصرف شیر و لبنیات در ایران وجود دارد. در سال‌های اخیر نیز با توجه به سخت‌تر شدن شرایط معیشتی، این سرانه کاهش پیدا کرده است. مشکل از کجاست؟
سرانه مصرف در این سال‌ها رو به کاهش است و هیچ‌وقت نتوانستیم به آن عدد حداقل استاندارد و سرانه جهانی که 200 کیلوگرم در سال است دست یابیم. نه تنها نتوانستیم به آن نزدیک شویم بلکه فاصله‌مان هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود.
باید ذهنمان را بر روی افزایش سرانه مصرف متمرکز کنیم تا از شرایطی که امروز در آن قرار داریم، خارج شویم وبه سمت افزایش سرانه مصرف حرکت کنیم.

راهکار را چه می‌دانید؟
مهمترین راهکاری که من امروز می‌بینم. این است که دولت در دو جبهه برای صنعت لبنیات کمک کند که یکی در حوزه سیاستگذاری صادراتی است تا بتوانیم روابط طولانی‌مدت و با ثبات با کشورهای جدید هدف داشته باشیم. باید تلاش کنیم تا در بازار صادراتی ایران سرمایه‌گذاری با نگاهی 50 ساله داشته باشیم.
موضوع دیگر، بحث قیمت‌گذاری است. تجربه در همین صنعت در سال‌های گذشته نشان داده است که هرکجا از قیمت‌گذاری دستوری خارج شدیم نه تنها قیمت‌ها به‌صورت افسارگسیخته بالا نرفته بلکه به‌واسطه رقابتی که در صنعت وجود دارد قیمت‌ها با شیب کمتری رشد داشته است. بنابراین باید به ذات بازار اعتماد کنیم و در نهایت بهترین و بیشترین سود را از این رقابت مصرف‌کننده نهایی می‌برد.
از سوی دیگر، حتی اگر قیمت‌گذاری دولت درست باشد، بازهم قیمت تمام شده با توجه به کیفیت محصول، بین شرکت‌های مختلف لبنی متفاوت است و نمی‌توان برای همه شرکت‌ها یک نسخه پیچید.
نهایتاً دولت به‌واسطه این‌که سازوکاری ندارد، نمی‌تواند قیمت را دائما تعیین کند و به‌جای این‌که قیمت با یک شیب مستمر که به‌واسطه تعیین کند و به‌جای این‌که قیمت با یک شیب مستمر که به‌واسطه مواد اولیه و ملزومات بالا می‌ر، ثابت می‌ماند و ناگهان یک جهش بزرگ دارد و مصر‌ف‌کننده به آن عکس‌العمل جدی نشان می‌دهد.
به‌جای این‌که قیمت طبق روال واقعی در سازوکار بازار بالا برود به‌صورت پله‌ای و با جهش‌های بزرگ بالا می‌رود.
در فرهنگ‌سازی نیز باید فارغ از نقش دولت، شرکت‌ها و نهادهای فعال در صنعت لبنی وارد شده و بدون این‌که هزینه و باری بر دوش دولت داشته باشیم، الگوی مصرف را اصلاح کنیم.

با توجه به این مسائل، دولت باید چه کاری انجام دهد؟
قیمت‌گذاری نکردن راهکار خیلی ساده‌ای است. نسبت کالاهایی که امروز دولت قیمت‌گذاری نمی‌کند به کالاهایی که قیمت‌گذاری می‌کند یک به 60 است. همان اتفاقی که برای 49 کالا از 50 کالایی که دولت قیمت‌گذاری نمی‌کند توسط بازار قیمتش تعیین می‌شود. تا جایی که حداقل من می‌دانم با این‌که منطق اقتصادی می‌گوید باید این فاصله از کیفیت جبران شود اما ضرر را پذیرفته‌ایم تا کیفیت را تغییر ندهیم.
در گذشته آمار دقیق سرانه مصرف را نداشتیم اما با پیشرفت تکنولوژی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای و برخط، اطلاعات سرانه مصرف و حرکت‌های بازار مقداری روشن‌تر شده است و طبق اطلاعاتی که در سال گذشته دیده‌ام سرانه فروش لبنیات کاهش پیدا کرده است به جای آن مصرف نوشابه و سیگار افزایش داشته است. این در حالی است که مستقیماً محصول سلامت محور برای مصرف‌کننده به‌خاطر اشتغال و سلامت مهم است اما مهمترین بخش این محصولات نقش خود را از دست می‌دهد و جایش را به نوشابه و سیگار در سبد خانوار خواهد داد.

یکی از مزیت‌های بزرگ صنعت لبنیات، صادرات است. در این زمینه چه اقداماتی انجام شده و شرایط فعلی صنعت لبنیات چگونه است؟
مشکل صادراتی لزوماً فقط برای بخش صنعت لبنیات نیست هرکسی که امروز کار صادرات را می‌کند با یک بخشی با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند که شامل تغییرات سیاست‌های گمرکی و صادراتی تا تغییرات روابط با کشورهای همسایه است و عدم ثبات وجود دارد. بنابراین نمی‌توانیم از لحاظ اقتصادی یک رابط اقتصادی بلندمدت پایدار را متصور باشیم که بگوییم ما می‌توانیم براساس این رابطه سیاستگذاری صادراتی بلندمدت داشته باشیم.
غیر از مسائل بروکراسی دست و پاگیر که برای صادرات وجود دارد، مسأله اصلی همان است که ما روابط اقتصادی طولانی‌مدت را نمی‌توانیم با کشورها متصور باشیم.
اگر این روابط اقتصادی طولانی مدت را نمی‌توانیم با کشورها متصور باشیم. اگر این روابط را در یکی از چند کالای مشخص ایرانی و در چند کشوری که روابط طولانی مدت و پایدار و نیمه پایدار داشته باشیم، شاهد این خواهیم بود. که کالای ایرانی نقش خوب و سهم خوبی از بازار آن کشور را پیدا کند زیرا فاصله ما امروز از لحاظ کیفی و تنوع با بقیه دنیا کمتر شده است.

یکی از مشکلاتی که در این حوزه است فله فروشی به‌‌جای محصول نهایی است؟ نظرتان را بفرمایید.
در بازار عراق و فروش پنیر می‌توانم بگویم که موضوع فله‌فروشی وجود ندارد. محصول ایرانی سهم خوبی از بازار پنیر درعراق دارد و عمده هم محصولات وزن پایین و مصارف خانه است ولی در مورد فله‌فروشی برای بازارهای همسایه اطلاعات خاصی ندارم.

چند سالی است که توزیع شیر مدارس متوقف شده است در این زمینه چه اقداماتی انجام شده است؟
در دوره‌ای شیر مدارس وجود داشت که این پروژه با این‌که سال‌های سال است که در انجمن درباره آثار آن بحث می‌کنیم و با این‌که تأثیر زیادی بر سلامت کودکان، بزرگسالان و سالمندان و کاهش بیماری‌های ناشی از کمبود کلسیم کمک می‌کند اما متوقف شده است.
در واقع اجرای پروژه شیر مدارس چه در اینجا و چه در کشورهای دیگر خروجی و منافع زیادی دارد اما به مرحله اجرا که می‌رسد اتفاقی که باید بیافتد به‌دلایل مختلف نیافتاده است و به‌واسطه روحیه تولید‌کنندگان امیدوار هستیم روزی پروژه شیر مدارس به چرخه برگردد.
در طرح شیر مدارس ذینفع آن به‌طور مستقیم دولت است نمی‌توانیم آن را حذف کنیم ولی الزامی نمی‌بینم که آن را محدود به طرح مدارس کنیم این پروژه به هر دلیلی که عملیاتی نشود باید در صف آن بمانیم و در آرزوی پروژه‌ای که بیش از ۱۰ سال است که قرار بوده است انجام شود اما اجرا نشده است هستیم.

شما با سازمان‌های دولتی و نظارتی بیشتری در ارتباط هستید تجربه‌هایتان را بگویید.
سازمان‌های دولتی تا آنجایی‌که می‌توانند نقششان این است که اطمینان حاصل کنند تا محصول کیفیت خوبی داشته باشد و در مورد سلامت مردم اطمینان حاصل کنند البته محصول ما از کیفیت لازم برخوردار است.
افزایش قیمت عامل دیگری از افزایش مواد اولیه و ملزومات است ولی با کنترل قیمت ما می‌توانیم عوامل را درست کنیم در حالی‌که اگر نهادی وجود دارد باید از سر زنجیره مسأله را با آوردن تکنولوژی و واردات ماشین‌آلات درست کند، این‌که تولید کننده بتواند هزینه‌های تولید را با آوردن تکنولوژی کم کند مؤثر خواهد بود.
اصلاً معتقد نیستم که دولت یارانه بدهد بخواهد قیمت چیزی را ارزان کند باید کمک کند تا شرکت‌ها بهتر بتوانند با کمک تکنولوژی و ابزار تولید و ماشین‌آلات بهتر و بهره‌وری بالا قیمت را کنترل کنند تا هزینه‌های تولید را پایین بیاورد.
معتقدم مصرف کننده آگاه است مصرف کننده امروز با ابزارهای اطلاعاتی که در دست دارد با ساز‌و‌کارها خودش نسبت به آگاه شدن و محصولات دغدغه دارد و در این مسیر حرکت می‌کند و سال به سال آگاه‌تر خواهد شد.

اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا