سرویس بین‌الملل اقتصادسبز- مونا مشهدی رجبی:

اقتصادسبز آنلاین: یکی از خبرهایی که امروزه در تمامی رسانه‌‌های دنیا شنیده می‌شود شیوع ویروس کرونا و ابتلای هزاران نفر به این ویروس است. ‌تا اوایل ماه فوریه سال 2020 شمار مبتلایان به این ویروس برابر با 12 هزار نفر اعلام شده بود ولی پیش‌بینی می‌شد که تا انتهای این ماه بالغ بر 75 هزار نفر در دنیا به این ‌ویروس مبتلا شوند. بیشتر مبتلایان از شهروندان چینی بودند و تعداد موارد مشاهده شده در کشورهای دیگر به‌دلیل محدودیت‌های وضع شده در سفر و مراقبت‌های بهداشتی از افرادی که چند هفته‌های قبل از آغاز محدودیت سفر به دیگر کشورها سفر کرده بودند و بسیار کم است‌. البته تا این روز یک قرابانی از این ویروس در امریکا اعلام شد و شمار مبتلایان در هنگ کنگ به 13 نفر رسیده است.
سی‌ان‌ان نوشت: ظرف هفته‌های اخیر صدها نفر در اثر ابتلا به این بیماری از دنیا رفتند و هزاران مورد ابتلا به بیماری در چین شناسایی شدند و اخباری در مورد مشاهده مبتلایان به این ویروس در کشورهای امریکا و امارت و استرالیا و ده‌ها کشور دیگر شنیده شد. سازمان بهداشت جهانی شرایط اضطرار جهانی اعلام کرد و همین مسأله بر بزرگی و اهمیت بحران افزود.
قرنطینه شدن مردم «ووهان »در چین، توقف پروازهای سفری و تجاری از چین یا پروازهای به مقصد چین در بالغ بر ۱۷ کشور دنیا، تعطیلی هتل‌های بزرگ شهر ووهان آن هم درایام تعطیلات سال نوی چینی ابعاد وسیع این مشکل را نشان می‌دهد. توقف پروازها به چین و توقف پروازهای چین به دیگر کشورهای دنیا آسیب زیادی به اقتصاد صنعت هوایی در دنیا وارد کرده است. از طرف دیگر خالی بودن هتل‌های چین در ایام سال نو، خالی بودن خیابان‌ها برای ممانعت از انتقال یا دریافت ویروس، تعطیلی شعبه‌های فروشگاه اپل در چین و خارج شدن تمامی اتباع خارجی سالم از این کشور همه نشان می‌دهد که این بحران تبعات اقتصادی چشمگیری روی اقتصاد چین و به‌دنبال آن اقتصاد دنیا خواهد داشت.
مجمع جهانی اقتصاد پیش‌بینی کرد این بحران ‌باعث کاهش نرخ رشد اقتصادی دنیا کاهش ارزش و حجم تجارت در جهان و در نهایت کاهش راندمان فعالیت‌های اقتصادی شود. این مجمع کاهش ۳ درصدی حجم تجارت در دنیا به دلیل وضعیت هشدار ایجاد شده در چین را مشکلی جدی قلمداد کرد و نوشت: «چین سهم بزرگی در تجارت دنیا دارد و با شیوع این بحران نه تنها بازرگانان چینی نمی‌توانند به دیگر کشورها سفر کنند بلکه حتی صادرات بخشی از کالاها هم محدود شده است. این به معنای کاهش حجم و ارزش تجارت است که بدون شک موقت خواهد بود و تا پایان دوره شیوع ویروس کرونا ادامه خواهد داشت.

مشکل کنونی بزرگتر از سارس است

بسیاری برای نشان دادن بزرگی مشکل از وضعیت اقتصادی دنیا در جریان شیوع ویروس سارس در سال 2003 یاد می‌کنند. در آن زمان شیوع سارس در پکن باعث شد تا نرخ رشد اقتصادی این کشور کاهش یابد و اقتصاد دنیا هم شاهد کاهش نرخ رشد و کاهش حجم و ارزش تجارت باشد.
اما مطالعات نشان داده است ابعاد مشکل کنونی در اقتصاد دنیا بسیار بزرگتر از مشکل سال 2003 است زیرا هم‌اکنون چین سهم بیشتری در اقتصاد دنیا دارد و تصمیمات اقتصادی و تحولات در این کشور بیش ا زقبل اقتصاد دنیا را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: ارزش بازار جهانی ماشین‌آلات کشاورزی؛ ۲۴۵میلیارد دلار

چین یکی از کشورهای بسیار مهم در عرصه تجارت است.به گزارش سازمان جهانی تجارت در سال 2018 میلادی از مجموع 19284 میلیادر دلار صادراتی که در دنیا انجام شد 2495 میلیادر دلار به چین اختصاص داشت یعنی چین در این سال به تنهایی 13 درصد از کل صادرات دنیا را به خود اختصاص داده بود و حتی ارزش صادراتی این کشور از امریکا که بزرگترین اقتصاد دنیا است بالغ بر 900 میلیادر دلار بیشتر بود. در همین سال از 19665 میلیارد دلار ارزش واردات کالاها در دنیا 2135 میلیادر دلار به چین اختصاص داشت که سهمی برابر با 11 درصد از کل واردات دنیا است.
این در حالیست که ارزش صادرات چین در سال 2003 میلادی برابر با 438.2 میلیارد دلار بوده است و هزینه وارداتی این کشور رقمی برابر با 412.75 میلیارد دلار بود. در سال 2003 میلادی سهم چین در صادرات دنیا برابر با 5.47 درصد بود و سهم این کشور در واردات بالغ بر 5 درصد بود. افزایش بیش از دو برابری سهم چین در تجارت جهانی نشان می‌دهد که این کشور وزنه‌ای بسیار مهم در اقتصاد دنیا است. این سهم بالا در تجارت را با سهم 16 درصدی تولید ناخالص داخلی چین در اقتصاد دنیا در نظر بگیرید می‌توانید تا اندازه ای دلیل نگرانی سران اقتصادی دنیا در مورد تبعات شیوع این ویروس در دنیا و تأثیر آن روی نرخ رشد اقتصادی و تجارت را دریابید.

ظرف 17 سال، سهم چین در اقتصاد دنیا 4 برابر شده است

به گزارش بانک جهانی از شیوع ویروس سارس تا کنون سهم اقتصاد چین در اقتصاد دنیا چهار برابر شده است. در سال 2003 میلادی، ارزش تولید ناخالص داخلی چین برابر با 4 درصد تولید ناخالص داخلی دنیا بود ولی هم‌اکنون ارزش تولید ناخالص داخلی این کشور برابر با 16 درصد تولید ناخالص داخلی دنیا است. البته باید به این نکته هم توجه داشت که ویروس سارس در شهر پکن مردم را درگیر کرده بود و این شهر 15 درصد تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل می‌داد ولی هم‌اکنون ویروس کرونا مردم را در شهر ووهان درگیر کرده است. ووهان یک شهر 11 میلیون نفری و نسبتاً کوچک در چین است که بسیاری از آن به عنوان یکی از مراکز مهم تجاری در چین نام می‌برند. ولی سهم این شهردر تولید ناخالص داخلی چین تنها 4 درصد است. در واقع سارس در منطقه‌ای اتفاق افتاد که سهمی معادل 6 درصد تولید ناخالص داخلی دنیا را داشته است (با در نظر گرفتن سهم پکن در اقتصاد چین و سهم چین در اقتصاد دنیا) ولی هم اکنون بحران ویروس کرونا در منطقه‌ای اتفاق افتاده است که بالغ بر 7.3 درصد تولید ناخالص داخلی دنیا را دارد و همین یک عدد به‌راحتی می‌تواند تصویری از بزرگی بحران کنونی را نشان بدهد.

ادوارد پراساد، اقتصاددان دانشگاه کورنل و رییس سابق دفتر مطالعات چین درصندوق بین‌المللی پول بر این باور است: «کاهش نرخ رشد اقتصادی به دلیل محدودیت تجارت و حتی فعالیت اقتصادی در شهرهایی از این کشور سبب می‌شود تا نرخ رشد اقتصادی جهان در سال جاری بالغ بر 0.6 درصد کاهش یابد. این کاهش در شرایطی اتفاق می‌افتد که بحران برای حداقل دوماه در چین باقی بماند.
کریستینا جورجیوا مدیر‌کل صندوق بین‌المللی پول بر این باور است تأثیر شیوع کرونا روی تجارت دنیا بسیار چشمگیر است و بدون شک در سال جاری ما شاهد کاهش نرخ رشد اقتصادی دنیا و افت فعالیت‌های صنعتی خواهیم بود.اگر این بحران را بتوانیم کنترل کنیم و از شیوع این ویروس در دنیا جلوگیری کنیم، اثرات مخرب آن کمتر خواهد بود ولی اگر این ویروس به یک اپیدمی در دنیا تبدیل شود، اثرات مخرب انسانی و اقتصادی به همراه خواهد داشت. وی ادامه داد: طی یک ماه اخیر به‌دلیل انتشار ویروس کرونا و تعطیلی بخش زیادی از واحدهای صنعتی و تولیدی در کشور چین‌، حجم تولیدات صنعتی و تجارت کاهش بیشتری پیدا کرد و این مسأله می‌تواند موجب افزایش بی‌اعتمادی به اقتصاد دنیا شود. بی‌ثباتی و عدم اعتماد به اقتصاد بستر‌ساز بحران‌های بزرگی در اقتصاد دنیا می‌شود که حل کردن آن دهه‌ها زمان نیاز دارد.
مدیر کل صندوق بین‌المللی پول در پاسخ به این سوال که در جریان شیوع سارس اقتصاد دنیا با چه وضعیتی روبه‌رو شد گفت: در فاصله ماه‌های آوریل تا ژوئن سال 2003 که ویروس سارس مردم چین را درگیر کرده بود، نرخ رشد اقتصادی این کشور به 9.1 درصد رسید در حالیکه در فصل قبل از آن نرخ رشد اقتصادی چین بالغ بر 11.2 درصد بود. بعد از اتمام این بحران نرخ رشد اقتصادی چین بازهم رشد کرد و به 10 درصد رسید اما با نرخ ایده‌آل 11 درصدی فاصله داشت.
اندی راثمن، تحلیل گر بازار سرمایه در مرکز سرمایه گذاری آسیا بر این باور است که شرایط اقتصادی کنونی پیچیده‌تر از سال 2003 است. وی در این مورد به سی ان ان گفت: اقتصاد چین در سال 2019 میلادی با نرخ 6.1 درصد رشد کرد که پایین ترین نرخ رشد اقتصادی چین از سال 1990 تا‌کنون است. انتظارمی رفت نرخ رشد اقتصادی این کشور در سال 2020 برابر با 6 درصد باشد ولی با توجه به شرایط کنونی متوسط نرخ رشد اقتصادی این کشور در سال جاری برابر با 5.4 درصد خواهد بود. این کشور هم اکنون عنصری بسیار اثر‌گذار در اقتصاد دنیا است و افت نرخ رشد اقتصادی این کشور می‌تواند اثر ماندگاری روی اقتصاد دنیا داشته باشد و حتی قدرت اقتصاد دنیا برای مقابله با بحران‌های آتی را نیز کمتر کند.