بازار مرغ و تخم مرغ روزهای پرالتهابی را پشت سر میگذراند و تدارک بازار شب عید یکی از مهم ترین برنامههای دولت طی سه ماه آینده است. تامین به موقع نهادههای دامی همچنان معضلی لاینحل مانده و عده ای سامانه بازارگاه را متهم اصلی برهم زدن نظم تنظیم بازار نهادههای دامی میدانند وعملکرد این سامانه همچنان منتقدان سرسختی دارد. از طرف دیگر سیاستهای حمایتی وزارت جهاد کشاورزی از دامداران نیز چالش برانگیز شده و برخی کارشناسان افزایش شدید قیمت شیرخام را عامل مهمی در گران شدن لبنیات و کاهش سهم آن در سبد خانوار و تهدید سلامت جامعه میدانند و افزایش قاچاق شیرخشک را نتیجه اجرای سیاستهای وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه میدانند.
برای بررسی دقیق تر این مباحث با دکتر مرتضی رضایی معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی گفت و گوی مفصل و چالشی انجام داده ایم. وی در طول مصاحبه با روی باز و سعه صدر به انتقادات پاسخ داد و بر خلاف بسیاری از مدیران دولتی، به جای فرافکنی و پاسکاری مشکلات به بخشهای دیگر، سعی داشت تا با بیان راهکارهای علمی و عملیاتی، سیاستها و دستاوردهای وزارت جهاد کشاورزی در زمینه حل معضلات بخش دام وطیور کشور را تبیین کند.
متن کامل گفتوگوی اختصاصی پایگاه خبری اقتصاد غذا «فودپرس»، با دکتر مرتضی رضایی معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی را در ادامه میخوانید.
مانی جمشیدی
سوال: بازار مرغ و تخم مرغ مدتی است که نوسانی شده و شاهد افزایش افسار گسیخته قیمتها در بازار هستیم به طوری که حتی بازار به قیمت گذاریهای اخیر کارگروه تنظیم بازار نیز توجهی نکرد. دلیل این افزایش قیمتها چیست؟
قیمت تقریباً آخرین متغیری است که تولیدکننده و مصرف کننده با آن سرو کار دارد که خودش تابع عوامل بسیار زیادی است. در رابطه با قیمت مرغ باید گفت مرغی که امروز در بازار وجود دارد ماحصل حدود یک سال فعالیت و برنامه ریزی قبلی است. برنامه ریزی از گلههای اجدادی گرفته تا گلههای مرغ مادر، جوجه یکروزه، واکسنها و نهادههای دامی که مجموع این فرآیند منجر به تولید و شکل گیری قیمت مرغ میشود. باید بررسی کرد که طی همین مدت چه اتفاقاتی افتاده است. یک سلسله اتفاقاتی مثل دومینو در صنعت اتفاق افتاد که برآیند آن منجر به این افسار گسیختگی و غیرقابل قبول قیمت قیمت مرغ شد. همچنین از ابتدای سال و به ویژه از تیرماه این معاونت هشدار کمبود نهادهها و ضرورت تامین به موقع آنها را داده بود که متاسفانه توجهی به آن نشد و مرغداران گوشتی در بعضی ماهها کمتر از 50 درصد نهاده مورد نیازشان را تحویل گرفتند. از اسفند ماه سال گذشته با شیوع غیر قابل پیشبینی ویروس کرونا به یکباره مصرف گوشت مرغ کاهش شدیدی یافت به طوری که به رغم تولید بالای مرغ، مصرف آن به شدت کاهش یافت و قیمتها نیز سقوط کرد و شرکت پشتیبانی امور دام با تمام توان وارد شد و نزدیک به 2.5 ماه حدود 60 هزار تن مرغهای مازاد بازار را خریداری و جمع آوری کرد و تقریبا قیمت از اواسط خرداد ماه به مرور برگشت. طبیعی است وقتی کمبود خوراک داریم مرغدارها ریسک نکرده و جوجه ریزی نمی کنند و همین امر نیز باعث کاهش قیمت جوجه و زیان جوجه یکروزه میشود در نتیجه تمام زنجیره با مشکل مواجه میشود. بدیهی بود که با کاهش جوجه ریزی قیمت جوجه یکروزه گوشتی به شدت افت کرد و حتی بعضی روزها به 300 تا 500 تومان هم رسید و به طور میانگین 1100 تومان فروخته شد در صورتی که قیمت مصوب آن 2900 تومان بود و حتی همان قیمت مصوب نیز مورد تایید تولیدکنندگان جوجه یکروزه نبود و معتقد بودند که هزینههای تولید جوجه یکروزه بالاتراست و این وضعیت برای هشت ماه در زمینه مرغ مادر و تولیدکنندگان جوجه یکروزه ادامه داشت. به طوری که در مهرماه جوجه ریزی از90 میلیون قطعه فراتر نرفت و با توجه به دوره 45-40 روزه پرورش، عملاً تولید و عرضه گوشت مرغ در بازار برای مدتی مختل شد و همین عدم تناسب عرضه و تقاضا منجر به افزایش قیمت شدید گوشت مرغ در بازار شد. هرچه هم که ما گفتیم برای تولید مرغ و تخممرغ نیاز به کنجاله سویا و ذرت داریم کسی به حرف ما گوش نمی کرد و همه چیز را به ایرادات جزئی سامانه بازارگاه نسبت میدادند.
در مورد آمار تامین نهادهها یک ایرادی که من میبینم این است که گفته میشود که وزارت صمت ثبت سفارش کرده و بانک مرکزی تامین ارز کرده و نتیجه میگیرند که این کالاها در اختیار تولیدکننده قرار گرفته است. ببینید چیزی که برای ما مهم است میزان ترخیص نهادهها از گمرک است که در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است. اینکه گزارش میدهند چند میلیون دلار ارز تخصیص داده شده یا فلان میزان ثبت سفارش شده یا حتی فلان مقدار ترخیص شده که برای دام و طیور کشور غذا نمی شود.
نگاه کارشناسی به ما میگوید که نیاز ماهانه کشور به ذرت در بخش دام و طیور ماهانه حدود 750 هزار تن است. طبق مکاتبه رسمی وزارت صمت نیز ماهانه بیش از 100 هزار تن نیاز صنایع غذایی به ذرت است در نتیجه ماهانه نیاز کشور به ذرت حدود 850 هزار تن است. بنابراین در طی 9 ماه سال جاری نیاز کشور به ذرت وارداتی حدود 7 میلیون و 700 هزار تن است در حالیکه طبق آمار رسمی سایت گمرک طی این مدت حدود 6 میلیون و 800 هزار تن ترخیص شده است یعنی در خصوص ذرت که گفته میشود واردات بیش از نیاز اتفاق افتاده حدود 900 هزار تن عقبیم. در خصوص ترخیص کنجاله سویا و جو وضع بدتر است.
اما خبر خوب اینکه از حدود 40 روز گذشته تاکنون حدود 100 درصد نیاز مرغهای گوشتی، تخم گذار، اجداد و گلههای مادر تامین و تحویل شده است وهمین امر باعث شده علاوه بر رونق دوباره جوجه ریزی در کشور، قیمت نهادهها نیز شکسته شود. حالا اینکه بازارگاه بد یا خوب است در جای خود قابل بحث است اما مهم این است که نهادهها در حال حاضر تامین شده است. حالا ممکن است در این میان از بین 7-6 هزار واحد مرغداری گوشتی که ماهانه جوجه ریزی میکنند، ممکن است 100 نفری هم به دلایل فنی یا قصور در وارد کردن اطلاعات مرغداری، مشکلاتی برایشان وجود داشته باشد که در تلاش هستیم تا همین مشکلات اندک نیز از بین برود.
سوال: سوالی که اینجا بی پاسخ میماند این است که چرا قیمتهای مصوب گوشت مرغ رعایت نمی شود؟ مگردر قیمت گذاریها همه این عوامل بررسی نمی شود؟ مشکل کار کجاست که بازار از قیمتهای مصوب تبعیت نمی کند؟
من یک اصلی دارم و معتقدم که قرار است عدالت را رعایت کنیم. باید دید چند درصد نهاده با قیمت مصوب تامین شده است و به همان نسبت انتظار داشته باشیم که مرغ با قیمت مصوب تولید وعرضه شود.
نکته دیگر اینکه در قیمت گذاری مرغ حدود 15-14 مولفه توسط سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان مورد بررسی قرار میگیرد که خروجی آن در ستاد تنظیم بازار مطرح و تصمیم گیری میشود. معمولا تولیدکنندهها مخالف این نوع قیمتها و قیمت گذاریها هستند و معتقدند هزینههای تولید یک کیلوگرم گوشت مرغ از این رقم بیشتر است. اما به هر حال باید دید که آیا این عوامل تولید به موقع و با قیمت مصوب در اختیار مرغدار قرار گرفته است یا نه. وقتی کنجاله و ذرت کمتر تامین شده و یا از بازار سیاه گرانتر به دست مرغدار رسیده و تولید کاهش پیدا کرده، طبیعی است که بازار از قیمتهای مصوب تبعیت نکند. در حال حاضر نیز به دلیل افزایش تولید و عرضه، عملا قیمت مرغ در بازار متعادل شده است. بنده هیچگاه مدافع گرانفروشیها نبوده و نیستم ولی معتقدم باید از تولیدکننده ای که شرایط کشور را درک میکند و با تلاش خود چراغ تولید را روشن نگه داشته است حمایت کرد.
بحث دیگر در خصوص قیمت گذاری مرغ موضوع قیمت گذاری نقطه ای است. ما معتقدیم قیمت مرغ نباید یک عدد باشد بلکه باید یک دامنه نوسان منطقی داشته باشد. یعنی مثلا قیمت مرغ با توجه به شرایط و مناطق تولید و .. بین 20 تا 22 هزار تومان باشد زیرا هزینههای تولید از جمله هزینههای پرورش، حمل و نقل، میزان تلفات و مصرف انرژی و… در استانهای مختلف متفاوت است و عملا قیمت گذاری نقطه ای جوابگو نیست. خوشبختانه در آخرین قیمت گذاری انجام شده 7 درصد نوسان قیمت در محدوده قیمت مصوب در اختیار استانداران قرار گرفته است که میتوانند از آن استفاده کنند. البته معتقدم که این دامنه باید بیشترباشد تا بتوان بازار را بهترمدیریت نمود.
سوال: در بخشی از صحبتهایتان به موضع نهادهها اشاره کردید و مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد. اولین موضوعی که امروز در بحث نهادهها به گوش میرسد موضوع وجود انحصار در واردات نهادههای دامی است. آیا در بخش واردات نهادههای دامی انحصار وجود دارد؟
فرآیند ثبت سفارش وگردش کار مربوط به واردات برعهده وزارت صمت بوده است. اما چیزی که به ما گزارش میدهند این است که افراد و گروههای زیادی در مقوله واردات نهادههای دامی مشارکت دارند. طبیعی است که تعدادی هم در این بازار سهم بیشتری داشته باشند. بر اساس اطلاعات موجود، در کشور ما بیش از 100 واردکننده و یا حتی بیشتر، برای واردات نهادههای دامی فعالیت داشته و ثبت سفارش انجام داده اند. اما اینکه یکی میتواند کشتی 60 هزار تنی از جنوب کشور وارد کند یا واردکننده دیگری از شمال کشور کشتیهای کوچکتر 3-2 هزار تنی وارد میکند بستگی به توانمندی و قدرت رقابت در بازار دارد وگرنه محدودیت قانونی برای میزان واردات شرکتها وجود ندارد.
اما در خصوص شرکت پشتیبانی امور دام شرایط کمی فرق دارد. مسئولیت تامین ذخایر احتیاطی یا همان ذخایر استراتژیک کشور بر عهده این شرکت است و نمی تواند منتظر بازار باشد و ببیند بخش خصوصی نهاده وارد میکند یا خیر. زیرا به آنها تکلیف شده که باید یک میلیون تن کنجاله سویا، 1.5 میلیون تن ذرت و700 هزار تن جو داشته باشد و در صورت نیاز و کمبود در بازار باید وارد عمل شوند. در همین چند ماه اخیر اگر شرکت پشتیبانی امور دام نبود صنعت دام و طیور کشور نابود شده بود. ما هم معتقیدم ای کاش بخش خصوصی نهادهها را وارد میکرد تا نیاز کشور برطرف شود اما حالا که بر اساس اطلاعات گمرک نهاده کمتر وارد شده، نمی شود منتظر ماند تا بخش خصوصی هر وقت خواست و توانست نهادهها را وارد کشور کند.
سوال: آقای دکتر! همین الان هم موضوع این است که شرکت پشتیبانی امور دام ارز بیشتری برای واردات کنجاله گرفته و کمتر توانسته کنجاله وارد کند و بخشی از کمبود کنجاله سویا در بازار ناشی از همین مورد است.
به نکته مهمی اشاره کردید و باید به طور شفاف این موضوع روشنگری شود. ببینید ما یک دانه سویا داریم و یک کنجاله سویا که هر دو برای ما مهم است. میزان واردات دانه سویا برای ما مهم است چون بعد از روغنکشی حدود 78 درصد آن به کنجاله سویا تبدیل میشود. اما عملا شاهدیم که از ابتدای سال تا کنون، مجموع کنجاله سویای استحصالی از واردات دانه سویا و کنجاله سویا کاهش یافته است. در ابتدای سال برنامه ریزیهای لازم برای واردات و تامین ماهانه 350 هزار تن کنجاله سویا در کشور انجام شده است اما عملا کاهش واردات اینها باعث شد تا درشش ماهه نخست امسال و حتی تا آبان ماه حدود 52 درصد نیاز کنجاله سویای کشور تامین شود. نکته مهم این است که اعداد مورد نظر مربوط به خروجی کنجاله و دانه از گمرک است و ربطی به میزان ثبت سفارش وحتی تامین ارز ندارد.
سوال: اما عملا آمارها نشان میدهد که شرکت پشتیبانی امور دام بیشترین تامین ارز را برای واردات کنجاله سویا داشته اما نتوانسته بخش مهمی از کنجاله سویا را وارد کشور کند.
به هیچ وجه اینگونه نیست. من گفتم که اگر شرکت پشتیبانی امور دام نبود صنایع دام وطیور کشور نابود میشد. دلیل اصلی جو سازی و ناراحتی از شرکت پشتیبانی امور دام این است که دوست داشتند رقیبی به اسم پشتیبانی امور دام نبود تا هر کاری میخواستند انجام دهند. اگر شرکت پشتیبانی امور دام نبود 18 هزار تومان که سهل است قیمت کنجاله سویا را 28 هزار تومان میکردند. با وجود این شرکت وعرضه چند صد هزار تن کنجاله، قیمت کنجاله را چندین برابر کردند و اگر این شرکت نبود و آنها در بازار جولان میدادند. اصلا اینگونه نیست که شرکت پشتیبانی امور دام ارز را گرفته و کنجاله نیاورده است. برای بررسی دقیق تر هم پیشنهاد میکنم به طور اختصاصی و دقیق با آقای طلایی مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام مصاحبه ای داشته باشید تا آمار دقیق میزان ثبت سفارش، تامین ارز، واردات و همچنین توزیع کنجاله سویا مشخص شود.
سوال: یکی از پیشنهادهایی که مطرح میشود این است که دولت به جای واردات کنجاله و روغن خام، دانههای روغنی وارد کند و از همین محل ضمن ایجاد ارزش افزوده در کشور، ذخایر مورد نیاز در زمینه روغن خام و کنجاله هم تامین شود.
این پیشنهاد خوب و قابل توجهی است اما شرکت پشتیبانی امور دام در این زمینه مجوزی ندارد و شورای عالی امنیت ملی که کارها را تکلیف میکند چنین مجوزی را تا کنون نداده است. ضمن اینکه باید بدانیم که کنجاله وارداتی مستقیما وارد بازار میشود اما دانه روغنی باید ابتدا به کارخانه روغنکشی برود و طی یک فرآیندی به کنجاله تبدیل شود که شرایط خاص خودش را دارد.
سوال: در مورد کنجاله سویا گفتید که حدودا نیمی از نیاز کشور تامین شده و طبیعی است که افزایش قیمت و بازار سیاه هم داشته باشیم اما در مورد ذرت که واردات آن در سال جاری در مقایسه با سال گذشته نیز افزایش یافته است چرا شاهد گرانفروشی و نوسان در بازار بودیم؟
این موضوع هم یکی از آن حرفهای غیرکارشناسی است که مطرح میشود.
نکته اول اینکه تمام ذرتی که وارد کشور شده در سامانه بازارگاه عرضه نشده است و بخشی را به اسم پیش فروش فروختند و بخشی را هم بلاتکلیف نگه داشتند و یا مصرف کردند.
باید همه بدانند که سامانه بازارگاه یک سامانه حسابداری ملی است و هیچ کالایی در آن گم نمی شود. نه چیزی خودش تولید میکند و نه چیزی که در اختیارش میگذارند کم میکند. یعنی اگر هزار تن سویا به آن وارد شود هزار تن نیز توزیع میشود و چیزی به نام انبار و .. در بازارگاه وجود ندارد. در این سامانه همه چیز مشخص و شفاف است و معلوم میشود چه کسی وارد کرده و به چه کسی، چه میزان و در چه زمانی فروخته است.
من وقتی کار سامانه بازار گاه را میبینم بسیار خوشحال شده و به تمام دستاندرکاران آن دست مریزاد میگویم. از طریق این سامانه جلوی خیلیها را گرفته ایم و وقتی میبینم عده ای از آن ناراحتند و علیه آن صحبت کرده و به ناحق جوسازی میکنند متوجه میشوم که به هدف زده ایم. دیگر با این سامانه نمی توانند هر کاری میخواهند انجام دهند چون گرم به گرم نهادهها در آن ثبت میشود و تراکنش مالی و حتی حمل آن نیز مشخص است.
مدتهاست که دیگر کسی صحبت از پشت بارنامه، روباری، زود بار شو، پیش فروش، پس فروش، عدم ایفای تعهد وارد کننده … نمی کند. تا همین سال گذشته مرغدارها اظهار ناراحتی میکردند که مثلاً چهار ماه یک شرکتی پول مرغدار را گرفته و وجه بیشتری هم درخواست کرده اما هنوز بار را تحویل نمی دهد. ما اینها را جمع کردیم. ناراحتیها از اینهاست.
ماهانه 350 هزار تن کنجاله باید مصرف شود شما فکر کنید که اگر فقط هزار تن یعنی یک میلیون کیلوگرم آن در بازار سیاه نشت پیدا کند و مثلاً کیلویی 12 هزار تومان بیشتر فروش برود، ببینید چه عدد بزرگی میشود. پس حق دارند برای تخریب بازارگاه همه کار کنند و آه و ناله سر دهند و علیه بازارگاه جو سازی کنند.
سوال: اما همین آمار نشان میدهد که واردات ذرت در مقایسه با سال قبل افزایش داشته است.
مقایسه واردات ذرت در سال جاری با سال گذشته به طور کلی غلط است چون در سال گذشته نیز مشکل کمبود ذرت وجود داشت و از آذرماه سال گذشته تا اوایل اردیبهشت ماه امسال کمبود ذرت زیاد شده و قیمتها سربه فلک کشیده بود. سال 98 نمی تواند ملاک مصرف ذرت در کشور باشد. ملاک واقعی مصرف ذرت همین آمارهایی است که ارائه کردم.
موضوع بعدی در خصوص دلایل کمبود ذرت بحث پیش فروش است و همین الان هم در راهرو افرادی هستند که میگویند ما ذرت را در ماههای اول سال پیش فروش کرده ایم در صورتی که کسی حق نداشته پیش فروش انجام دهد. ذرت با ارز دولتی وارد شده و کسی نمی تواند برای آن تصمیم بگیرد و واردکنندهها تنها مباشر بودند و باید کالا را تحویل دولت بدهند و اجازه ندارند آن را مستقیما بفروشند. خوشبختانه در مورد کنجاله سویا این اتفاق نیفتاده است اما در مورد ذرت و جو این اتفاق افتاده است. قبلا هم اعلام شده و الان هم مجددا تاکید میکنم که پیش فروش نهادهها به هیچ عنوان مورد قبول وزارت جهاد کشاورزی نیست و با آن برخورد میشود.
سوال: برخیها میگویند که شرکت پشتیبانی امور دام نهادهها را در سامانه بازارگاه عرضه نمی کند و به نوعی تافته جدا بافته است؟ دلیل این امر چیست؟
واقعیت این است که شرکت پشتیبانی امور دام هم ملزم است که نهادهها را در سامانه عرضه کند یعنی به طور کلی همه نهادههای کشور باید در سامانه بازارگاه عرضه شود. اما وقتی بخش خصوصی به اندازه کافی نهاده وارد کشور کند ما از پشتیبانی امور دام کالا نمی گیریم چون موجودی پشتیبانی امور دام ذخایر احتیاطی است و فقط در صورت کمبود از موجودی پشتیبانی امور دام استفاده میکنیم.
مطمئن باشید وقتی سیستم حسابداری به عنوان بازارگاه در کشور وجود دارد هیچکس نمی تواند تخلف کند و هر کسی هم که تخلف کند و نهاده را خارج از سامانه عرضه کند دستش رو میشود. ما غیر از بازارگاه هیچ عرضه دیگری را تایید نمی کنیم.
سوال: یکی دیگر از انتقادها مربوط به عملکرد سامانه بازارگاه در مورد تحویل بار است به طوری که برخی واردکنندهها میگویند حدود 20 روز طول میکشد که بار فروش رفته را تحویل دهند. مشکل از کجاست؟
ما انتظارمان از فروشنده این است که نهاده خریداری شده توسط دامدار یا مرغدار که اصطلاحا به آن بهره بردار میگوییم به سرعت حمل شود اما این اتفاق نمی افتد.
هر نهاده ای که وارد کشور شود و به سامانه اعلام شود حداکثر طی یک هفته تا 10 روز در سامانه فروخته میشود و هر واردکننده ای که میگوید زمانی بیشتر از این طول کشیده است بیاید و به معاونت امور دام اعلام کند تا اگر مشکلی هست بررسی شده و برطرف شود.
سوال: واردکنندهها میگویند آدرسها و کدهای پستی در سامانه یا وجود ندارد و یا غلط است و با سایر سامانهها همخوانی ندارد و همین امر منجر شده تا بارها دیر تحویل شود.
تمام مرغدارها و دامدارها در سامانه آدرس دارند و هیچکس بدون آدرس و کدپستی نیست. امکان دارد تعداد اندکی ادرسها اشتباه باشد که باید اصلاح شود اما این دلیل نمی شود که بگویند کل سامانه ایراد دارد و بار را دیر تحویل بدهند. دقت داشته باشید اگر آدرس اشتباه باشد و جای دیگری تحویل داده شود این تقلب است. اگر موردی هم به ما گزارش شود با آن برخورد میکنیم و جلوی خرید آنها را میگیریم. به نظر من چنین چیزی در سامانه نداریم و انتظار من این است که واردکننده با سرعت بیشتر بار را حمل کرده و تحویل دهد.
خبر مهم در این زمینه این است که به زودی مکانیزم معاملات سامانه تغییر میکند و مطابق این تغییرات تا موقعی که بار حمل نشود، وجه آن درحساب واسط میماند و بعد از حمل به حساب عرضه کننده واریز میشود.
هنوز این تغییرات اجرا نشده بعضیها با آن مخالفت میکنند چون به نظر میرسد فروشندهها دوست دارند پول خریدار نهاده در حسابشان باشد و هر وقت خواستند بار را حمل کنند. در صورتی که ما میگوییم طبق تغییرات جدید، پول موقع خرید از حساب مرغدار و دامدار کسر شود و پس از حمل به حساب فروشنده واریز شود تا با این شیوه زمان حمل و رسیدن نهاده به دست مرغدار و دامدار کاهش یابد.
سوال: به نظر میرسد یکی از مشکلاتی که در خصوص سامانه بازارگاه همچنان پابرجاست عدم اتصال سامانه بازارگاه به کشتارگاهها میباشد. عده ای معتقدند که تا وقتی این مورد رفع نشود همچنان شاهد خواهیم بود که جوجهها خفه یا معدوم شوند و یا جابجایی و فروش دوباره جوجه اتفاق بیفتد وعملا نهادهها وارد بازار آزاد شوند. این مشکل چرا بر طرف نمی شود؟
اول باید عرض کنم که ممکن است عده بسیار معدودی از مرغدارها این تخلف را انجام داده باشند اما مرغدار جنایتکار نیست که به خاطر منافع زودگذرش جوجه را از بین ببرد ونهاده آن را در بازار سیاه بفروشد. ما به همه دستگاهها از جمله دستگاههای نظارتی هم اعلام کرده ایم که هر کسی مدعی چنین چیزی است به ما اعلام کند تا با آن برخورد شود. پتانسیل این کار وجود دارد اما سوال اینجاست که اگر اینگونه است پس اینهمه مرغ عرضه شده در کشور کجا تولید میشود؟ اینهمه شیر کجا تولید میشود؟ اگر جوجه کشی شده پس چرا الان قیمت مرغ کاهش یافته؟
سوال: مابه التفاوت قیمت نهادهها خیلی زیاد است حتی از تولید و فروش گوشت مرغ نیز سود بیشتری دارد.
اینکه سود فروش در بازار آزاد بیشتر است فقط به ذهن من و شما که نمی رسد به ذهن همه میرسد و همه اقتصاد را متوجه میشوند و منافعشان را میشناسند. اگر اینگونه که شما میفرمایید باشد پس اینهمه تولید از کجا میآید؟ یا اینکه همه یکباره دست از جنایت کشیدند؟! این حرفها نیست و اینها اجحاف در حق مرغداران و دامداران و تولیدکنندگان است. البته من تخلف موردی را انکار نمی کنم و باید با آن به شدت برخورد کرد.
اما در مورد سوال شما در خصوص وصل شدن بازارگاه به کشتارگاهها مقوله کمی پیچیده است که در صدد حل مشکلات هستیم.
در حال حاضر نیز مرغداران در همه استانها متعهد شدند که متناسب با نهاده دریافتی، مرغ و تخم مرغهایشان را به قیمت مصوب به تنظیم بازار استان که زیر نظر استانداران فعالیت میکند تحویل دهند. درهمین مدت نیز با این مکانیزم و با کار جهادی که در وزارت جهاد کشاورزی انجام شد توانستیم بازار مرغ را متعادل کنیم.
سامانه بازارگاه پیچیدگیهای زیادی دارد و باید در یک گفت و گوی دیگر و به طور مفصل در مورد ویژگیها و نحوه عملکردش بحث کنیم. در همین سامانه وقتی دقیق میشویم میبینیم از یک طرف تشکلهای ملی میخواهند حضور داشته باشند از طرفی دیگر تشکلهای استانی وحتی شهرستانی و نکته حایز اهمیت اینکه خود مرغدارها هم مستقیما حضور دارند و همین امر نیازمند تدبیر مناسب است تا منافع خاصی نصیب کسی نشود و یا حقی ضایع نگردد.
ما داریم تلاش میکنیم که کارها سیستماتیک پیش برود و در حال حاضر مرغدارها میتواند مستقیما نهاده مورد نیازشان را با توجه به کد یکتای خودشان خرید کنند. حالا هر مرغداری با در نظر گرفتن شرایطش میتواند هم مستقیما خرید انجام دهد و یا از طریق تشکل مربوطه اقدام به خرید کند. در صدد آن هستیم که مرغداران و دامدارن بتوانند خرید خورا ک مورد نیاز خود را از کارخانجات خوراک دام وطیور نیز انجام دهند و غذای آماده تحویل بگیرند.
سوال: آقای دکتر وضعیت مرغ و تخم مرغ تا پایان سال و بازار شب عید را چگونه ارزیابی میکنید؟
در صورتی که روند کنونی تامین نهادهها ادامه داشته باشد من یقین دارم که بازار مرغ و تخم مرغ از ثبات مناسبی برخوردار خواهد بود ومشکلی برای تنظیم بازار شب عید در زمینه مرغ و تخم مرغ نخواهیم داشت.
سوال: افزایش قیمتی هم در زمینه مرغ و تخم مرغ نخواهیم داشت؟
واقعیت این است که همین الان قیمت کنجاله و ذرت رسما و به صورت قانونی افزایش یافته است و قیمت دیگرعوامل موثر بر قیمت مرغ و تخم مرغ نظیر حمل و نقل وحتی واکسن هم افزایش یافته است. در حال مذاکره و تعامل با سازمان حمایت هستیم که قیمتها اصلاح شود اما هنوزنهایی نشده است.
سوال: یکی از نقدهای مهم به وزارت جهاد کشاورزی در خصوص سیاست حمایتی آن وزارتخانه از دامداران در زمینه افزایش قیمت شیرخام و حمایت از صادرات شیرخشک است و معتقدند سیاستهای اشتباه وزارت جهاد کشاورزی باعث شده قیمت شیرخام و به تبع آن محصولات لبنی افزایش چشمگیری داشته باشد و با توجه به افزایش قیمتها و کاهش قدرت خرید مردم، مصرف شیر و لبنیات کاهش یابد و عملا شاهد صادرات و یا افزایش قاچاق شیرخشک باشیم. نظرشما در این زمینه چیست؟
قاچاق شیرخشک یا هر کالای دیگری مورد تایید و خدای نکرده حمایت هیچکس نیست اما باید بدانیم دلیل قاچاق یک کالا چیست. به نظرمن مهم ترین دلیل قاچاق شیرخشک چند نرخی بودن ارز است و اختلاف زیاد نرخ ارز باعث شده تا سود قاچاق برای قاچاقچی دلچسب باشد واین موضع ربطی به سیاستهای وزارت جهاد کشاورزی در زمینه حمایت از دامداران ندارد.
سیاست وزارت جهاد کشاورزی به طور کلی حمایت ازافزایش تولید است. یعنی معتقدیم که برای افزایش سلامت و امنیت غذایی جامعه باید همه تولیدات از جمله تولید شیرخام افزایش یابد. من برخلاف بسیاری از افراد، هیچ گونه تقابلی با صنایع لبنی ندارم. خودشان هم در جلسات دیده اند که ما هیچ تقابلی با آنها نداریم چون معتقدیم که امکان ندارد تولید شیرخام افزایش یابد در حالی که صنایع لبنی توان و آمادگی جذب آن را نداشته باشند زیرا هر دو صنعت مکمل یکدیگر هستند.
ببینید با اجرای سیاستهای وزارت جهاد کشاورزی دو دستاورد مهم در کشور به دست آمد. یکی خودکفایی در تولید کره حیوانی بود. سالها ما میگفتیم که امکان خودکفایی در تولید کره وجود دارد اما کسی به آن باور نداشت و شاهد بودیم سالانه حدود 300 میلیون دلار ارز برای واردات کره از کشور خارج میشود. اما حالا علاوه بر رونق دامداری و صنایع لبنی، از خروج ارز نیز جلوگیری شده است. حالا شاید عده ای معتقد باشند که افزایش قیمت کره به مصرف کننده آسیب میزند که معتقدم برای حل این مشکل دولت میتواند سیاست حمایتی و جبرانی در نظر بگیرد. اما سرکوب قیمتها تنها منجر به کاهش تولید و در نتیجه افزایش واردات و مانعی برای توسعه صنعت میشود.
نکته ای هم که در مورد صادرات شیرخشک وجود داشت این بود که میگفتند بگذارید محصولات لبنی بدون هیچگونه محدودیتی صادر شود اما صادرات شیرخشک سرکوب شود و ما با این موضوع مخالف بودیم. چون معتقدیم همه این کالاها محصولات لبنی است و باید با یک چشم به آنها دیده شود.
سوال: برخی از فعالان صنایع لبنی اعلام کردند که بجای صادرات شیرخشک و سهمیه بندی آن، شیرخشک موجود را به کارخانجات لبنی بفروشند تا در مواقعی از سال مورد استفاده قرار بگیرد و به جای ارزان فروشی در صادرات و از بین رفتن بازارهای صادراتی، شیرخشک با مکانیزم بهتری صادر شود.
ما هیچ مشکلی با خرید شیرخشک توسط کارخانجات لبنی نداریم و از آن استقبال میکنیم. در خصوص سهمیه بندی و صادرات هم ما با خود تشکلهای لبنی برای حل معضل انبار شدن 50 هزار تن شیرخشک جلسه گذاشتیم و سهمیههای صادراتی را مشخص کردیم. ما که مخالف خرید کارخانجات نبودیم. خود صنایع لبنی گفتند که این میزان دیگر مصرف داخلی ندارد و باید صادر شود.
من به شدت از ایجاد و توسعه بازارهای صادراتی حمایت میکنم ولی معتقدم نباید بین صادرات شیرخشک، خامه و سایر محصولات لبنی تبعیض قائل شد.
دستاورد دیگر اجرای سیاستهای وزارت جهاد کشاورزی، تامین نیاز کشور در زمینه گوشت قرمز بود به طوری که در حال حاضر قیمت تمام شده گوشت گوساله منجمد وارداتی حدود 130-120 هزار تومان است در صورتی که هیچ وقت میانگین قیمت گوشت گرم و درجه یک ایرانی این رقم نمی شود و این نشان میدهد که سالها سرکوب در این صنعت اتفاق افتاده و به طوری که سالها میگفتند که تولید گوشت قرمز در کشور اقتصادی نیست. این قیمتها را با گوشت کشوری مانند برزیل مقایسه میکنند که بزرگترین تولیدکننده گوشت گوساله جهان است و ما داریم با آنها در قیمتها رقابت میکنیم و ارز مصرفی برای واردات گوشت و تولید داخل هردو نیمایی است و شاهد کاهش واردات گوشت به کشور هستیم. / فودپرس