زوبین امیری *

در سال 1401 تاکنون در چین یک بهاره مقدار۴۹،۷۶۴ کیلو برگ سبز چای توسط کشاورزان زحمت کش برداشت و به کارخانجات تولیدی چای کشور تحویل داده شده است. مقدار چای استحصال شده توسط کارخانجات ۱۱،۱۹۷کیلوگرم چای خشک فرآوری شده است که نسبت به سال گذشته کمی کاهش داشته است. مقدار بارندگی در فروردین ماه امسال نسبت به سال گذشته کمتر بوده و این موجب شد تا زمینه برگ سبز چای در کشور نسبت به سال گذشته کمتر باشد هرچند در زمان شروع فصل بهره‌برداری که از حدود 10 اردیبهشت آغاز شد تا پایان چین که تا اوایل خردادماه به طول انجامید وضعیت دمای روز و شب به گونه ای بود که کیفیت برگ سبز چای و بوته چای مطلوب بود، به‌طوری که کیفیت و لطافت برگ سبز چای در طول این دوره بالا است.
هزینه تولیدی چای در سال 1401 تا به الان حدود ۶۰ درصد افزایش داشته است. عمدتا این افزایش مربوط به افزایش هزینه‌های کارگری روزانه که با افزایش نزدیک به دوبرابر نسبت به سال گذشته از روزی 250 هزار تومان به بالای 500 هزارتومان رسیده است و البته افزایش حقوق مصوب دولتی 57 درصد، افزایش قیمت گاز مصرفی و مصارف دیگر تولیدی مانند قطعات ماشین‌آلات و بسته‌بندی به‌شمار می‌رود. چند سالی است که نیروی انسانی در مناطق استان گیلان و مازندران به‌دلیل حجم زیاد کار کشاورزی در این فصل مانند چای، برنج، گیاهان دارویی و غیره بسیار کم شده است و به ناچار از مناطق دیگر کشور برای انجام عملیات کشاورزی و تولیدی نیروی انسانی بکار گرفته می‌شود. البته ناگفته نماند که اغلب نیروهای جوان مناطق گیلان و مازندران گرایشی به کار اجدادی خود ندارند و میانگین سنی نیروی کار کشاورزی در این مناطق حدود40 تا 50 سال می‌باشد. امروزه نسل جوان بدنبال کارهای پشت میزی یا کرایه کشی علاقمند هستند که پتانسیل این استانها در این زمینه محدود می‌باشد، این در حالی‌است که پتانسیل اصلی استانی مانند گیلان به لحاظ بارندگی خوبی که دارد کار کشاورزی است، البته که کار کشاورزی بسیار دشوار است و می‌بایست پشتوانه و حمایت داشته باشد تا علاقمندی و انگیزه برای فعالیت در آن برای کشاورز، تولید کننده و سرمایه‌گذار به‌خوبی در آن دیده شود. سیاست‌های حامی مستمر و بلند مدت راهکار اصلی برای جذب نیروی جوان و پایدار نگه داشتن پتانسیل زمینه کشاورزی به شمار می‌رود تا نسل جوان به این شغل نگاه مثبت و آینده سازی داشته باشد و توان و عمر خود را در این زمینه فعالیت بگذارد. چای که نوشیدنی دوم بعد از آب در دنیا به‌شمار می‌رود، قطعاً باید نگاه ویژه‌ای به آن بشود. به‌خصوص وقتی در کشور پتانسیل آب و هوایی برای کشت چای بسیار مناسب است و ایران می‌تواند با برنامه‌ریزی و حفظ این پتانسیل با سیاستگذاری حمایتی از تولید داخلی در دنیا مطرح باشد. نداشتن سیاست‌های اجرایی بلند‌مدت و به‌هم پیوسته باعث شده است که انگیزه کشاورزان مخصوصا نسل جوان و تولید کنند گان برای بالا بردن دانش فرآوری و تولید با کیفیت چای بسیار پایین باشد.
راهکار‌های اجرایی برای استفاده از پتانسیل تولید چای با کیفیت در ایران.
ایجاد امنیت شغلی و سرمایه‌گذاری در یک چشم‌انداز بلند‌مدت به‌طور حتم به‌عنوان مهم‌ترین فاکتور مطرح است.

بیشتر بخوانید: سرمایه‌گذاری Claas در یک شرکت نوپای هلندی

داشتن یک برنامه ملی جامع که در آن چشم انداز 5، 10 و 20 سال آینده صنعت چای کشور دیده شود. ایجاد سیاست‌های حمایتی که در آن به میزان ابزارها و امکان و افزایش سطح کشت چای را به‌طور سالانه رقم بزند و به همان میزان حجم واردات چای به کشوررا کاهش دهد و در این زمینه به مرز خودکفایی مصرف سالانه چای که حدود 110 هزار تن می‌باشد، برساند. اگر با یک برنامه ملی در نظر گرفته شود که به طور میانگین سالانه ده درصد کیفیت و سطح زیر کشت چای را افزایش دهیم در کمتر از 20 سال می‌توانیم در زمینه تولید و مصرف چای به خودکفایی برسیم و در زمینه صادرات قویتر از امروز در بازار‌های مصرف جهانی حضور داشته باشیم.
ایجاد یک فضای امن و امیدوارکننده افراد و سرمایه‌های زیادی را به خود جذب خواهد کرد که با توجه به مزارع چای رها شده و دیگر فضاهای موجود جهت افزایش سطح زیر کشت که قابلیت تبدیل به زمین‌های زارعی چای دارد برای استان‌های مازندران و گیلان اشتغالزایی بسیار مفیدی خواهد داشت که می‌تواند نسل جوان را به این سمت بکشاند. برای دستیابی به این اهداف اول نیازمند این هستیم که در برابر واردات چای، به کشور خود را با افزایش تعرفه‌های واردات چای به‌طور سالانه به میزان افزایش تولید داخلی ایمن کنیم‌. در حال حاضر کشور همسایه ما ترکیه برای حمایت از تولید چای داخلی خود تعرفه واردات چای را به 130درصد رسانده است. در حال حاضر در ایران تعرفه واردات چای کمتر از 30 درصد می‌باشد، لذا جا دارد در قالب یک برنامه ملی بلندمدت افزایش تعرفه واردات با یک برنامه منسجم، مستمر و بلند مدت این موضوع اجرایی شود. قطعا این قضیه هم امکان رقابت پذیری بیشتری از لحاظ قیمت کالا را به چای ایرانی می‌دهد و هم از محل درآمد افزایش تعرفه گمرکی بودجه برای هزینه در صنعت تولیدی چای به‌وجود می‌آورد. درآمد این بودجه و بودجه‌های دیگر که از محل درآمدنفتی برای کشور به‌دست می‌آید می‌تواند در راستای اعطای تسهیلات بلند مدت با سود بانکی پائین برای افزایش سطح کشت و نوآوری ماشین‌آلات تولید چای خشک اختصاص می‌یابد. ایجاد مزیت قیمیتی برای چای ایرانی انگیزه تولید با کیفیت برای کشاورز و کارخانجات چای را به‌همراه خواهد داشت و با توجه به اینکه چای ایران از لحاظ باقیمانده سموم نسبت به خیلی از کشور‌های تولید کننده چای پائین تر است، لذا از این منظر چای ایران سالم‌تر است و خواص درمانی بسیار مفیدی برای مصرف کننده خواهد داشت، به نسبت مقایسه با چای‌های وارداتی که اغلب باقیمانده سموم بالایی نسبت به چای ایرانی دارند و همین‌طور اغلب آغشته به اسانس‌های شیمیایی طعم، عطر و رنگ می‌باشد. با کمی اختصاص دادن فضای رسانه‌ای جهت فرهنگسازی مزیت چای ایرانی، طبیعتاً مصرف کننده به‌دنبال آن خواهد آمد و بازار درشان خود را پیدا خواهد کرد. ار آنجایی که کشت چای در ایران به‌صورت آبیاری دیمی صورت می‌گیرد و مشکل آفات چندانی ندارد و بیشتر موضوع استفاده از کود‌های شیمیایی و علف کش شیمیایی که بسیار برای سلامت مضر می‌باشد نیاز به اصلاح دارد. لذا با یک برنامه و مدیریت می‌شود میزان زیادی در این افزایش سطح زیر‌کشت به‌صورت مدیریت کشاورزی ارگانیک انجام شود که باز برای صنعت و کشور مزیت مثبتی تلقی خواهد شد. دلیل آن روشن است، تولید و خودکفایی در زمینه چای ارگانیک یعنی جامعه سالمتر و درآمد و صادرات بیشتر. با یک نگرش صحیح، مدیریت اجرایی سیاست‌های حمایتی به‌صورت مستمر و بلند مدت و تغییرات کوچک و اثرگذار می‌شود، به‌راحتی این صنعت را شکوفا کرد تا مشکلات جوانان منطقه، سرمایه‌گذاران و تمامی دست‌اندکاران که به‌طور مستقیم و غیر مستقیم در این صنعت فعالیت می‌کنند را به وضعیت بهبود و پایدار تبدیل کرد.
ابزارهای موردنیاز جهت دستیابی به این اهداف، محدود به آنچه عنوان شد، نیست و داشتن بانک‌های نهال چای که با آب و هوای مناطق پرورش چای کشور همخوانی داشته باشد، ادوات کشاورزی دیگر مانند کمپوست و کودهای طبیعی دیگر موارد در چارچوب بلند مدت نیازمند پشیرفت و شکوفایی صنعت چای کشور خواهد بود.
برای تولید یک چای خوب و با کیفیت افراد و محور‌های زیادی شریک هستند و انتخاب محل کشت مناسب، زحمات کشاورزان در پرورش بوته چای، فن چایسازی، ماشین آلات بروز و داشتن انگیزه‌های برگشت سرمایه‌های مالی و معنوی که همگی مرتبط و بهم پیوسته هستند نیازمند است. البته هزینه‌ تولید چای با توجه به تمامی دست‌اندرکاران بالاست که طبیعی است و به همین خاطر باید به‌طور کامل آنها را در نظر گرفت تا با عملکرد مثبت تمامی محورهای صنعت خود کفا و سود ده باشد.
چای زوبین ارگانیک به‌عنوان اولین چای ارگانیک ایران در قالب یک کشت و صنعت به ضّم خود در این راستا توانسته با کیفیت‌ترین چای ایران را به لحاظ سلامت محور بودن و فن چای‌سازی که از این طریق به مصرف کننده خود این امکان را می‌دهد تا مزیت‌های درمانی یک فنجان چای با عطر و طعمی بی‌نظیر به مشتریان وفادار داخلی و خارجی خود تولید و عرضه کند.

*‌ بنیانگذار چای ارگانیک در ایران و مدیر عامل کشت و صنعت زوبین ارگانیک / عضو هیأت رئیسه / رییس کمیسیون تولید انجمن ارگانیک ایران