مهندس محمدرضا جمشیدی کشت فراسرزمینی، واژه چندان قدیمی در ادبیات بخش کشاورزی ما نیست؛ چرا که بهطور کلی، قدمت کشت فراسرزمینی در دنیا به 25 سال قبل، یعنی سال 1997 میلادی باز میگردد. در کشور ما هم از سال 1395 پس از پیشنهاد وزارت جهادکشاورزی و تصویب قانون، فعالیتهایی درخصوص کشت فراسرزمینی از سوی این […]
مهندس محمدرضا جمشیدی
کشت فراسرزمینی، واژه چندان قدیمی در ادبیات بخش کشاورزی ما نیست؛ چرا که بهطور کلی، قدمت کشت فراسرزمینی در دنیا به 25 سال قبل، یعنی سال 1997 میلادی باز میگردد. در کشور ما هم از سال 1395 پس از پیشنهاد وزارت جهادکشاورزی و تصویب قانون، فعالیتهایی درخصوص کشت فراسرزمینی از سوی این وزارتخانه صورت گرفت. ابتدا مقرر شد تا افرادی با معرفی این وزارتخانه و تحت عنوان شرکت «جهادسبز» مشغول فعالیت شوند که متأسفانه تاکنون این امر محقق نشده است.
در کشور ما بیش از 18 میلیون هکتار از اراضی، زیرکشت محصولات کشاورزی قرار دارد و حدود 85 درصد از آب شیرین در این حوزه مصرف میشود؛ از اینرو با توجه به خشکسالیهای کشور و محدودیت منابع آبی، کشت فراسرزمینی میتواند میانبری برای توسعه کشاورزی بهشمار رفته و از سوی دیگر، منابع آبی را احیا کند.
بیجهت نیست که امروز در دنیا، کشت فراسرزمینی را بهرهوری از منابع، عوامل، ظرفیتها و امکانات سایر کشورها برای تولید محصولات کشاورزی موردنیاز در راستای حفظ منابع تولید و ارتقای امنیت غذایی تعریف کردهاند.
اما امروز کشور ما تا چه میزان از مواهب کشت فراسرزمینی برخوردار شده است؟ پرسشی که بدون شک پاسخ آن میتواند گرهگشای بسیاری از پیشفرضهای مطرح امروز در بخش کشاورزی نظیر خشکسالی، محدودیت منابع آبی، کاهش درجه حاصلخیزی خاکها و… باشد.
بیشتر بخوانید: کمپانی Limerick، وارد بازار رقابتی آمریکا شد
خوشبختانه بهرغم کمتوجهیهایی که در سالهای گذشته شاهد آن بودیم، دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت تاکنون برای ارتقای بخش کشاورزی و تأمین امنیت غذایی، اقدامات مؤثری از جمله پیگیری کشت فراسرزمینی، رعایت الگوی کشت و کشت قراردادی را بهطور ویژه در دستور کار قرار داده، اما طبیعی است که ایران به رغم همه محدودیتهایی که شرح آن رفت، هنوز فاصله بسیاری تا برخورداری از مواهب کشت فراسرزمینی دارد.
امروزه آمریکاییها با کشت در کشورهایی که نیروی کار ارزانتری دارند، بهدنبالِ کاهش قیمت تمام شده محصولات کشاورزی هستند.
هماکنون بزرگترین پروژه کشت فراسرزمینی برنج در اختیار چین است که در موزامبیک در جریان است.
امارات هم حدود یک دهه است که سرمایهگذاری وسیعی برای کشت در سودان انجام داده است.
البته ایرانیها نیز در این مدت بیکار نبودهاند و در طول سالهای گذشته هرچند بهصورت جزیی، در کشورهای گرجستان، اوکراین، تاجیکستان و برخی کشورهای آفریقایی، مبادرت به کشت غلات و ایجاد گلخانههای سبزی و صیفی با سرمایهگذاریهای شخصی و بدون استفاده از تسهیلات و منابع ارزی کشور یا ثبت شرکت در کشورهای هدف کردهاند، اما اینکار فراگیر نبوده و نتوانسته است از فشار بر منابع آبی کشور بکاهد.
امروز تأمین ارز و آشنا نبودن با قوانین بینالمللی بهعنوان دو چالش جدی کشت فراسرزمینی در کشور مطرح است و فعالان بخش خصوصی با آن دست و پنجه نرم میکنند. شایسته است با توجه به مواهبی که شرح آن رفت، وزارت جهادکشاورزی با رفع موانع موجود، انگیزه فعالان بخش خصوصی جهت مشارکت در کشت فراسرزمینی را فراهم کند.
- نویسنده : محمدرضا جمشیدی