اقتصادسبز آنلاین: ایران بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا را تولید می‌کند و سطح زیرکشت این محصول هرساله در کشور در حال افزایش است اما پاشنه آشیل این صنعت بازاریابی و بازارسازی در عرصه بین‌المللی است و همین امر سبب شده تا زعفران ایران بهصورت فله به سایر کشورها صادر و از آنجا با نام و نشان همان کشور در عرصه بین‌المللی به فروش در همین رابطه بی‌مناسبت ندیدیم تا پای صحبت‌های محسن احتشام مدیرعامل شرکت تروند زعفران بنشینیم که ماحصل آن را با هم می‌خوانیم:
در حال حاضر سطح زیرکشت زعفران و میزان تولید چقدر است؟
در سال گذشته سطح زیرکشت زعفران بنابر اعلام وزارت جهادکشاورزی از ۱۰۸ هزار هکتار به ۱۱۷ هزار هکتار افزایش یافته است و ۴۲۰ تن میزان برداشت بوده است اما در سالجاری و با توجه به شرایط مناسب آب و هوای پیشبینی میشود این میزان به بیش از ۵۰۰ تن افزایش یابد و به طبع آن قیمت زعفران نیز افزایش نداشته است و آن به این دلیل است که عرضه زیاد بوده است.
اما مشکل اساسی این است که سطح تولید زعفران نسبت به سال گذشته در حدود ۵۰۰ برابر افزایش یافته است اما در بحث بازار زعفران نه تنها توسعه پیدا نکرده بلکه با نگاهی کوتاه به سه ماه نخست سال متوجه میشویم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۵ درصد افت صادرات داشتهایم.
این نشان دهنده این امر است که متأسفانه در برنامهریزی و مدیریت فرآیند زعفران ضعف داشتهایم از سوی دیگر بهدلیل تحریم‌های بین‌المللی و نقل و انتقال پول حاصل از زعفران و تعهدات ارزی سبب شد تا به این مشکلات دامن بزند.
این امر زنگ خطری را برای این صنعت به صدا درآورده است چرا که وقتی صحبت از افزایش ۵۰۰ برابری زعفران نسبت به ۱۰ سال گذشته میکنیم اما میزان صادرات سال ۹۷ زعفران ۲۴۰ تن بوده است. وضعیت فعلی وضعیت مطلوبی نیست باید به میزان تولید بازارسازی صورت بگیرد اگر تقاضا و مصرف کننده وجود ندارد باید فرهنگسازی مصرف را ترویج بدهیم.
چرا ایران در زمینه تولید محصولات جانبی از زعفران تا به این حد ضعیف است؟
به شخصه اعتقاد دارم باید تولیدات متنوعی از زعفران با توجه به صنایع تبدیلی موجود وارد بازار کنیم. اگر در این مسیر حرکت نکنیم قطعاً در دو سال آینده وضعیت بحرانی زعفران کشور جبرانناپذیر خواهد شد.
چون در این بین کشاورزان زعفران متحمل ضرر میشوند و همین امر سبب میشود که قیمت تمام شده زعفران بیش از قیمت فروش آن باشد. در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر از طریق صنعت زعفران امرار معاش میکنند و این رقم کمی نیست.
باید بازاریابی، بازارسازی و برندسازی زعفران را تقویت کرده و بازاریابان اصیل و قدیمی صنعت زعفران را حمایت کنیم. در سالهای اخیر با انتشار بخشنامه‌های متعدد همیشه سنگ جلوی پای صادرکننده انداخته‌اند.
چه پیشنهاداتی در این زمینه دارید؟
باید واسطه‌ها و دلالانی که با کارت یکبار مصرف اقدام به صادرات میکنند و فقط و فقط به منافع شخصی خود فکر میکنند از صنعت زعفران کشور فاصله بگیرند باید، جرأت و جسارت واحدهای صادرکننده زعفران را افزایش بدهیم. جمعیت زعفرانکار ایران در حاشیه کویر زندگی میکنند و در قبال زحمت آنان باید بازار زعفران ایران ساماندهی شود. باید زعفران ایران را در عرصه جهانی نهادینه کنیم. سالانه ۳۰۰ میلیون دلار میزان صادرات زعفران است. اعتقاد داریم صادرکننده اصیل از طریق راهحلهای مختلفی که کشورهای دیگر به آنها اجازه میدهند پول حاصل از صادرات را به کشور باز می‌گردانند اما دلالان و واسطه‌ها که بهدنبال منفعت بازار و سودهای کوتاه مدت هستند باعث اخلال در این بازار میشوند.
اشاره به سودهای کوتاه مدت و اخلال دلال‌ها در صنعت زعفران داشتید ممکن است کمی در این رابطه توضیح دهید؟
براساس آمار رسمی گمرک سال گذشته نزدیک به ۱۹ تن زعفران کشور بهصورت فله به افغانستان صادر شده است.
این یعنی اینکه ما در امر ساماندهی بازار زعفران کوتاهی کردهایم. زمانی گلهمند بودیم که چرا زعفران به اسپانیا صادر میشود اگر در آن روزها آیندهنگری و چارهاندیشی داشتیم امروز تناژ زعفران ایران به افغانستان صادر نمیشد باید استراتژی صحیحی در رابطه با صادرات زعفران داشته باشیم.
پیشنهاد می‌کنم که در هر تصمیم‌گیری راجع به صنعت زعفران تشکل‌ها و فعالان این صنعت هم حضور داشته باشند تصمیم‌های خلع‌الساعه تیشه به ریشه این صنعت می‌زند.
شورای ملی امنیت در زمینه ساماندهی بازار زعفران چه اقداماتی انجام داده است؟
شورای ملی زعفران یک شورای سیاستگزاری است و با توجه به افزایش تولید زعفران در کشور باید هرآنچه که در توان داریم را برای مدیریت بازار و بازارسازی زعفران بگذاریم خوشبختانه در ایران شرکت‌های هستند که برای نخستین‌بار در کشور فرآوردههای جدیدی از زعفران را تولید کرده‌اند صد البته این شرکت‌ها احتیاج به کمک و همراهی و معرفی دارند.
متأسفانه دولت در زمینه فرهنگسازی زعفران کمک و مساعدتی نداشته است. تبلیغات در معرفی فرآوردههای زعفران بسیار ضروری است اما حمایت‌ها آنگونه که باید نیست جای امیدواری است که اعلام کنم در شورای ملی زعفران برند ملی زعفران کشور به نام زعفران ایرانی ثبت کردیم اما هنوز بر روی بسته‌بندی‌ها اجرایی نشده است.
چندی پیش صحبت از اصالت صادرکنندگان زعفران کردید در این رابطه چه اقداماتی صورت گرفته است؟
پیشنهاد کردهایم در شورای ملی زعفران کارت اهلیت صادرکنندگان صادر شود و فرآیند صادرات مدیریت شود تا صادرات این محصول از این بهم ریختگی نجات پیدا کند.
باید خط مشی مشخصی برای صادرات زعفران تدوین کرد و امید است به‌زودی مجوز صدور کارت اهلیت صادر شود و همانطور که اشاره شد برند ملی زعفران و کارت اهلیت توأمان با هم باید بر روی بسته‌بندی درج شود تا منافع کشاورزان ایرانی حفظ شود باید انگیزه کاشت و برداشت را در کشاورزان زعفرانکار دوچندان کرد.
در نظر داریم در آبان‌ماه که فصل برداشت زعفران است روزی را به‌عنوان روز ملی زعفران انتخاب و در تقویم ملی کشور نیز ثبت کنیم.
