اقتصادسبز آنلاین: مرجعان خاتم یک شرکت خدماتی، آموزشی و تحقیقاتی در حوزه صنایع غذایی است و هدفش بالاتر رفتن سطح سلامت جامعه و بهتر شدن کیفیت زندگی شما و فرزندانتان است.
در پیج اینستاگرام مرجعان خاتم با آدرس Marjaankhatam، نکاتی در مورد آلایندههای غذایی در غذای مادر و کودک و اثرات مخرب آن روی زنان باردار، جنین و نوزادان به زبان ساده مطرح شده است. آلایندههای غذایی که ممکن است مصرف آن باعث افزایش خطر سقط جنین، به دنیا آمدن نوزاد نارس، تولد فرزندان اوتیسمی و … شود. اگر کودک شما به مصرف خوراکی های رنگی علاقه دارد، برای سلامت بیشتر کودکتان توصیه میشود مطلب زیر را مطالعه کنید.
آیا تا کنون به رنگ زردِ پفک و نوشابه پرتقالی دقت کردید؟ به نظر شما رنگ زرد و نارنجی این محصولات غذایی از کجا میاد؟ بسیاری از افراد تصور میکنند که رنگهای بکار رفته در تمام مواد غذایی فرآوری شده مانند پودر ژله، آبنبات، پاستیل، پفک، چیپس، سسها، بستنی، کیک و شیرینی و نوشابه از عصاره میوهها هستند! آیا به نظر شما هم اینگونه است؟
جواب این سؤال بهتر است اینگونه مطرح شود که اصلاً چرا به مواد غذایی رنگ اضافه میکنند؟ به دلیل اینکه وقتی مواد غذایی فرآوری میشوند، رنگ طبیعی خود را از دست داده و برای بهبود رنگ و افزایش جذابیت محصول و مشتری پسندی، به آنها رنگهای خوراکی اضافه میکنند!
رنگهای خوراکی هم در پخت غذای خانگی، هم در تهیه مواد غذایی فرآوری شده و تجاری استفاده میشوند. برخی از رنگهای خوراکی، طبیعی هستند و از مواد طبیعی استخراج میشوند مانند زعفران، پاپریکا(پودر خشک شده فلفل)، بتاکاروتن(رنگ استخراج شده از هویج، کدو تنبل و …) یا عصاره میوه و سبزیجات مانند رنگ قرمزِ چغندرقند یا بتانین. اما برخی از رنگهای خوراکی، مصنوعی هستند و از ترکیباتی ساخته شده که در نفت یافت میشوند مانند سانست یلو (زرد مایل به نارنجی) که با کد E110 روی بسته بندی مواد غذایی نشان داده میشود.
اگر به بسته بندی مواد غذایی توجه کرده باشید، روی آنها کدهایی نوشته شده که نشان دهنده افزودنیهای غذایی است و شامل حرف E به همراه 3 تا 4 رقم (از 100 تا 1599) که حرف E از کلمه European به معنی اروپا گرفته شده است. کدهای بین 100 تا 199 (E100 تا E199) مربوط به رنگهای خوراکی مجاز (شامل رنگهای طبیعی و مصنوعی) هستند بطور مثال E164 مربوط به زعفران یا E110 مربوط به رنگ مصنوعی سانست یلو (زرد مایل به نارنجی) است. در صنعت غذا، بیشتر از رنگهای خوراکی مصنوعی برای اضافه کردن به مواد غذایی استفاده میشود تا رنگهای طبیعی!. به دلیل اینکه رنگهای مصنوعی، ارزان تر و ماندگار تر و در دسترس تر از رنگهای طبیعی هستند! بطور مثال رنگ مصنوعی تارترازین یا E102 (رنگ زرد) ممکن است در چیپس، نوشابه، آبنبات و غلات صبحانه، وجود داشته باشد یا رنگ سانست یلو یا E110 (زرد مایل به نارنجی) در انواع سسها و پفک، رنگ کارمویزین یا E122 (رنگ قرمز) در شیرینی، آبمیوه، محصولات لبنی، دسرها به کار رفته باشد.
بنا بر نظر، سازمان استاندارد ملی و غذا و داروی ایران در صورت استفاده از رنگهای خوراکی مصنوعی در مواد غذایی، الزامی است که روی بسته بندی محصول، نام و کد رنگ ذکر شود و چنانچه این رنگها روی تمرکز و فعالیت کودکان اثر سوء داشته باشند باید حتماً روی بسته بندی نوشته شوند.
در مود رنگهای خوراکی مصنوعی مجاز باید این به این نکته توجه شود که نباید تصور کرد چون به آنها مجاز گفته میشود، هیچ خطری برای مصرف کنندگان ندارد. استفاده بیش از اندازه از خوراکیهای دارای رنگهای مصنوعی مجاز به خصوص برای کودکان که وزن کمتری دارند و سیستمهای ایمنی و دفعی آنها بطور کامل تشکیل نشده است و از طرفی علاقه زیادی به مصرف خوراکیهای رنگی مانند آبنبات و اسمارتیز، بستنی، ژله و … دارند، مضر است. سازمان ایمنی غذای اروپا (EFSA) معتقد است که استفاده بیش از اندازه از نوشیدنیها و مواد غذایی دارای رنگهای خوراکی مصنوعی مجاز مانند آلورا رد (E129) و کارمویزین (E122) و … میتواند برای سلامت کودکان خطرآفرین باشند. به طور مثال برخی از رنگهای خوراکی مجاز میتوانند از سد خونی مغز عبور کرده و روی مغز اثر گذاشته و باعث بیش فعالی در کودکان شوند. رنگهای خوراکی که با بیش فعالی در کودکان ارتباط بیشتری دارند، E102یا تارترازین (رنگ زرد)، E104 یا کینولین یلو (رنگ زرد)، E110یا سانست یلو (رنگ زرد متمایل به نارنجی)، E122 یا کارموزین (رنگ قرمز) و E124 یا پونسیو (رنگ قرمز تیره) هستند!
به جز بیش فعالی در کودکان، رنگهای خوراکی مصنوعی مجاز میتوانند باعث بروز کج خلقی در کودکان، واکنشهای حساسیت زا مانند کهیر شوند!
علاوه براین، این رنگها دارای فلزات سنگین مثلِ کادمیوم، سرب، آرسنیک و جیوه هستند که مصرف زیاد آن میتواند باعث اختلال در عملکرد کلیه، سردرد، آلزایمر، التهابات معده و روده، اوتیسم و سرطان شود!
رنگهای مصنوعی غیر مجاز در مواد غذایی و اثرات مخرب آن
شاید شما در بعضی از مغازههای لوازم قنادی، دیده باشید که برای تزیین و رنگ کردن غذاها به ویژه کیکهای تولد، رنگ خوراکی را داخل قطره چکانهایی بدون داشتن نام، تاریخ مصرف و مجوزهای بهداشتی عرضه میکنند! یا لواشکهای پر زرق و برقی که به صورت فله ای و توسط دست فروشان در مکانهای تفریحی مانند دربند و … به فروش میرسند! یا ربهای گوجه فرنگی که تحت عنوان خانگی از بیرون خریداری میشود یا سسهای گوجه فرنگی و مایونزی که داخل ظروف بدون برند و نشان استاندارد، روی میز اغذیه فروشیها دیده میشود یا پفکهای فله ای با طعمهای پیتزایی و پنیری و … بفروش میرسند! لازم است بدانید که متأسفانه برخی از افراد سودجو در این مواد غذایی، از رنگهای غیرمجاز که برای رنگ کردن قالی و لباس به کار میرود و ارزانتر هستند، استفاده میکنند! که سرطان زا هستند و اثرات مخربی را روی کبد و … میگذارند و حتی ممکن است باعث مرگ شوند! احتمال سقط جنین در مادرانی که از مواد غذایی دارای رنگهای غیرمجاز، استفاده میکنند، وجود دارد!
توصیه برای کاهش خطراتِ رنگهای خوراکی روی کودکان
به گفته آکادمی اطفال آمریکا، غذای کودکانتون را در منزل آماده کنید و ترجیحاً به آنها مواد غذایی بدهید که دارای رنگهای طبیعی هستند! بهتر است سبک زندگی خود را به سمت مصرف مواد غذایی بهصورت تازه تغییر دهید. با چشمانی باز خرید کنید و به برچسب روی محصولات غذایی توجه نمایید بهخصوص اگر آن محصول را برای کودکتان تهیه میکنید.
و در آخر، اگر به فکر سلامت خود و کودکانتان هستید دورِ محصولات غذایی که از برند معتبر و دارای نشان استاندارد و غذا و دارو نیستند، را خط قرمز بکشید!