مهندس محسن نقاشی *

کارخانه‌های قند و شکر پایه‌های مستحکم صنایع غذایی در کشور بوده است و قاعدتاً، با شکوفایی این صنعت‌ کشت نیشکر و چغندر رایج شد و کشاورزی در مناطق مربوط رونق پیدا کرد، در این صد ساله کشاورزی با رشد صنایع تبدیلی به‌صورت موازی رشد نمود رفته رفته این روند با ایجاد کشت و صنعت‌ها در استان‌هایی مختلف می‌رفت که شاهد رویداد بزرگ صنایع غذایی کشاورزی باشیم که متأسفانه این قطار به‌دلایل نامعلومی از ریل خارج شد اما در هر صورت با ورود بخش خصوصی در بخش صنایع غذایی این بخش به‌صورت خود جوش در مسیر تکاملی قرار گرفت و علیرغم تمامی سنگ‌اندازی‌ها و بهانه‌تراشی‌ها و موانع ایجاد شده، صنایع غذایی همچنان قهرمان توسعه بوده است و قطعاً با ذره‌ای حمایت می‌توانست جایگاه ویژه جهانی داشته باشد.
صنعت غذای ایران یکی از قدیمی‌ترین صنایع ایران است که به‌طور تاریخی عمدتا توسط بخش‌خصوصی اداره می‌شود و به‌همین علت نسبت به صنایع دیگر عمدتا دولتی کشور از درجه رقابت‌پذیری بالاتری برخوردار است. صنایع فعال در این حوزه خود را به جدیدترین تکنولوژی‌های روز دنیا برای رقابت سخت‌تر با رقبا مجهز ساخته‌اند.
اوج شتاب‌گیری تأسیس کارخانه‌های صنایع غذایی به شکل مدرن و امروزی آن مانند بسیاری دیگر از صنایع کشور به ورود موج تجددخواهی و گسترش شهرنشینی در ایران یعنی دوران پهلوی اول و دوم بازمی‌گردد، چراکه در این دوران روش‌های سنتی تولید غذا دیگر جوابگوی نیاز شهروندان نبوده و با الزامات زندگی شهری همخوانی نداشته است، از این‌رو گسترش مدرنیزاسیون در ایران سبب شد سرمایه‌گذاران با پیروی از الگوهای پیشرفته موجود در کشورهای غربی و با توجه به پتانسیل‌های بالای کشور در تولید محصولات کشاورزی اقدام به احداث کارخانه‌های صنایع غذایی در نقاط مختلف کشور کنند. گرچه احداث بسیاری از کارخانه‌های صنایع غذایی ایران که امروز هم در میان کارخانه‌های موفق و بزرگ کشور هستند به دهه‌های ۴۰ و ۵۰ بازمی‌گردد، اما در دهه‌های پس از انقلاب اسلامی به علت سیاست‌های در پیش گرفته‌شده با هدف استقلال و کاهش وابستگی به کشورهای غربی، واردات محصولات غذایی به کشور به‌طور گسترده‌ای محدود شد، کارخانه‌های صنایع غذایی بسیاری در این مدت در کشور تاسیس شدند و کارخانه‌های قبلی توانستند فعالیت خود را گسترش داده و علاوه بر رفع نیاز جمعیت رو به گسترش ایران، محصولات خود را به دیگر کشورها نیز صادر کنند.

بیشتر بخوانید: راه‌اندازی خط تولید نان بدون گلوتن از نتایج ثبت یک بیماری خود ایمنی در کشور

صنایعی چون تولید روغن و چربی حیوانی و نباتی خوراکی، تولید فرآورده‌های لبنی، تولید آرد غلات و حبوبات، عمل‌آوری و حفاظت میوه‌ها و سبزی‌ها از فساد، تولید قند و شکر و تولید نان شیرینی و بیسکویت، در میان صنایع غذایی با بیشترین ارزش افزوده در آن قرار دارند.آمارها نشان‌دهنده آن هستند که بیشترین سهم اشتغال در میان حوزه‌های مختلف صنایع غذایی کشور به تولید فرآورده‌های لبنی اختصاص دارد، به‌طوری‌که این صنایع سهم بیش از ۴۸هزار نفری در ایجاد اشتغال صنعت غذای کشور ایفا کرده‌اند. صنایع قند و شکر، تولید نان، شیرینی، بیسکویت و کیک، عمل‌آوری و حفاظت میوه و سبزی‌ها از فساد، کشتار دام و طیور، صنایع آرد، تولید روغن‌ها و چربی‌های حیوانی و نباتی و عمل‌آوری و حفاظت از گوشت و فرآورده‌های گوشتی نیز به ترتیب در رتبه‌های بعدی ایجاد اشتغال در صنعت غذای ایران قرار دارند.
در چند دهه قبل پنیر دانمارکی معروف به پنیر گچی بر سر سفره‌ها بوده است اما در حال حاضر انواع پنیر با برندهای مختلف تولید و صادر می‌شود.
خروس قندی و آبنبات داشتیم که در حاضر شکلات‌های مختلف در کشور تولید می‌شود و در بخش صادرات نیز بسیار فعال هستند.
ماکارونی وارداتی ترکیه را هم به‌خاطر داریم که در حال حاضر بهترین ماکارونی در داخل تولید می‌شود. و در صادرات نیز موفق می‌باشد.
در بحث غذا‌های آماده پیشرفت قابل توجه‌ای ‌داشتیم در سال 80 دقیقاً زمانی‌که الویه از اغذیه‌فروشی‌ها به‌علت مشکلات بهداشتی جمع‌آوری شد پس از مدتی واحد تولید الویه در کشور راه‌اندازی شد. که قطعاً در جهت رشد غذاهای آماده نقش بسزایی داشته است. بسته‌بندی‌های ‌انواع مختلف غذایی و… تمامی این پیشرفت‌ها قطعاً تأثیرات امنیت غذا، اشتغال، رونق اقتصادی، ‌خود باوری، استقلال اقتصادی و… را در بر داشته است و این توسعه و این غرور ملی بدون تردید، بدون هیچ دِینی به دولت‌ها و بدون ذره‌ای حمایت ‌صرفاً با تلاش و اندیشه بخش خصوصی بوده است و با گذشت یکصد سال افتخار داریم که صنعت غذای کشور بعد از نفت بالاترین رقم صادرات و بالاترین نرخ اشتغال کشور را دارد.درود به تمامی ‌مردان و زنانی که صد سال تلاش کردند که صنایع غذایی را به این درجه و مرتبه برسانند.

*‌ رییس فدراسیون صنایع غذایی و کشاورزی کشور