مهندس محمدرضا جمشیدی
ضایعات جهانی موادغذایی، موضوعی فراگیر است که از زمان تولید محصولات کشاورزی شروع شده و تا محل دفن زباله ادامه می‌یابد.
براساس آمار منتشر شده به‌طور میانگین سالانه حدود 30 درصد غذای دنیا از بین می‌رود که با توجه به تعداد زیاد گرسنگان در جهان، این میزان بسیار چشمگیر است.
ضایعات جهانی موادغذایی اثرات زیست‌محیطی زیادی نیز دارد، چرا که اتلاف و ضایعات 8 تا 10 درصدی از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان (GHGS) را تشکیل می‌دهد که به شکل‌گیری آب‌وهوای ناپایدار و رخدادهایی نظیر خشکسالی و سیل کمک می‌کند.
از این‌رو کاهش ضایعات مواد غذایی می‌تواند به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی با ایجاد امنیت غذایی و تشویق سیستم‌های غذایی سالم کمک کند.
براساس آخرین گزارش منتشر شده شاخص ضایعات غذایی (unep) در سال 2020، میزان ناخالص ضایعات موادغذایی در ایالات متحده بیش از 19 میلیون تن است و این در حالی است که در سایر کشورها نظیر چین که این میزان از 91 میلیون تن فراتر رفته می‌توان تعداد جمعیت را به‌عنوان دلیل ذاتی هدررفتن موادغذایی اعلام کرد، اما آمریکایی‌ها نمی‌توانند چنین ادعایی داشته باشد و از این‌رو بزرگترین مصرف‌کننده غذا در جهان به‌شمار می‌روند.
میزان ناخالص ضایعات موادغذایی هندوستان فراتر از 68 میلیون تن، ژاپن بیش از 8 میلیون تن، آلمان بیش از 6 میلیون تن، انگلستان و فرانسه بیش از 5 میلیون تن، روسیه بیش از 4 میلیون تن، اسپانیا بیش از 3 میلیون تن و استرالیا بیش از 2 میلیون تن اعلام شده است.
براساس گزارش فائو 870 میلیون نفر معادل یک هشتم جمعیت جهان، غذای کافی برای خوردن ندارند.
ایران یک درصد جمعیت جهان را در خود جای داده، اما میزان هدررفت غذایی‌اش 2.7 درصد کل جهان است و در حقیقت می‌توان گفت که میزان دورریز غذا در ایران با 10 کشور اروپایی برابری می‌کند.
به عبارتی در حالی سالانه 35 میلیون تن غذا در ایران ضایع می‌شود که اتحادیه اروپا با 27 کشور عضو تنها 90 میلیون تن ضایعات دارد.
بنابر آمار اعلام شده میزان هدررفت غذا در ایران معادل غذای سالانه 18 میلیون نفر است و این شرایط در حالی رقم می‌خورد که 9 میلیون ایرانی در دهک‌های اول و دوم قرار دارند و درآمدشان کفاف تغذیه مناسب را نمی‌دهد.
براساس آمارهای منتشر شده در تهران 14 هزار بی‌خانمان هستند که متأسفانه به شکل نامناسبی هم تغذیه می‌کنند و هر روز هم به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود و این در حالی است که سالانه بنابر اعلام انجمن علمی اقتصاد شهری، ارزش ضایعات غذا در کشور 38 هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود و البته این میزان علاوه بر 35 میلیون تن ضایعات محصولات کشاورزی ناشی از مصرف نادرست موادغذایی و تجمل‌گرایی هم می‌باشد.
کشورهای دنیا جهت کاهش ضایعات غذا در رستوران‌هایشان دستورالعمل‌های خاصی را به‌کار می‌برند، به‌عنوان نمونه در رستوران‌های آلمان درصورت اسراف، افراد از طریق کد ملی جریمه می‌شوند و در کره‌جنوبی رستوران‌ها میانگین دقیق غذایی مشتریان را محاسبه و براساس میزان غذا قیمت‌گذاری می‌کنند و رستوران‌های چینی هم برای مشتریانشان در منو، غذای نیم پرس گنجانده‌اند.
اما در کشور ما چه تمهیداتی اندیشیده شده و اصولاً کدام ارگان در فکر کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و متعاقباً موادغذایی در سفره خانوار است؟
مسئولان وزارتخانه‌های مختلف هم جز ابراز تأسف و بیان آمارهای تکراری هشدارگونه در طول 2 دهه گذشته چه اقداماتی انجام داده‌اند؟
آنچه از شواهد و قرائن بر می‌آید پاسخ این دو پرسش هیچ است و از این‌رو پیشنهاد می‌شود در کنار بدنه عریض و طویل سازمان‌های دولتی، سازمانی جدید با عنوان «سازمان ملی کاهش ضایعات محصولات کشاورزی» تشکیل شود تا یکبار برای همیشه حرکتی اساسی در راستای کاهش ضایعات و از دست رفتن ثروت ملی که به‌دلیل کمبود منابع آبی با هزاران مشقت تولید می‌شود صورت پذیرد.
اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا
- نویسنده : محمدرضا جمشیدی
