سرویس بین‌الملل اقتصادسبز- مونا مشهدی رجبی:
اقتصادسبز آنلاین: یکی از برندهای مطرح و قدیمی نوشیدنی در دنیا، برند کوکاکولا است که در روز ۸ می سال ۱۸۸۶ میلادی یعنی ۱۳۴ سال قبل راه‌اندازی شده است. سرمایه‌گذار اولیه و فردی که فرمول این نوشیدنی‌ها را تهیه کرد، جان اسمیت پمبرتون بود که علاوه بر تحصیلات پزشکی و داروسازی، سال‌ها در جنگ کلمبوس شرکت کرده بود و یک بازمانده جنگی بود. در جریان جنگ او آسیب‌های جسمی زیادی متحمل شده بود و داروهای آرامش بخش زیادی برای تسکین این دردها مصرف می‌کرد و به‌همین دلیل مدت کوتاهی بعد از عرضه نوشیدنی‌های کوکاکولا به بازار اقدام به فروش این برند و فرمول این نوشیدنی به آسا گریگس کاندلر کرد. کاندلر یکی از شناخته شده ترین بیزنس من‌های آمریکایی در اواخر قرن نوزدهم میلادی بود و ترفندهای بازاریابی پیشرفته او باعث شد تا این برند نوشیدنی نه تنها در اواخر قرن نوزدهم بلکه تا انتهای قرن بیستم هم به عنوان برترین برند تولید نوشیدنی در دنیا فعالیت می‌کرد.دلیل نام گذاری کوکاکولا این طور بیان شده است: « برگ‌های کوکا و دانه‌های کولا(منبعی از کافیین) و ترکیبی فوق العاده از این دو منبع».
نکته جالب این است که فرمول تولید نوشیدنی‌های کوکاکولا، یک فرمول فوق سری است و هنوز هم اطلاعات دقیقی در مورد فرمول تولید نوشیدنی‌های کوکاکولا وجود ندارد. این مسأله برای حفظ قدرت انحصاری این برند بسیار ضروری است.
چه کسی این برند را راه‌اندازی کرد
کلنل جان پمبرتون که جانباز جنگ‌های داخلی امریکا بود و دارای مدرک در رشته پزشکی بود، به مطالعه روی فرمول‌های خاص نوشیدنی پرداخت و این نوشیدنی که در تولید آن از دانه‌های خوراکی آفریقایی هم استفاده شده بود را در داروخانه جیکوب در ایالت جورجیا، داروخانه‌ای که خود تأسیس کرده بود، به فروش رسانید. در آن زمان عرضه این نوشیدنی با استقبال زیادی روبه رو شد. در روز ۸ می‌سال ۱۸۸۶ یعنی زمانی که نوشیدنی کوکاکولا برای اولین بار عرضه شد، مردم برای خرید هر بطری از این نوشیدنی ۵ سنت پرداخت می‌کردند. وب سایت شرکت کوکاکولا نوشته است: « در ابتدا این فرمول به عنوان یک دارو در داروخانه‌ها به فروش می‌رسید و ادعا می‌شد که این نوشیدنی می‌تواند برای درمان بیماری‌های مختلفی مانند اعتیاد به مورفین، سو‌هاضمه، اختلالات عصبی و سردرد استفاده شود. ولی به‌تدریج و بعد از تغییرات اندکی به عنوان یک نوشیدنی محبوب در دنیا معرفی شد و به جای داروخانه‌ها، در سوپرمارکت‌ها عرضه شد.» اولین تبلیغ برای برند کوکاکولا در روز ۲۹ می‌سال ۱۸۸۶ در روزنامه «آتلانتا ژورنال» منتشر شد.
واگذاری برند به آسا گریگس کاندلر
اما دکتر پمبرتون در فاصله کوتاهی بعد از تولید این محصول بیمار شد و در سال ۱۸۸۸ به دلیل ابتلا به سرطانی در شکم خود از دنیا رفت. او قبل از مرگ خود بخش زیادی از سهام کوکاکولا را به آسا گریگس کاندلر که یکی از شناخته شده ترین فعالان اقتصادی در آن روزها بود فروخت و بخشی از سهام را برای تنها پسرش چارلی گذاشت. جان پمبرتون بر این باور بود که این برند قابلیت زیادی برای رشد دارد و مالکیت بخشی از سهام شرکت توسط چارلی می‌توان به او امکان رفاه بیشتر را بدهد. اما بعد از مرگش چارلی که یک فرد معتاد و الکلی بود سهام خود را با قیمت ۱۷۵۰ دلار به گریکس کاندلر فروخت و مطالعات نشان داده است ارزش سهمی که او در سال ۱۸۸۸ فروخته است به قیمت سال ۲۰۲۰ کمتر از ۴۷ هزار دلار امریکا است. در حالی‌که اگر این سهم باقی‌مانده بود می‌توانست ثروت زیادی برایش ایجاد کند.شایان ذکر است شش سال بعد از مرگ جان پمبلر، چارلی تنها فرزند او هم در اثر استفاده بیش از حد از مواد مخدر و مشروبات الکلی از دنیا رفت.چارلز هوارد کاندلر فرزند آسا گریگس کاندلر در کتابی که در سال ۱۹۵۰ منتشر کرد نوشت:«در روز ۳۰ اوت سال ۱۸۸۸، آسا گریگس به عنوان تنها سهامدار کوکاکولا معرفی شد و حق تبلیغات این برند را نیز به خود اختصاص داد.» در روز ۱۲ سپتامبر سال ۱۹۱۹، یک گروه سرمایه‌گذار در ایالت دلاور امریکا بالغ بر ۲۵ میلیون دلار برای خرید سهام کوکاکولا پیشنهاد دادند و توانستند ۵۰۰ هزار سهم را از آن خود کنند.
تاریخچه شرکت کوکاکولا
شرکت کوکاکولا یک شرکت چند ملیتی تولید کننده نوشیدنی است که دفتر اصلی آن در شهر آتلانتای آمریکا واقع شده است. این شرکت در بخش تولید
فروش و بازاریابی نوشیدنی‌های غیر الکلی در دنیا فعال است. اولین کوکاکولا در سال ۱۸۸۶ توسط داروساز مطرح امریکایی، جان اتیت پمبرتون ساخته شد و در سال ۱۸۸۹ فرمول آن و برند کوکاکولا با قیمت ۲۳۰۰ دلار به آسا گریگس کاندلر فروخته شد. او و خانواده‌اش مالک امروزی شرکت کوکاکولا در آتلانتا در سال ۱۸۹۲ بودند. در سال گذشته درآمد این شرکت تولید کننده نوشیدنی برابر با 37.27 میلیارد دلار بود و درآمد اجرایی آن برابر با 10.09 میلیارد دلار اعلام شد.طبق گزارشهای رسمی این شرکت در سال ۲۰۱۹ درآمد خالص این شرکت برابر با 8.92 میلیارد دلار بود و ارزش سرمایه‌های شرکت به رقمی برابر با 86.38 میلیارد دلار رسید. هم اکنون بالغ بر ۸۶ هزار و ۲۰۰ نفر در کارخانه‌های مختلف کوکاکولا در دنیا مشغول به کار هستند.
افت درآمد و شمار شاغلان کوکاکولا از سال ۲۰۱۲
نکته جالب این است که از سال ۲۰۱۲ شرکت با بحران روبرو شده است. در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۱۵۰ هزار نفر در دنیا در شرکت‌های کوکاکولا کار می‌کردند و از این سال کاهش دامنه کاری شرکت و تنزل شمار نیروهای کاری فعال در شرکت‌های کوکاکولا شروع شد.در سال ۲۰۱۲ درآمد این شرکت امریکایی برابر با 48.017 میلیارد دلار بود و سود خالص آن رقمی برابر با ۹ میلیارد دلار بود. در وب سایت رسمی شرکت کوکاکولا در مورد دلیل این شرایط تازه آمده است:«توجه به مصرف مواد غذایی سالم در زمانی که بحران چاقی و بیماری‌های ناشی از آن در جهان افزایش پیدا کرده بود باعث شد تا تقاضا برای محصولات کوکاکولا کم شود و شرکت سرمایه‌گذاری در تولید محصولات کم کالری را در دستور کار خود قرار دهد. از طرف دیگر مسایل زیست محیطی و سطح آلایندگی شرکتها هم مورد توجه مردم قرار گرفت. کوکاکولا اغلب محصولات خود را در بسته بندی‌های پلاستیکی عرضه می‌کرد و این پلاستیک‌ها که برای تجزیه آنها صدها سال زمان نیاز بود، وارد محیط‌زیست می‌شد. در این زمان توجه به مسایل زیست محیطی کوکاکولا را به فکر انداخت تا در جهت اصلاح این معضل گام بردارد. استفاده از بطری‌های فلزی قابل بازیافت، استفاده از بطری‌های پلاستیکی بازیافتی و استفاده از بسته‌بندی‌های کاغذی و مقوایی خاص برای محصولات تولید شده توسط شرکت باعث شد تا ردپای این شرکت در محیط‌زیست کمتر شود.» در سال ۲۰۱۳ میزان درآمد این شرکت به 46.854 میلیارد دلار تنزل یافت و در سال ۲۰۱۵ به 44.294 میلیارد دلار رسید و این روند کاهشی تا سال ۲۰۱۷ ادامه یافت و در سال ۲۰۱۷ میزان درآمد این شرکت به 35.410 میلیارد دلار و سود خالص آن به 1.248 میلیارد دلار رسید. در این سال تنها ۶۱هزار و ۸۰۰ نفر در شرکت مشغول به کار بودند اما بعد از عرضه محصولات رژیمی و افزایش توجه شرکت به مسایل زیست محیطی وضعیت تغییر کرد و بازار کوکاکولا رشد کرد.
عملکرد شرکت در سال ۲۰۱۹
این شرکت محصولات خود را در ۲۰۰ کشور دنیا به فروش برساند و در سال ۲۰۱۹ توانست بالغ بر یک میلیارد پوند از محصولاتش را در بازار بریتانیا به فروش برساند. این شرکت در سال‌های اخیر به دلیل افزایش توجه مردم به مسأله سلامتی محصولاتی که مصرف می‌کنند، با کاهش تقاضا روبه‌رو شده است. آمارها نشان می‌دهد مردم از سال ۲۰۱۵ تمایل کمتری به مصرف نوشیدنی‌های شکر‌دار مانند نوشیدنی‌های تولید شده توسط کوکاکولا دارند و همین مساله سبب شده است تا از سال ۲۰۱۵ به بعد میزان درآمد آنها روند نزولی به خود بگیرد. به همین دلیل مدیر عامل این شرکت در سال ۲۰۱۷ رسماً خبر از تولید نوشیدنی‌های کم شکر و رژیمی داد. نوشیدنی‌هایی که در تولید آنها از شکر مصنوعی کمتری استفاده شده است یا قندهای رژیمی جایگزین می‌شود. مدیرعامل این برند در مصاحبه‌ای با نشریه صنایع غذایی امریکایی گفت: «ما به‌دنبال تولید محصولاتی هستیم که بازار بزرگتری داشته باشد. کاهش استفاده از مواد شیرین کننده مصنوعی که باعث چاقی و اضافه وزن می‌شود، یکی از سیاست‌های ما است. از طرف دیگر ما در نظر داریم نوشیدنی‌ها را در بطری‌های قابل بازیافت به بازار عرضه کنیم تا ردپای کمتری در محیط‌زیست برجای بگذاریم.»
این سخنان در شرایطی مطرح شد که در رسانه‌های دنیا از کوکاکولا به عنوان شرکتی که بالاتری تولید کننده زباله‌های پلاستیکی در شرکت‌های غذایی بود، نام برده شد. افزایش توجه به محیط‌زیست و مدت طولانی ماندگاری پلاستیک در محیط زیست قبل از تجزیه باعث شد تا این شرکت با مشکلات زیادی روبه‌رو شود و تقاضا برای محصولاتش تنزل پیدا کند.
