اقتصادسبز آنلاین: بز، حیوان اهلی است که اغلب به عنوان دامی تخریب کننده مرتع و طبیعت از آن یاد می‌شود، به‌طوری‌که در برخی زمان‌ها تلاش شده است این حیوان مفید در کشور منقرض شود. حتی قبل از انقلاب در کشتارگاه به ازای هر رأس بز، مقداری مالیات از خریدار و یا صاحبان اصلی برای آسیب بزبه مراتع اخذ شده است.

همانگونه که احتمالاً می‌دانید، بزها حیواناتی بسیار باهوش، آشوب طلب و جستجوگری هستند. این نوع خاص دام‌های سبک و با اهمیت به عقیده بعضی افراد به خاطر نوع تغذیه که بیشتر به شکل سرشاخه خواری است، بعضی مواقع به عنوان عامل فرسودگی خاک مراتع شناخته می‌شوند. البته می‌بایست در کنار برخی عیب‌ها و نوع چرای این حیوان به فواید بسیار زیاد آنها نیز اشاره کرد.
از آنجایی که بشر در طول سال‌ها توانسته با اهلی کردن بز و گوسفند برخی نیازهای خود را تأمین کند و کم‌کم با استفاده از پرورش این حیوانات به کسب درآمد بپردازد، اصلا نمی‌توان گفت که دامی همچون بز، زیان آور محسوب می‌شود. تنها خسارت این حیوان چرای بی رویه در مراتع طبیعی است که با مدیریت و استفاده بهینه از منابع می‌توان این مورد را نیز برطرف کرد.

از مهم‌ترین خصوصیات بزها عبارتند از:

1- بزها در مناطقی با آب و هوایی غیرمعتدل و گرم با گرما و کم آبی به خوبی سازگار می‌شود. عمدتاً مردم نواحی کویری و بیابان‌نشین که مراتعی چندانی در دسترس ندارند، بز را به‌دلیل داشتن همین ویژگی برای پرورش انتخاب می‌کنند. اساسا در نواحی که گوسفند قابلیت پرورش و زیست ندارد، بزها به‌خوبی می‌توانند علاوه‌بر تولید محصولات دامی مانند شیر به زاد و ولد نیز بپردازند.
به‌همین خاطر سعی کردن برای حذف بز به علت عدم استفاده از این مناطق، مهاجرت ساکنان آن به شهر و تعطیل شدن حرفه چوپانی است. لازم به ذکر است در آینده یافتن افرادی که به زندگی در این نواحی و حرفه چوپانی عادت کرده‌اند، بسیار مشکل و غیر ممکن خواهد بود.
2- بزها حیوانات مقاومی در برابر بیماری‌ها و خشکسالی هستند. توانایی آنها در مقابل کم‌آبی به این دلیل است که این نوع دام می‌توانند دفع نمک بیشتری از بدن خود به واسطه خوردن آب شور یا گیاهان داشته باشد. همچین بزها به نوعی طیف گسترده‌ای از گیاهان و مواد غذایی را می‌توانند بخورند.
3- از قدیم الایام بز را افراد کم بضاعت نگهداری می‌کردند. این افراد به واسطه شیردهی مناسب و کم‌‌خرج بودن به این حیوان علاقه داشتند. علاوه بر این نرخ خرید و فروش بز نیز به نسبت سایر چارپایان ارزان‌تر بوده و راحت‌تر نیز در دسترس قرار می‌گرفت. در مناطق بیابانی با حذف بز باید دام‌هایی نگهداری شود که قادر به استفاده از این مراتع نیستند و این مستلزم علوفه کاری مجدد است که به علت محدود بودن منابع آب و خاک، مشکل و دارای هزینه زیاد است.
۴- بزها به حیوان همه چیز خوار مشهور هستند. بسیاری از دامداران از بزهای ارزان قیمت برای مصرف مواد خوراکی اضافی استفاده می‌کنند که به آن‌ها بزهای پاک کننده می‌گویند. بزها علف‌های هرز را به شبدر ترجیح می‌دهند. بزها به مصرف درختچه‌های چوبی و درختان، نسبت به علفزارها تمایل بیشتری دارند. جیره‌های گیاهی بز متنوع و شامل برخی گونه‌هایی است که برای گاو و گوسفند سمی و مضر هستند، لذا بز یک حیوان ارزشمند برای کنترل علف‌های هرز و مضر است.
5- این حیوان آشغال‌هایی که مراتع و مزارع را آلوده کرده‌اند، نمی‌خورند. اما بعضی مواقع برخی مواداولیه ساخته شده از چوب را مصرف می‌کنند. این تمایل آنها احتمالا ناشی از حس کنجکاوی و طبیعت با هوش آنها است. بزها، اشیاء جدید و نا آشنا در محیط اطرافشان را بررسی میکنند بیشتر اشیاء را ابتدا با زبان و لب بالا نگه می‌دارد و به این صورت لباس و گاهی جعبه پودر لباس شویی را با گرفتن، بررسی می‌کند.
6- بز حیوانی با درصد مناسب چندقلوزایی و دوقلوزایی است.
7- برخلاف تصورات و بر اساس گفته‌های دامداران مدیریت صحیح بز در مقابل سایر دام‌های سبک و سنگین تا حدودی راحت‌تر است.

گوشت بز:
گوشت بز با توجه به سن و شرایط پرورش مشابه گوشت گوساله یا آهو است. گوشت بز می‌تواند به‌صورت آب پز، کباب شد( grilled)، قیمه شده (minced و یا برای تهیه سوسیس استفاده شود. گوشت خشک شده بز نیز نزد مردم محبوب است. گوشت بزاز نظر تغذیه و سلامت بهتر از گوشت گوسفند است، زیرا مقدار چربی و کلسترول آن کمتر و قابل مقایسه با گوشت مرغ است. همچنین مواد معدنی آن از گوشت مرغ بیشتر است. چربی‌های اشباع شده آن از سایر گوشت‌ها کمتر است، لذا گوشت بز به عنوان یک گوشت سفید طبقه بندی می‌شود. یک دلیل برای لخم بودن گوشت بز آن است که ذخیره چربی در ماهیچه بزها کم و یا وجود ندارد و عمل مرمری شدن (رسوب چربی در ماهیچه) در بزها کمتر انجام می‌گیرد. گوشت بز نسبت به سایر گوشت‌های قرمز باید در زمان بیشتر و درجه حرارت کمتر پخته شود. گوشت بز در آسیای جنوبی، خاورمیانه، آفریقا، شمال برزیل و غرب هند، مصرف زیاد دارد.

کرک:
بزهای کشمیر کرکی به نام پشم کشمیر تولید میکنند که یکی از بهترین نوع کرک در دنیا است. بز آنقوره نیزکرکی به نام موهر تولید می‌کند. کشمیر و موهر، گرمتر از پشم بوده و قیمت آنها نیز بیشتر است و این قیمت بیشتر، تولید کمتر کرک بزها را نسبت به تولید پشم بیشتر در گوسفند جبران می‌کند. همچنین کرک تولیدی بزها صدا تولید نمی‌کند و خارش آور یا حساسیتی که لباس‌های پشمی ایجاد می‌کنند، ندارد. در آسیای جنوبی به کشمیر تولیده شده، پشمینه گفته می‌شود و بزهای تولید کننده آن را بزهای کرکی یا پشمی می‌گویند. چون این بزها متعلق به کشمیر و ناحیه لاداخ laddakh هستند پشم آنها در غرب به عنوان کشمیر معروف است. شال‌های پشمی کشمیر از نظر نقش و نگار و بافت ریزشان بسیار مشهور هستند.

شیرو پنیر:

شیر بز نسبت به شیر گاو، آسانتر هضم می‌شود و برای کودکان و افرادی که نمی‌توانند شیر گاو مصرف کنند، قابل توصیه می‌باشد. قابلیت هضم کشک حاصل از شیر بز بیشتر است. همچنین شیر بز به‌طور طبیعی یکنواخت است، زیرا فاقد پروتئین آگلوتینینه است. قند شیر بز (لاکتوز) نسبت به سایر شهرها کمتر است و به همین دلیل سبب ازبین رفتن مقاومت به لاکتوز در بشر نخواهد شد. برخلاف عقیده عموم، شیر بز بدمزه نیست. بوی شیر بز، بویژه در فصل تولیدمثل ممکن است به‌دلیل حضور بز نر باشد، لذا لازم است بزهای شیری در کلیه اوقات (غیر از زمان جفتگیری) از بزهای ماده جداگانه پرورش داده شوند.

پوست‌:
پوست بز برای تولید دستکش، چکمه، کفش و دیگر محصولات که نیاز به پوست خام دارند، استفاده می‌شود. بز سیاه بنگال Black Bengal بومی بنگلادش و دارای پوست با کیفیت عالی است. از روده بز جهت تهیه نخ بخیه استفاده می‌شود.

مقایسه پرورش بز در ایران با سایر کشورهای پیشرو

در ایران، مصرف گوشت بیش از مصرف شیر بز رواج دارد، لذا در حال حاضر تولید شیر بز در اغلب مناطق کشور مورد غفلت واقع شده و تنها در برخی نواحی عشایری، شیر بز به‌صورت دستی دوشیده و به مصرف می‌رسد. در حال حاضر نزدیک به ۵۵ میلیون رأس گوسفند و بز در کشور وجود دارد که سهم بز در این آمار ۲۰ میلیون رأس است. متوسط شیر تولیدی بزهای بومی ایران در یک دوره شیردهی بسته به نژاد، حدود ۴۰ تا ۱۵۰ لیتر است، در حالی که در کشور توسعه یافته ای مثل فرانسه در یک دوره شیردهی به ازای هر راس بز سانن، حدود ۷۰۰ لیتر شیر تولید می‌شود. این آمارها نشان می‌دهد که بازده تولید شیر بز در کشور فرانسه فقط با داشتن یک میلیون راس بز (در مقایسه با ۲۰ میلیون بز موجود در ایران) نزدیک به ۴۰ برابر بازده تولید شیر بز از طریق پرورش بز در ایران است.
بازده تولیدی و اقتصادی مناسب شیر بز در کشورهای اروپایی موجب شده که دامداران، این دام را در مزارع بسته یا نیمه باز نگهداری کرده و عملا دامها را از مرتع جدا و یا نیاز دام به مرتع را به حداقل ممکن برسانند. در حالی که در ایران پرورش بز به دلیل بازده اقتصادی پائین، همچنان متکی به استفاده شدید از مرتع است.
تولید شیر در نژادهای مختلف بز متفاوت است و از مقدار روزانه ۳۰۰ گرم در نژادهای بومی تا مقدار ۸ کیلوگرم در برخی نژادهای برتر و اصلاح نژاد شده تغییر می‌کند. با نگهداری و پرورش بز شیری اصلاح نژاد شده، تقریبا سودی معادل دو برابر گاوهای هلشتاین عاید دامداران می‌شود.

خواص شیر بز
شیر بز به لحاظ ترکیب شیمیایی، محتوی قند، چربی و پروتئین دارای بالاترین شباهت با شیر انسان است و به‌دلیل عدم ایجاد حساسیت در مقایسه با شیر گاو، جایگزین بهتری برای تغذیه نوزادان و سالمندان است. مقایسه شیر بز با شیر گاو به لحاظ کیفیت پروتئین و چربی و قابلیت هضم و جذب مواد معدنی نظیر: کلسیم، منیزیم، مس و آهن مطلوب تر است. درصد چربی شیر بز اندکی بالاتر از شیر گاو است و به این دلیل شیر بز برای مصرف کنندگان به لحاظ طعم و مزه مقبولیت بیشتری نسبت به شیر گاو دارد. در جدول (۱) مقایسه ای بین ترکیب شیر گاو، شیر انسان و شیر بز ارائه شده است:
تولید شیر در نژادهای مختلف بز متفاوت است و از مقدار روزانه ۳۰۰ گرم در نژادهای بومی تا مقدار ۸ کیلوگرم در برخی نژادهای برتر و اصلاح نژاد شده تغییر می‌کند.

لزوم اصلاح نژاد بزهای بومی و استفاده از نژادهای برتر اروپایی
به جرأت می‌توان گفت تاکنون در توده‌های بز بومی در ایران هیچ نوع فرآیند اصلاح نژاد مشخص و موثری صورت نگرفته است.
در برخی موارد نیز فقط با ایجاد آمیزش‌های مطالعه نشده و تجربی بین گونه‌های داخلی بز، دامداران سعی در بهبود ظرفیت تولید شیر توده‌های بومی داشته‌اند که این موضوع خلوص نژادی توده‌های بز بومی را در معرض تهدید قرار داده است.
در ایران به دلیل تولید پائین بزهای بومی، دوشیدن شیر برای دامداران اقتصادی نبوده و لذا تولید شیر بز در اقتصاد خانوارهای روستایی و عشایری هنوز به جایگاه واقعی خود نرسیده است.
به‌طور حتم انتخاب نژاد برتر و مناسب عامل تعیین کننده ای در افزایش تولید شیر بز می‌باشد. برای مثال در مقایسه شیردهی گاو هلشتاین با بز شیری اصلاح نژاد شده، تعداد چهار راس بز شیری اصلاح‌نژاد شده می‌توانند در مجموع به اندازه یک راس گاو هلشتاین شیر تولید کنند، در حالی‌که نیاز خوراک و نگهداری این چهار راس بز تقریبا نصف خوراک مصرفی یک راس گاو هلشتاین است.
همین مقایسه ساده نشان می‌دهد که با نگهداری و پرورش بز شیری اصلاح نژاد شده، تقریباً سودی معادل دو برابر گاوهای هلشتاین عاید دامداران می‌شود.
اگر در محاسبات اقتصادی به مقایسه قیمت شیر بز با شیر گاو پرداخته و قیمت بالاتر شیر بز را نیز دخالت دهیم، مزیت پرورش بز نسبت به گاو شیری بیشتر هم خواهد شد.

جدول 1 -‌ مقایسه ترکیب شیمیایی شیر بز، شیرگاو، شیر انسان

پرورش بز (مقایسه ترکیب شیمیایی شیر بز، شیر گاو، شیر انسان). شیر بز به لحاظ ترکیب شیمیایی، محتوی قند، چربی و پروتئین دارای بالاترین شباهت با شیر انسان است و به‌دلیل عدم ایجاد حساسیت در مقایسه با شیر گاو، جایگزین بهتری برای تغذیه نوزادان و سالمندان است.

آیا می‌دانید تفاوت بین گوسفند و بز چیست؟
گوسفند و بز به سبب تولید محصولاتی همچون شیر و گوشت از دیرباز برای انسان‎ها بسیار ارزشمند بوده‌اند. بسیاری از مردم به دلیل شباهت‌های ظاهری زیادی که بین بزها و گوسفندان وجود دارد، تفاوت خاصی را بین این گونه دامی نمی‌شناسند. اما جالب است بدانید که با وجود شباهت‌‌ها، تفاوت‌های متعددی نیز بین بز و گوسفند وجود دارد که در این بخش از وب سایت افشار شیپ با معرفی این تفاوت، نکات جالبی را در مورد این حیوانات مطرح خواهیم کرد.

اصلی‌ترین تفاوت‌های بین گوسفند و بز عبارتند از:
در مقایسه با بزها، نژادهای مختلف گوسفندی معمولا وزن بیشتر دارند.
بزها معمولا شاخ مارپیچی و نازک دارند، در حالی که گوسفندان معمولا شاخ دارای گرد هستند.
گوسفندان چرنده هستند ولی بزها به صورت جسته و گریخته در مراتع به دنبال غذا می‌گردند.
گوسفندان در مقایسه با بزها نسبت به انگل‌ها مقاومت بدنی بهتری دارند.
گوسفندها گوشت بیشتر را روی کمر و پشت خود حمل می‌کنند، در عوض بزها لاغرتر هستند.
سنگین‌ترین نژادها گوسفندی می‌توانند تا 135 کیلوگرم وزن داشته باشند ولی این وزن برای بزها معمولاً تا حداکثر 90 کیلوگرم خواهد بود.
فرق دیگر بین بز و گوسفند این است که بزها معمولا ریش با طول‌های مختلف دارند، در حالی گوسفندها ریش ندارند.

بررسی تفاوت بین پشم گوسفند و مو بز
پوشش بدنی گوسفند و بز از نظر ظاهری ساده و شبیه به نظر می‌رسند. اکثر نژادهای گوسفند دارای پشم ضخیم هستند و باید سالانه حداقل یکبار قیچی شوند. تقریبا تمام نژادهای بز نیز مو دارند ولی به طور مثال جنس بدنی بز آنگورا از پشم مرغوب و زیبایی تشکیل شده است.

تفاوت‌های فیزیکی بین گوسفند و بز
شاید شنیده باشید که ساده‌ترین راه برای تشخیص تمایز بین گوسفند و بز، نگاه کردن به دم این حیوانات است.
این روش برای تشخیص این تفاوت در واقع بسیار دقیق است چرا که دم بز بلند است و به سمت بالا می‌رود، در حالی که دم گوسفند آویزان می‌شود.

تفاوت‌های رفتاری بین بز و گوسفند
چندین تفاوت رفتاری منحصر به فرد بین این دو حیوان اهلی وجود دارد.
تفاوت اول به جیره و نوع خوراک مصرفی مربوط می‌شود:
گوسفندان معمولا در مراتع به حالتی دیده ‌می‌شوند که سرشان رو به زمین است و در حال علوفه خوردن هستند. در عوض بزها تمایل دارند با چشمان خود و با گردش زیاد به دنبال غذا بگردند. بزها اغلب از بوته‌ها، برگ‌ها، میوه‌ها و حتی شاخه‌ها خوراک محبوب خود را پیدا می‌کنند. در حالی که گوسفندان بیشتر به یک محیط مرتعی متکی هستند، بزها را می‌توان در محیط‌های مختلف نگهداری کرد.

مقایسه رفتاری گله‌ای:
گوسفندان به عنوان حیواناتی اجتماعی که به زندگی گله‌ای علاقه زیادی دارند، شناخته می‌شوند. اگر قصد حرکت یک گله را داشته باشید، کافی است یک گوسفند را حرکت دهید. زندگی گله‌ای یک تکنیک موثر برای حفظ بقا برای حیوانات در طول هزاران سال بوده است. در یک چراگاه به ندرت یک گوسفند را تنها می‌توان دید. اما در مقابل بزها به رفتار شیطنت آمیز معروف هستند و خود را در موقعیت های مخاطره آمیز قرار می‌دهند و اغلب شوخ هستند. بروز چنین رفتارهایی از بزها به این دلیل است که این حیوانات نسبت به گوسفندان مستقل تر هستند. بزها توسط طبیعت کنجکاو خود هدایت می‌شوند و اغلب از گله دوری می‌کنند تا چیزی که می‌بینند یا می‌شوند را بیشتر بررسی کنند.

شرایط آب و هوایی مطلوب برای گوسفند و بز:
همانطور که این دو گونه جانوری نیازهای متفاوتی دارند، شرایط آب و هوایی متفاوتی را نیز مایل هستند، تحمل کنند. معمولا گوسفندان به دلیل پوشش پشمی ضخیم و چربی در اطراف بدن در آب و هوای سرد بهترین عملکرد را دارند. ولی بزها شرایط اقلیمی گرم و مرطوب را بیشتر دوست دارند و اگر در آب و هوای سرد نگهداری شوند باید حتما در یک جایگاه مناسب از لحاظ تهویه و سیستم گرمایشی و سرمایشی قرار بگیرند.
ماندن در آب و هوای گرمسیری برای گوسفندان آسان نیست و اگر بنا به شرایط که دارید، قصد پرورش گوسفند در مناطق گرم را دارید، باید به دقت در مورد مناسب ترین نژاد تحقیق کنید.
اما به هر صورت اگر دامدار هستید، باید صرف نظر از آب و هوا به فکر تهیه یک سرپناه مناسب برای دام‌های خود باشید.

چگونگی مهار کردن گوسفند و بز در فضای آزاد
به دلیل ماهیت کنجکاو بودن بزها، این حیوانات نسبت به بزها به حصار کشی مطمئن‌تری نیاز دارند. اکثر منابع توصیه می‌کنند که حصارکشی محوطه نگهداری بزها حداقل 120 سانتی‌متر ارتفاع داشته باشد. به جز رعایت این مورد باید از اینکه هیچ مانع یا سازه‌ای در نزدیکی حصار وجود نداشته باشد نیز مطمئن شوید.
چون که بز به راحتی می‌تواند با بالا رفتن از روی آن از بالا حصار بپرد.
همیشه این نکته جالب را در نظر داشته باشید که بزها کوهنوردانی قوی و زرنگ هستند و اغلب روی یک صخره یا درخت دیده ‌می‌شوند.
برای گوسفند نیز مطمئناً می‌توانید از همین الزامات استفاده کنید، اما برای گوسفندان لازم نیست حتما حصار بلندی استفاده شود.
البته استفاده از حصار تنها با هدف نگهداری دام‌ها در یک محیط بسته کاربرد ندارد، بلکه برای دور نگه داشتن حیوانات شکارچی و سارقین نیز مفید هستند.
به همین دلیل است که در کشورهای پیشرو صنعت دامپروری استفاده از نرده یا حصار برقی در مراتع و چراگاه‌ها متداول تر است.
آیا گوسفند و بز را می‌توان در کنار هم نگهداری کرد؟
بله؛ نگهداری همزمان گوسفند و بز در کنارهم برای واحدهای کوچک دامداری در بسیاری از کشورهای امری عادی است اما به مانند هر نوع دامی که در کنار هم نگهداری می‌شوند، باید ملاحظات ویژه‌ای را نیز در نظر گرفت.
گوسفندان و بز ها تقریبا به یک اندازه هستد و به یک نوع سرپناه و مراقبت نیاز دارند، بنابراین نگهداری آنها در کنار هم از لحاظ تئوری، کار بسیار آسانی به نظر می‌رسد. اما نکاتی وجود دارد که در صورت رعایت نکردن این موارد بدون شک با مشکلاتی در روند کار پرورش مواجه خواهید شد.
به عنوان مثال در زمان ورود قوچ به گله میش‌ها در فصل جفت گیری، برای جلوگیری از جفت‌گیری ناخواسته باید حتما میش‌ها و ماده بزها از هم جدا شوند. اگرچه جفت گیری بین گوسفند و بز بسیار نادر است اما به هر حال به چنین مواردی نیز توجه شود.

بررسی سلامتی بز و گوسفند
با وجود اینکه بزها و گوسفندان از نظر شرایط بدنی و معیارهای سلامتی مشابه هم هستند، اما تفاوت‌های کلیدی نیز وجود دارد که باید آنها آگاه باشید.
بسیاری معتقدند که گوسفندها در کل مقاومت بدنی بهتری نسبت به بز در برابر بیماری‌ها دارند. ولی از آنجایی که گوسفند موجودی چرنده است، بیشتر در معرض مبتلا شدن به کرم‌ها و انگل‌هایی هستند که روی زمین و کودها یافت می‌شوند. آنها در طول زمان به شیوه‌ای تکامل یافته‌اند که در برابر انگل‌ها مقاومت طبیعی بهتری داشته باشند. از طرف دیگری بزها در بیشتر موارد در صورت قرارگیری در شرایط ناسالم بیشتر مستعد درگیری با عفونت‌های انگلی هستند. علاوه بر این موضوع، هر دو نوع گوسفند و بز در برابر عفونت‌های باکتریایی و ویروسی به خصوص از ناحیه پا بسیار حساس می‌باشند. در مورد گوسفند این حالت به شکل پوسیدگی سم یا لنگش ظاهر می‌شود، در حالی که برای بز بیشتر احتمال دارد به شک زخم یا تاول باشد. توجه داشته باشید که هر دو حالت قابل درمان هستند اما باید به طور منظم معاینه و بررسی شوند.

رایج‌ترین دلایل دامداران برای جداسازی گوسفند و بز
نزدیکی زمان تولد بره یا بزغاله:
در حالی که در بیشتر مواقع نیازی به خارج کردن گوسفند یا بز آبستن از گله نیست ولی توصیه می‌شود حیوان آبستن را زمانی که نزدیک به زایمان است از گله جدا کنید. این عمل مادر و فرزند را از آسیب سایر حیوانات در امان نگه می‌دارد و تنش و استرس قبل و بعد آبستنی را کاهش می‌دهد.
قرنطینه:
هنگامی که گوسفند یا بز جدیدی را به گله خود وارد کردید، باید حدود دو هفته این حیوانات جدید در مکان مجزا قرنطینه شوند. این امر از انتقال هرگونه بیماری به بقیه گله جلوگیری می‌کند.
همچنین این دوره قرنطینه فرصت مناسبی را در اختیار دامدار قرار می‌هد تا دارو، واکسیناسیون یا هرگونه مشکل یا بیماری را در مورد این حیوانات بررسی و درمان کنند.

آیا گوسفندان و بز می‌توانند غذای یکسانی را بخورند؟
در میان انواع مواد غذایی این دو گونه جانوری، علاقه زیادی به خوردن علوفه طبیعی دارند. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که بزها بیشتر به دنبال شاخ و برگ‌های خشن‌تر از جمله درختچه‌ها و ساقه‌ها هستند، در حالی که گوسفندان علف را برای خوردن بیشتر ترجیح می‌دهند.
هم بزها و هم گوسفندان در فصول سرد یونجه‌هایی را که به درستی ذخیره شده باشند را به خوبی می‌خورند. ولی در مورد غلات باید توجه داشته باشید که گوسفندان غالبا نمی‌توانند خوراک غلات مخصوص بز را بخورند.
اگر به هر دلیل شرایطی برای جداسازی خوراک دهی به این حیوانات ندارید، در بعضی مراکز و فروشگاه‌های لوازم دامپروری، خوراک‌های کاملی حاوی غلات را برای هر گونه می‌توانید پیدا کنید.

ملاحظات خاص در خصوص این حیوانات:
به طور کلی هنگام نگهداری گوسفند و بز در کنار هم، چند نکته مهم وجود دارد که باید از آنها آگاه باشید.

1-حمله و ضربه زدن به یکدیگر با استفاده از شاخ:
برخلاف گوسفندان بسیاری از نژادهای بز شاخ دارند که تقریبا به مانند یک سلاح برای مقابله با سایر حیوانات از آن استفاده می‌کنند. اگر قصد دارید گوسفند و بز را با هم در یک محل مشترک نگهداری کنید، باید با استفاده از روش‌هایی همچون سوزاندن، بریدن یا قطع کردن که باید حتما توسط متخصص انجام شود، شاخ این حیوانات را خارج کنید. این کار از آسیب‌های بعدی به سایر بزها و گوسفندانی که در یک محوطه نگهداری ‌می‌شوند جلوگیری می‌کند.

2-مصرف مس:
همانطور که اشاره کردیم، گوسفندان نمی‌توانند خوراک حاوی غلات تهیه شده برای بزها را به خوبی بخورند. در کنسانتره یا جیره‌هایی که برای بزهای شیری و گوشتی تهیه می‌شود حجم ماده معدنی مس زیاد است. متاسفانه در حالی که بزها به مس اضافی برای حفظ سلامت بدنی خود نیاز دارند، این ماده معدنی در واقع برای گوسفندان در صورت مس بیش از حد، مضر است. اگر در گله خود همزمان گوسفند و بز نگهداری می‌کنید، هرگز مکمل مس یا خوراکی که مخصوص بزها به بازار عرضه می‌شود را به گوسفندان خود ندهید. به جز کنسانتره و خوراک‌های آماده، مراقب درصد مس موجود در بلوک‌های معدنی نیز باشید. در یک کلام هرگز فراموش نکنید که ماده معدنی مس در صورت مصرف زیاد برای گوسفند خطرناک است.

چرا باید بز و گوسفند را با هم نگه داشت؟
در بسیاری از واحدهای دامداری‌ها و دامپروری‌ که به صورت سنتی اداره می‌شوند فضای زیادی جهت نگهداری مجزا این دو گونه مختلف وجود ندارد و در عمل نگه داشتن این دو نوع حیوان انتخاب اقتصادی‌تری به نظر می‌رسد. علاوه‌بر نیاز به محیط نگهداری کم‌تر، زمان تغذیه و آماده سازی خوراک برای بزها و گوسفندان نیز کاهش پیدا می‌کند و همچنین نگهداری و بررسی‌های گله سریع‌تر انجام می‌شود. در ضمن در چراگاه‌ها که خطر حمله حیوانات شکارچی نیز وجود دارد، هرچه اندازه گله بزرگتر باشد، خطر آسیب پذیری گله کمتر می‌شود.
با وجود این مزایا، ولی بسیاری از کارشناسان به دامدارانی که به دنبال سودآوری بیشتر هستند، پیشنهاد می‌کنند که تا حد امکان بر اساس اهداف و امکانات خود به پرورش تخصصی یکی از این دو نوع دام محبوب بپردازند.

اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا