اقتصادسبز آنلاین: اتکا به صادرات نفتی از ویژگی‌های خاص اقتصاد ایران است و همواره نوسانات قیمت نفت سبب بی‌ثباتی درآمدهای ارزی و اقتصاد کشور شده است. افزایش صادرات غیرنفتی در اقتصاد ایران یکی از مهمترین مسائلی است که شاید بتواند کمی از سنگینی رکود اقتصادی سایه انداخته بر وضعیت فعلی کسب و کار کشور بکاهد. در همین رابطه گفت‌وگویی را با محمدامین راینی، عضو اتاق ایران و سوئیس و مدیرعامل شرکت کارزان انجام داده‌ایم که با هم ماحصل آن را می‌خوانیم:
شکوفه خوش‌نثار
لطفاً کمی در رابطه با افزایش بی‌سابقه نرخ ارز توضیح دهید این نوسان نرخ ارز چه تبعاتی را برای صادرات به‌دنبال خواهد داشت؟
در زمان بحران، سیاست ارزی متفاوت از شرایط عادی اقتصاد کشور است. بسیاری بر این باورند که با افزایش نرخ ارز در کشور و افزایش قیمت دلار، زمان خوبی برای صادرات است و باید برای آن برنامه‌ریزی کرد.اگر کاهش ارزش پول هر کشور، آگاهانه و با نظارت لازم دولت و کنترل‌های پولی همراه باشد، تأثیر مثبت بر افزایش صادرات خواهد داشت. همانند چین که با پایین نگه‌داشتن ارزش پول ملی خود نسبت به آمریکا، صادرات خود را افزایش داده است.
این افزایش نرخ ارز می‌تواند قدرت رقابت در بازارهای صادراتی را افزایش دهد؛ اما از طرفی باعث افزایش هزینه تولید و کمبود نقدینگی در داخل کشور می‌شود. همچنین بازپرداخت‌های ارزی نیز افزایش خواهد یافت.
با توجه به شرایط خاص کشورمان در منطقه و جهان، وجود شرایط تحریمی، نوسانات شدید قیمت ارز، شرایط سیاسی، روابط سیاسی، تصمیم‌های دولت و تأثیرگذاری مستقیم این موارد در تجارت بین‌الملل، توصیه می‌شود.
در رابطه با رکود همراه با تورم اقتصاد کشور چه نظری دارید؟
بخشی از تورم رکودی در اقتصاد ایران به دلیل پایین بودن بهره وری نیروی کار است. توجه ویژه به سیاست‌های افزایش و ارتقای بهره‌وری نیروی انسانی و سمت عرضه اقتصاد ازجمله اقتصاد دانشبنیان ضروری است. اما، از آنجا که دلیل دیگر رکود تورمی در اقتصاد ایران ناسازگاری سیاست پولی است، درچهارچوب این نظریه سیاست‌های سمت تقاضا باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که به بروز انتظارات تورمی‌در اقتصاد منجر نگردند. در چهارچوب نظریه ناسازگاری زمانی، هنگامی وابستگی اقتصاد به نفت، تحریم‌ها و ساختار دولتی مشکلات اصلی اقتصاد ایران را شامل می‌شوند که نوسانات درآمدهای نفتی حجم بالایی از تصمیم‌گیری‌های اقتصاد و تحریم‌های دولت را مجبور به اتخاذ سیاست‌های مصلحت‌گرایانه پولی نماید. بنابراین، اقتصاد ایران نیازمند بازنگری اساسی در روش‌ها و ساختارهای سیاستگذاری دولت در اقتصاد کلان، به‌ویژه در ساختار و سیاستگذاری‌های پولی است.
عمده‌ترین مشکلات صادرات غیرنفتی کشورچیست و چه پیشنهاداتی برای رفع آن دارید؟
موانع عبارتند از:
– مشکلات نقل و انتقال پول
– مشکلات موجود در حمل و نقل محصولات صادراتی
– موانع گمرکی
– مشکلات موجود در بازاریابی محصولات
– نبود تضمین صادراتی مناسب برای صادرکنندگان ایرانی.
شاید در موضوع افزایش صادرات خود تحریم‌ها مانع نباشد اما در داخل کشور موانع برای تحقق این امر کم نیست که مهمترین آنها صادرات با برندهای پراکنده است. به این معنا که صادرات و توزیع یک محصول یا کالا با چندین نام تجاری باعث شده یک محصول ایرانی با برند ضعیف در بازارهای بین‌المللی عرضه شود که همین عامل به صادرات مجدد و حذف نام ایران منجر شده است. تمام این داستان در نهایت باعث کاهش قیمت محصولات یا خدمات ایرانی در بازارهای هدف صادراتی می‌شود.
مشکلات ناشی از بسته‌بندی نامناسب محصولات صادراتی: یکی از مشکلات اصلی صادرات کشور، مسئله عدم بسته‌بندی مناسب است. بخش قابل توجهی از صادرات کشور خصوصا در بخش محصولات کشاورزی، به شکل فله و یا با بسته‌بندی نامناسب انجام می‌گیرد؛ این درحالیست که چنانچه صنعت بسته‌بندی کشور در این زمینه فعال شود، علاوه بر ایجاد ارزش افزوده بیشتر در داخل کشور، امکان بازاریابی مناسب تر و صادرات بیشتر این محصولات فراهم می‌شود. شناسایی کالاهایی که با این مسأله مواجهند همچون پسته، زعفران و خرما و در نظر گرفتن مشوق صادراتی برای صادرات آنها با بسته‌بندی مناسب و همچنین کمک به ایجاد شرکت‌های متخصص در امر بسته‌بندی، می‌تواند در این زمینه مفید واقع شود.
بیشتر بخوانید: لزوم تنوع‌بخشی در حوزه صادرات
وابستگی بیش از حد اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی سبب شده تا از مزیت‌های سایر بخش‌های اقتصادی در صادرات غافل بمانند در این رابطه چه نظری دارید؟
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص لایحه بودجه ۱۴۰۲، هر ساله بخش چشمگیری از منابع بودجه عمومی دولت از محل منابع حاصل از صادرات نفت تأمین می‌شود. از سال ۱۳۹۸ این منابع به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه با کاهش همراه بوده‌اند. البته دلیل دیگر کاهش سهم نفت در بودجه عمومی، تخصیص ارز حاصل از صادرات نفت با نرخ ترجیحی بوده است، که با توجه به انعکاس نیافتن ریالیِ این سیاست حمایتی در بودجه، میزان منابع ریالی حاصل از نفت در بودجه کمتر نشان داده شده است.
متأسفانه 57 درصد صادرات کشور و 53 درصد واردات ایران تنها با چهار کشور انجام می شود که این نشان دهنده عملکرد ضعیف دولت، مسئولین امر و تجار و سرمایه گذاران کشور در حوزه ارتباط موفق اقتصادی و تجاری با دیگر کشورهای جهان و عدم شناخت درست از بازارهای جهانی است.
برای مقابله با منفی شدن رشد اقتصادی در کشور و در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باید شرایط و زیرساختهای لازم برای حضور موفق در بازارهای جهانی و رونق صادرات و اقتصاد غیرنفتی و خروج از اقتصاد واردات محور فراهم گردد.کشور ما در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در مسیر خودکفایی قرار دارد و پتانسیل لازم برای تولید بسیاری از محصولات در داخل کشور وجود دارد.
چه دورنمایی را برای اقتصاد و صادرات به‌خصوص صادرات غیرنفتی کشور متصور هستید؟
براساس آمار گمرک ایران، در این بازه زمانی، صادرات غیرنفتی، 70میلیون و 402هزار تن و به ارزش 32میلیارد و 368میلیون دلار بوده که این میزان از نظر ارزش 4.4درصد نسبت به مشابه سال قبل افزایش نشان می‌دهد، اما از لحاظ وزن 16درصد کمتر از سال قبل است. همچنین واردات در این بازه 8ماهه، 23میلیون و 405هزار تن و به ارزش 37میلیارد و 156میلیون دلار بوده که اگرچه از نظر وزنی 12.4 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل است، درسته از لحاظ قیمتی رشد داشتیم ولی از لحاظ مقدار و وزن که معیار هست نزولی بوده آمار ، با توجه به سیاست‌های دولت و روابط بین‌الملل با سایر کشورها نمی‌توان امید به رشد آنچنانی داشت.
لطفاً کمی در رابطه با شرکت، فعالیت‌ها و برنامه‌های آینده آن توضیح دهید؟
«شرکت بازرگانی کارزان، فعالیت خود را از تاریخ 2 اسفندِ سال 1399 با هدف صادرات و واردات محصولات کشاورزی آغاز کرد و تاکنون موفق شده است به 70درصد از اهداف اولیه خود دست یابد.»
اهداف این شرکت عبارتند از: قبول سفارش خرید محصولات کشاورزی از بهترین نوع میوه‌ها و سبزیجات، آمادگی تحویل کالا در گمرکات ایرانی و سایر کشورها و ترخیص و انجام تشریفات گمرکی کالاهای صادراتی و وارداتی و…
در واقع امیدواریم با دارا بودن تیمِ تازه نفس و با انگیزه که از افراد با تجربه و جوان تشکیل شده است بتوانیم هرچه زودتر به کمال توانایی‌های خود دست یابیم.
شرکت کارزان تاکنون بیشتر محصولاتی از جمله خرما، مرکبات، صیفی‌جات و میوه‌هایی از جمله سیب و کیوی را در بهترین نوع و کیفیت به مشتریان از کشورهای هند، پاکستان، امارات، قطر، ترکیه، آذربایجان و روسیه صادر کرده و درصدد آن هستیم تا بتوانیم در مقابل صادرات این محصولات، غلات را وارد کنیم.
