مریم حق‌بیان

اقتصادسبز آنلاین: غذای فضانوردان، خوراک فضانوردان یا غذای فضایی مواد غذایی است که فضانوردان در طول مأموریت فضایی مصرف می‌کنند. این غذاها به دقت توسط متخصصان پزشکی فضایی انتخاب، و با روش‌های ویژه تهیه و بسته‌بندی می‌شوند. غذای فضانوردان باید روی‌هم‌رفته نیازهای انرژی و تغذیه‌ای فضانوردان را برآورده سازد تا آن‌ها نیرو و سلامت کافی برای انجام مأموریت خود را داشته باشند.
مواد غذایی در مأموریت‌های کوتاه‌مدت به همراه فضانوردان به فضا فرستاده می‌شود. در مأموریت‌های بلندمدت، مانند مأموریت فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی، مواد غذایی به‌طور منظم به‌وسیله فضاپیماهای پشتیبانی از زمین برای آن‌ها فرستاده می‌شود. در سال ۲۰۱۸ امارات مقدمات اعزام یک فضانورد از کشور خود را طی قراردادی با روسیه فراهم نمود و در نهایت المنصوری، برای این سفر فضایی انتخاب شد و به دلیل مسلمان بودن این فضانورد اماراتی، شرکتی روسی با نام آزمایشگاه مواد غذایی فضایی(Space Food Laboratory) برای نخستین بار تهیه غذای حلال برای اقامت هشت روزه المنصوری در ایستگاه فضایی بین‌المللی را بر عهده گرفته‌است.
ترکیب غذاهای فضایی در طول تاریخ پنجاه ساله فضانوردی بشر، به سرعت پیشرفت کرده‌اند و روز به روز به غذاهای معمولی که مردم سر میز شام صرف می‌کنند شبیه‌تر شده‌اند. حمل هر کیلو محموله به فضا حدود ۲۰۰ میلیون هزینه دارد. از این رو، هر وعده غذایی که فضانوردان در ایستگاه بین‌المللی فضایی صرف می‌کنند با احتساب وزن غذا، آب و ظروف مورد استفاده هزینه بسیار بالایی دارد. فضانوردان پروژه‌های «جمینای» و «آپولو» از غذاهای خشک و یخ‌زده استفاده می‌کردند. کپسول‌های فضایی آن‌ها برای تولید الکتریسیته از پیل‌های سوختی بهره می‌بردند. آب به عنوان محصول جانبی پیل‌های سوختی که با ترکیب اکسیژن و هیدروژن، الکتریسیته تولید می‌کنند، در آن ناوهای فضایی به وفور در دسترس بود؛ بنابراین فضانوردان می‌توانستند در زمان صرف غذا با مخلوط کردن آب گرم و غذای خشک شده، وعده غذاییِ نه چندان دلچسبی را تهیه نمایند. این غذاها چندان باب میل فضانوردان نبود و آن‌ها پس از چند روز از طعم و شکل این غذاها بیزار می‌شدند.اما غذاهای فضایی امروزی شامل انواع متنوعی از غذاهای بسته‌بندی و استریلیزه شده آماده، میوه‌های خشک، آجیل و انواع شیرینی‌هاهستند. گاه‌گاهی هم میوه تازه به مدار زمین راه پیدا می‌کند، اما باید در مدت زمان کوتاهی خورده شوند، چون در صورت فاسد شدن، همه پولی که بابت فرستادن آن‌ها به فضا صرف شده به هدر می‌رود.

برخی گونه غذاها در فضا استفاده نمی‌شوند:

نوشابه‌های گازدار: گاز موجود در این نوشابه‌ها در شرایط درون فضاپیما، به صورت حباب درآمده و به‌طور تصادفی در محلول نوشابه پخش می‌شوند. با بازکردن درب نوشابه، این حباب‌ها به همراه مایع نوشابه در فضای کوچک کابین فضاپیما پخش شده و ایجاد دردسر خواهند کرد.
غذاهای پودری: غذاها یا چاشنی‌هایی که به شکل پودر هستند نیز به در منوی غذای فضانوردان وجود ندارد. پودر ریز می‌تواند به آسانی در فضا پخش شود و برای تجهیزات حساس داخل کابین ایجاد اشکال نماید. از این رو است که فضانوردان مجبورند نمک را به صورت محلول در آب و فلفل را به‌صورت حل شده در روغن با خود به سفر فضایی ببرند.
غذاهای خردشدنی: غذاهایی که خرد شدنی هستند مانند چیپس یا کلوچه نیز دردسر سازند. بیسکوییت و کلوچه‌های فضایی را آنقدر کوچک می‌پزند که فضانورد بتواند یکباره آن را در دهان خود قرار دهد. فضانوردان معمولاً به جای نان از نوعی نان ذرت مکزیکی به نام «تورتیا» استفاده می‌کنند که به قدر کافی کوچک پخته شده‌است.
برخی میوه‌جات: برخی از میوه‌جات مانند پرتقال و موز تازه نیز به فضا برده نمی‌شوند. این میوه‌ها به ویژه زمانی که مصرف می‌شوند، بوی خاصی از خود تولید می‌کنند. زمانی‌که فضانوردان در مدار زمین قرار می‌گیرند به علت بی‌وزنی دچار حالت تهوع هستند. بوی ناشی از پرتقال و موز تازه می‌تواند این حالت را تشدید کرده و شرایط جسمی آن‌ها را وخیم‌تر نماید.
رژیم غذایی فضانوردان برای مأموریت‌های فضایی با توجه به شرایط و ویژگی‌های محیط فضا طراحی می‌شود. در زیر تعدادی از ویژگی‌ها و اصول رژیم غذایی فضانوردان آورده شده است:
1. تأمین نیازهای مغذی: اطمینان از ارائه کلیه نیازهای مغذی برای حفظ سلامت فضانوردان، از جمله پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، و ویتامین‌ها.
2. کنترل وزن: به دلیل محدودیت‌های فضایی و مصرف انرژی، کنترل وزن و مدیریت کالری بسیار مهم است.
3. انعطاف‌پذیری در تنوع غذایی: تلاش برای ایجاد تنوع در غذاها تا فضانوردان به‌طور روزانه نیازهای مختلف را برآورده کنند و از ایجاد خستگی از تکرارغذاهای مشابه جلوگیری شود.
4. استفاده از فناوری غذایی: برخی از مواد غذایی به صورت خاص پردازش می‌شوند تا عمر مفید آنها افزایش یابد و امکان ذخیره طولانی مدت در شرایط فضایی را فراهم کند.
5. مدیریت آب: استفاده بهینه از آب و کنترل میزان مصرف آن در هر فرآیند تولید غذا و مصرف روزانه.
6. مقابله با افت فشار: تدابیر خاصی برای جلوگیری از افت فشار خون و مشکلات مرتبط با آن در فضانوردان.
7. سلامت دندان‌ها: تدابیری برای حفظ سلامت دندان‌ها در شرایطی که برخی از مواد غذایی ممکن است به دندان‌ها آسیب برسانند.
این اصول می‌توانند در طراحی رژیم غذایی فضانوردان به موفقیت و سلامت آنها کمک کنند. اما مهم است که هر مأموریت فضایی با توجه به شرایط خاص و تکنولوژی موجود، به تنظیمات خاصی نیاز دارد.

تأمین نیازهای مغذی شامل چه غذاهایی می‌شود

تأمین نیازهای مغذی فضانوردان شامل مجموعه‌ای از مواد غذایی است که برای حفظ سلامت فیزیکی و روانی آنها ضروری است. این مواد غذایی شامل انواع مختلفی از پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. در زیر به برخی از غذاهایی که به عنوان بخش‌های مهم از رژیم غذایی فضانوردان در نظر گرفته می‌شوند، اشاره شده است:

1. پروتئین‌ها:
گوشت و مرغ (که ممکن است به صورت خشک شده و بسته‌بندی شوند)
ماهی و میگو
حبوبات (لوبیا، نخود، عدس)
تخم مرغ و محصولات لبنی

2. کربوهیدرات‌ها:
نان و محصولات نانی
برنج و غلات دیگر
ماکارونی و پاستا
سیب‌زمینی و سایر سبزیجات آبزی میوه‌ها

3. چربی‌ها:
روغن‌های گیاهی
خشکبارها (مانند بادام و کاجو)
ماهی چرب (مانند ماهی سردآبی)

4. ویتامین‌ها:
میوه‌ها و سبزیجات تازه
محصولات لبنی (برای ویتامین D و کلسیم)
تخم مرغ (برای ویتامین B12)

5. مواد معدنی:
محصولات لبنی (برای کلسیم)
غلات کامل (برای آهن و منیزیم)
سبزیجات (برای فسفر و پتاسیم)

6. مایعات:
آب (تأمین آب به صورت کافی بسیار حیاتی است)
نوشیدنی‌های الکترولیتی برای جلوگیری از اختلالات الکترولیتی در فضا.
تأکید بر این است که این لیست نماینده‌ای از مواد غذایی مهم است و رژیم غذایی فضانوردان باید به‌طور دقیق توسط تیم‌های تغذیه و پزشکی تنظیم شود تا همه نیازهای غذایی برآورده شود و سلامت فضانوردان حفظ شود.
نوشیدنی‌های الکترولیتی برای جلوگیری

از اختلالات الکترولیتی در فضا.یعنی چی؟

اختلالات الکترولیتی به تغییرات ناشی از عدم تعادل مواد الکترولیتی در بدن اشاره دارد. الکترولیت‌ها شامل مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم، کلراید، کلسیم و منیزیم هستند که برای حفظ تعادل مایعات بدن و عملکرد سلول‌ها و عضلات ضروری هستند. در شرایط فضا، که گرانش کمتر است و بدن در تماس با زمین نیست، مشکلات متفاوتی ممکن است پیش آید که باعث تغییرات در تعادل الکترولیتی شود.
نوشیدنی‌های الکترولیتی به مواردی اشاره دارند که حاوی الکترولیت‌هایی هستند که در فرآیندهای فیزیولوژیک بدن نقش دارند. این نوشیدنی‌ها می‌توانند در جلوگیری از اختلالات الکترولیتی کمک کنند، به ویژه زمانی که فضانوردان با شرایط ویژه فضا مواجه هستند. در این شرایط، افت فشار، تغییرات در توزیع مایعات در بدن، و سایر عوامل ممکن است تأثیراتی بر تعادل الکترولیتی داشته باشند. نوشیدنی‌های الکترولیتی ممکن است شامل مخلوطه‌هایی از آب، نمک، قند، پتاسیم و دیگر مواد‌الکترولیتی باشند. این نوشیدنی‌ها معمولاً برای تعادل مایعات و الکترولیت‌ها در بدن فضانوردان تدارک داده می‌شوند و به جلوگیری از مشکلاتی نظیر خستگی، تشنج و اختلالات عضلاتی کمک می‌کنند.

چه مشکلاتی تغذیه‌ای فضا نوردان را تهدید می‌کند؟
تغذیه فضانوردان در شرایط فضا به چالش‌های خاصی مواجه است که ممکن است تأثیرات منفی بر سلامت و عملکرد آنها داشته باشد. برخی از چالش‌ها و مشکلات تغذیه‌ای در مأموریت‌های فضایی عبارتند از:
1. عدم گرانش: در شرایط فضایی، گرانش به صفر میل می‌کند. این موضوع ممکن است باعث اختلال در عملکرد سیستم گوارشی شود. برخی از فضانوردان ممکن است با مشکلات معده، سوء‌هاضمه و تغییر در تجربه چشایی مواجه شوند.
2. محدودیت‌های فضایی: حجم محدود مواد غذایی در فضا و محدودیت‌های مرتبط با اندازه و وزن اجسام می‌تواند به معنای محدودیت در تنوع و تأمین نیازهای مغذی باشد.
3. ضرورت حفظ وزن: در مأموریت‌های فضایی، مصرف انرژی فضانوردان ممکن است تغییر کند و برخی از آنها ممکن است با مشکلات افت وزن مواجه شوند. بنابراین، رژیم غذایی باید به گونه‌ای باشد که افت وزن غیرمطلوب را جلوگیری کند.
4. انقلاب زمانی: در مأموریت‌های فضایی، دوره‌های روز و شب بر اساس چرخش زمین اثر گذار نیستند و فضانوردان با نقضهایی در مورد زمان خوردن و استراحت روبرو می‌شوند که ممکن است بر تنظیم سیکل‌های غذایی طبیعی بدن تأثیر گذار باشد.
5. پرتوهای فضایی: فضانوردان در فضا به پرتوهای خورشید و اشعه‌های فضایی بیشتر از زمین معرض هستند. این اشعه‌ها ممکن است به مواد غذایی نیز آسیب برسانند و نیاز به ایمنی بیشتری در طراحی رژیم غذایی دارند.
تغذیه فضانوردان نقش بسیار مهمی در سلامت و عملکرد آنها در مأموریت‌های فضایی ایفا می‌کند. به همین دلیل، تیم‌های تغذیه و پزشکی با استفاده از دانش علوم تغذیه و پزشکی، رژیم‌های غذایی مناسب و تنظیمات خاصی را برای هر مأموریت فضایی طراحی می‌کنند.

چه شرکت‌هایی غذای فضانوردان را تامین می‌کنند؟
تامین غذای فضانوردان به عنوان یکی از جنبه‌های حیاتی در مأموریت‌های فضایی توسط شرکت‌های مختلفی انجام می‌شود. چندین سازمان و شرکت به عنوان تامین‌کنندگان غذای فضانوردان شناخته شده‌اند. در میان آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. NASA (اداره هوافضا): NASA به عنوان سازمان فضایی ایالات متحده، در زمینه مأموریت‌های فضایی نقش اصلی دارد. این سازمان برنامه‌های غذایی خود را تحت نظارت دارد و با همکاری‌های متعدد اقدام به تولید و تهیه غذاهای مختلف برای فضانوردان کرده است.
2. روس‌کوسموس (روسیه): سازمان فضایی روسیه نیز به نام «روس‌کوسموس» شناخته می‌شود و در تأمین غذای فضانوردان خود فعالیت دارد. غذاهایی که توسط روس‌کوسموس فراهم می‌آید، به طور معمول از مواد خودروسی تهیه می‌شود.
3. ESA (سازمان فضایی اروپا): سازمان فضایی اروپا نیز در مأموریت‌های فضایی خود از غذاهای تهیه شده توسط اعضای خود استفاده می‌کند. این سازمان با همکاری شرکت‌ها و مؤسسات اروپایی مختلف، رژیم‌های غذایی مناسبی را تهیه می‌کند.
4. شرکت SpaceX: شرکت SpaceX به عنوان یک شرکت خصوصی فضایی، در حال حاضر همکاری با NASA در انجام مأموریت‌های فضایی مختلف است. این شرکت نیز برنامه‌های غذایی خود را برای مأموریت‌هایی که در آنها نقش دارد، تهیه می‌کند.
5. شرکت Northrop Grumman: این شرکت نیز یکی از شرکت‌هایی است که در زمینه تأمین مواد غذایی برای مأموریت‌های فضایی فعالیت دارد.
همچنین، شرکت‌های دیگری نیز در زمینه تأمین غذا برای فضانوردان فعالیت دارند و همکاری‌های گسترده‌ای در این زمینه انجام می‌دهند. این شرکت‌ها با توجه به توسعه تکنولوژی و تحولات در زمینه فضاپیماها و مأموریت‌های فضایی، به بهبود و بهینه‌سازی رژیم‌های غذایی برای فضانوردان می‌پردازند.

چرا کنترل وزن در بین فضانوردان مهم است ؟

کنترل وزن در بین فضانوردان اهمیت زیادی دارد و به عنوان یکی از مسائل مهم در مأموریت‌های فضایی مورد توجه قرار می‌گیرد. دلایل اصلی اهمیت کنترل وزن در فضانوردان به شرح زیر هستند:
1. کاهش مصرف انرژی: در شرایط فضا، که گرانش به صفر میل می‌کند، فضانوردان برای حرکت و انجام فعالیت‌ها نیاز به مصرف انرژی کمتری دارند. افزایش وزن ممکن است باعث افزایش مصرف انرژی و کاهش کارایی حرکتی شود. بنابراین، کنترل وزن می‌تواند به بهینه‌سازی مصرف انرژی و افزایش کارایی فیزیکی در فضا کمک کند.

2. محدودیت‌های فضایی: فضانوردان در یک فضاپیما یا ایستگاه فضایی با محدودیت‌های فضایی مواجه هستند. وزن اضافی ممکن است باعث مشکلات در مورد فضای زندگی، ذخیره مواد غذایی و تجهیزات شود. کنترل وزن به معنای کاهش میزان مواد غذایی و تجهیزات مصرفی مورد نیاز فضانوردان می‌شود.

3. سلامت فیزیکی: کنترل وزن می‌تواند به حفظ سلامت عضلات، استخوان‌ها و سایر اجزای بدن کمک کند. تغییرات وزن سریع و ناگهانی ممکن است باعث مشکلات فیزیولوژیک مانند ضعف عضلات، از دست دادن کمیت استخوان، و مشکلات متعدد دیگر شود.
4. تأثیرات روانی: افراز و سقوط‌های مکرر وزن ممکن است بر وضعیت روانی فضانوردان تأثیر بگذارد. مسائلی نظیر افزایش استرس، کاهش انگیزه و حتی مشکلات خلقی ممکن است از ناپایداری وزن ناشی شود.
5. انجام بهتر مأموریت: مأموریت‌های فضایی نیازمند هماهنگی دقیق و کارایی بالا هستند. فضانوردان با کنترل وزن می‌توانند عملکرد بهتری در انجام وظایف خود داشته باشند و به راحتی با محیط فضا سازگار باشند. به‌همین دلیل، برنامه‌های تنظیم و کنترل وزن در مأموریت‌های فضایی با دقت بالا طراحی می‌شوند تا به بهترین شکل ممکن با چالش‌های این محیط سخت ویژه برخورد کنند.

فضا نوردان منابع کمبود ویتامین د3خود را چگونه جبران می‌کنند؟

مأموریت‌های فضایی ممکن است با چالش‌های مرتبط با کمبود ویتامین D3 روبه‌رو شوند. این چالش‌ها به‌دلیل محدودیت‌های دسترسی به نور خورشید و عدم توانایی بدن در تولید کافی ویتامین D3 در شرایط فضا به وجود می‌آیند. در زمینه تحقیقات و مأموریت‌های فضایی، برنامه‌ها و راهکارهایی برای جبران کمبود ویتامین D3 در فضانوردان در نظر گرفته شده‌اند:
1. مصرف مکمل ویتامین D3: از فضانوردان خواسته می‌شود که مکمل‌های ویتامین D3 مصرف کنند. این مکمل‌ها معمولاً در قالب قرص یا کپسول عرضه می‌شوند. مقدار مصرف ویتامین D3 بر اساس نیازهای هر فضانورد و نتایج آزمایش‌های خونی تعیین می‌شود.
2. نورهای مصنوعی: استفاده از نورهای مصنوعی که با تولید اشعه مشابه نور خورشید، تولید ویتامین D3 در بدن را تقویت کنند. این نورها ممکن است در ایستگاه‌های فضایی یا فضاپیماها نصب شده و فضانوردان می‌توانند تحت تأثیر آن‌ها قرار بگیرند.
3. تغذیه با مواد غذایی حاوی ویتامین D3: انتخاب مواد غذایی حاوی ویتامین D3 مانند ماهی، تخم مرغ، محصولات لبنی و مواد غذایی غنی از این ویتامین می‌تواند در تأمین این ماده به بدن فضانوردان کمک کند.
4. پژوهش و توسعه فناوری‌های جدید: تیم‌های تحقیقاتی و مهندسی در حال کار بر روی توسعه فناوری‌های جدیدی هستند که بتواند تولید و تأمین ویتامین D3 در شرایط فضا را بهبود بخشد.
مهم است که هر یک از این راهکارها با دقت توسط تیم‌های تغذیه و پزشکی در نظر گرفته شود تا اطمینان حاصل شود که فضانوردان به میزان کافی ویتامین D3 دریافت کنند و سلامت آنها حفظ شود.

آیا فضانوردان می‌توانند آشپزی کنند؟
مأموریت‌های فضایی به علت محدودیت‌های فضایی و فناوری‌های خاصی که برای حفظ ایمنی و عملکرد موثر در فضاپیماها و ایستگاه‌های فضایی استفاده می‌شود، معمولاً با چالش‌های خاصی در زمینه آشپزی مواجه هستند. در حقیقت، در فضاپیماها یا ایستگاه‌های فضایی، فضانوردان به‌دلیل محدودیت‌ها و اهمیت کنترل مواد غذایی، اشپزی به شکل معمول در خانه‌های زمینی ممکن نیست.
در اکثر موارد، غذاها به‌صورت پیش‌زمینه‌ای و حاضر به کاربر ارائه می‌شوند و فضانوردان برای تهیه یا پخت غذا نیازی به استفاده از تجهیزات یا فضای کافی ندارند. بلکه غذاها از پیش آماده شده و توسط تیم تغذیه و پزشکی به گونه‌ای تهیه می‌شوند که نیازهای مغذی و سلامت فضانوردان را برآورده کنند. با این‌حال، تحقیقات و آزمایشات در زمینه فناوری‌های جدید برای امکان انجام اشپزی در فضا ادامه دارد. ممکن است در آینده با توسعه فناوری‌های مواد غذایی و تجهیزات جدید، فضانوردان قادر به انجام برخی از فعالیت‌های اشپزی در شرایط فضایی شوند. اما تا آن زمان، تامین و تهیه غذاها به‌صورت پیش‌زمینه‌ای ادامه خواهد یافت.

فضانوردان چه غذاهایی را نباید مصرف کنند؟
فضانوردان به دلیل شرایط خاص محیط فضایی و تأثیرات آن بر بدن، باید از برخی غذاها و مواد غذایی خاص پرهیز کنند. موارد زیر نمونه‌هایی از غذاها و موادی هستند که فضانوردان باید مصرف آنها را محدود یا به تعویق بیاندازند:
1. غذاهای با بافت خشن: غذاهایی که بافت خشن دارند ممکن است به دلیل مشکلات در گوارش و هضم در فضاپیماها مناسب نباشند. به همین دلیل، مصرف مواد غذایی با بافت خشن، مانند نان چرب، باید محدود شود.
2. غذاهای پرنمک: مصرف غذاهای پرنمک ممکن است باعث افزایش مصرف آب در بدن شود. با توجه به محدودیت‌های منابع آب در فضاپیماها، فضانوردان باید از مصرف زیاد نمک پرهیز کنند.
3. مواد غذایی که نیاز به حجیم شدن دارند: فضانوردان برای مدت‌های طولانی ممکن است در شرایط فضاپیما بمانند و از این رو، مصرف غذاهایی که به حجم بیشتری نیاز دارند (مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه) باید محدود شود.
4. مواد غذایی حاوی باکتری‌ها یا میکروب‌ها: مصرف غذاهایی که ممکن است حاوی باکتری‌ها یا میکروب‌ها باشند، در فضاپیماها ممنوع است تا از احتمال ابتلا به عفونت‌ها جلوگیری شود.
5. مواد غذایی با بوی قوی: در فضاپیماها، فضانوردان با محدودیت فضایی زیادی روبه‌رو هستند و بوهای قوی ممکن است باعث ناراحتی یا افزایش استرس شود. بنابراین، مصرف غذاهایی با بوی قوی (مانند مواد غذایی حاوی اسفناج) ممکن است محدود شود.
تیم‌های تغذیه و پزشکی مسئول برنامه‌ریزی رژیم غذایی فضانوردان هستند و در نظر می‌گیرند که رژیم غذایی متناسب با نیازهای سلامتی و عملکرد فیزیکی آنها باشد.

فضانوردان چه غذاهایی را باید بیشتر مصرف کنند؟
برنامه‌ریزی رژیم غذایی فضانوردان به دلیل نیازهای ویژه فضاپیماها و ایستگاه‌های فضایی، به دقت بالا انجام می‌شود. در طراحی این رژیم، تلاش می‌شود تا از نظر مغذی، سلامتی و رفاه روانی فضانوردان را حفظ کند. برخی از غذاها و مواد غذایی که در رژیم فضانوردان معمولاً توجه زیادی به آنها می‌شود، عبارتند از:
1. مواد غذایی پروتئینی: پروتئین برای حفظ عضلات و انرژی لازم برای فعالیت‌های فیزیکی فضانوردان بسیار مهم است. مواد غذایی پروتئینی مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لبنیات و محصولات حاوی پروتئین نباتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
2. مواد غذایی حاوی ویتامین D3 و کلسیم: با توجه به محدودیت دسترسی به نور خورشید در فضا، فضانوردان به میزان کافی ویتامین D3 و کلسیم برای حفظ سلامت استخوان‌ها نیاز دارند. محصولات لبنیات و غذاهای حاوی ویتامین D3 از جمله انتخاب‌های مناسب هستند.
3. مواد غذایی حاوی فیبر: گردش خوب روده در فضانوردان نیز اهمیت دارد. مصرف مواد غذایی حاوی فیبر، مانند سبزیجات و میوه‌ها، به بهبود گردش روده کمک می‌کند.
4. مواد غذایی حاوی انرژی و کربوهیدرات: مصرف کربوهیدرات و مواد غذایی حاوی انرژی (مانند نان، برنج و کلوچه‌های مرغوب) برای تأمین انرژی مورد نیاز در فعالیت‌های روزانه فضانوردان ضروری است.
5. مواد غذایی حاوی مواد معدنی: مواد معدنی مانند آهن، روی، منیزیم و غیره برای حفظ سلامتی و انجام عملکردهای فیزیولوژیک مهم هستند. غذاهایی مانند گوشت قرمز، حبوبات، آجیل‌ها و سبزیجات از منابع مختلف مواد معدنی هستند. تیم تغذیه و پزشکی در مأموریت‌های فضایی با دقت به ترکیبات مواد غذایی اهمیت می‌دهند تا به افراز و سقوط‌های مغذی در بدن فضانوردان جلوگیری کنند و رژیم غذایی را به‌گونه‌ای طراحی کنند که تمام نیازهای مغذی برطرف شود.

سبزی‌ها و میوه در ایستگاه‌های فضایی چگونه نگهداری می‌شوند‌؟
نگهداری سبزیجات و میوه در ایستگاه‌های فضایی یک چالش است، زیرا شرایط محیط فضایی شامل گرانش صفر، نور خورشید محدود و محدودیت‌های فضایی بسیار می‌شود. تیم‌های مهندسی و تغذیه در تلاش‌اند تا راهکارهای مناسبی برای نگهداری سبزیجات و میوه در این شرایط خاص ارائه دهند. برخی از راهکارها و فناوری‌هایی که برای نگهداری این مواد غذایی در فضا مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:
1. کشت در فضا: برخی از ایستگاه‌های فضایی به کشت و پرورش گیاهان سبزیجات و میوه‌ها در فضا می‌پردازند. این کشت همچنان در محیط‌های کنترل‌شده تحت چراغ‌های LED و با استفاده از سیستم‌های هواپیمای ناسا انجام می‌شود. این روش می‌تواند به تأمین بخشی از نیازهای سبزیجات و میوه در مأموریت‌های فضایی کمک کند.
2. مصرف مواد غذایی مجموعه بسته‌بندی: بسیاری از مواد غذایی که به ایستگاه‌های فضایی ارسال می‌شوند، در بسته‌بندی‌های ویژه نگهداری می‌شوند. این بسته‌بندی‌ها برای حفظ تازگی و آفتابی‌تر بودن مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3. استفاده از تکنولوژی تازه‌کننده هوا: تکنولوژی‌های تازه‌کننده هوا می‌تواند برای حفظ اکسیژن و حذف گازهای زایمانی از محیط فضایی استفاده شود. این اقدامات به نگهداری بهتر از سبزیجات و میوه‌ها کمک می‌کند.
4. استفاده از مخازن آب و کودهای مایع: برای کشت گیاهان در فضا، از مخازن آب و کودهای مایع برای ارائه آب و مواد غذایی مورد نیاز برای گیاهان استفاده می‌شود.
5. استفاده از مواد غذایی مجموعه خشک: برخی از مواد غذایی به صورت خشک در مأموریت‌های فضایی استفاده می‌شوند که این روش می‌تواند عمر مفید و ثبات مواد را افزایش دهد.
تمام این راهکارها به منظور اطمینان از ارائه مواد غذایی سالم و با کیفیت در فضاپیماها و ایستگاه‌های فضایی استفاده می‌شوند.

وعده‌های غذایی در فضا و ایستگاه‌های فضایی چگونه است‌؟
وعده‌های غذایی در فضا و ایستگاه‌های فضایی با توجه به شرایط خاص فضا، محدودیت‌های محیطی، و نیازهای فیزیولوژیک فضانوردان، به دقت برنامه‌ریزی می‌شوند. برنامه‌های تغذیه در این مکان‌ها توسط تیم‌های تغذیه و پزشکی با همکاری مهندسان فضایی تهیه می‌شود. در ادامه برخی از ویژگی‌ها و نکات مربوط به وعده‌های غذایی در فضا ذکر شده است:
1. تنوع مواد غذایی: برنامه تغذیه فضانوردان باید حاوی تنوع مناسبی از مواد غذایی باشد تا تمامی نیازهای مغذی بدن فضانوردان تأمین شود. این شامل پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آب است.
2. پایداری مواد غذایی: مواد غذایی باید قابلیت حفظ پایداری و امکان مصرف در طول مدت مأموریت را داشته باشند. بسته‌بندی‌ها و تکنولوژی‌های نگهداری برای حفظ تازگی مواد غذایی در شرایط فضا اهمیت دارند.
3. مصرف آب: در فضا، منابع آب محدود هستند و به همین دلیل، برنامه تغذیه باید به‌گونه‌ای باشد که مصرف آب تا حد ممکن کاهش یابد. برخی از مواد غذایی خشک یا آماده‌ای که نیاز به آب حداقلی داشته باشند، برای مصرف در فضا مناسب‌اند.
4. مصرف وعده‌های کوچک و مکرر: به دلیل تأثیر گرانش صفر در فضا، فضانوردان ممکن است مشکلات گوارشی داشته باشند. بنابراین، مصرف وعده‌های کوچک و مکرر به جای وعده‌های بزرگ ممکن است مناسب‌تر باشد.
5. مطابقت با علاقه‌ها: برنامه تغذیه باید با علایق و ترجیحات فردی فضانوردان سازگار باشد تا ایجاد رضایت و تشویق به مصرف مواد غذایی کند.
6. مواد غذایی قابل مصرف بدون نیاز به پخت و پز: برخی از مواد غذایی باید به سادگی قابل مصرف باشند بدون این‌که نیاز به تجهیزات پخت و پز داشته باشند. این امر به دلیل محدودیت‌های فضایی مربوط به تجهیزات پخت و پز مهم است.
7. برنامه‌ریزی انرژی: مصرف انرژی و نیازهای فیزیولوژیک فضانوردان در طول مأموریت در نظر گرفته می‌شود تا از نیازهای انرژی برخوردار باشند.
این موارد نشان از اهمیت برنامه‌ریزی دقیق و علمی در زمینه تغذیه در مأموریت‌های فضایی دارند. این برنامه‌ها تحت نظر تیم‌های تغذیه، پزشکی و مهندسان فضایی تدوین می‌شوند تا تمامی نیازهای فضانوردان در طول مأموریت به بهترین شکل ممکن تأمین شود.

محصولات پودری مثل نمک و فلفل در فضا چگونه مصرف می‌شود؟
در فضاپیماها و ایستگاه‌های فضایی، محصولات پودری مانند نمک و فلفل به دلیل امکان پراکنده شدن و مدیریت مواد در فضای محدود، به صورت خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصولات به شکل تکه‌هایی که آسان‌تر در فضا مدیریت شوند و همچنین تا حد امکان خشک بمانند، بسته‌بندی می‌شوند. در زیر توضیحاتی در مورد نحوه مصرف محصولات پودری در فضا آورده شده است:
1. بسته‌بندی خاص: محصولات پودری مانند نمک و فلفل به‌طور معمول در بسته‌بندی‌های خاص مانند کیسه‌ها یا بسته‌بندی‌های مقاوم در برابر نور و رطوبت قرار می‌گیرند. این بسته‌بندی‌ها از ورود رطوبت و هوا به داخل مواد جلوگیری می‌کنند.
2. استفاده از محصولات پیش‌زمینه‌ای: برای جلوگیری از پراکنده شدن محصولات پودری در فضاپیما، از محصولات پیش‌زمینه‌ای استفاده می‌شود. این محصولات به صورت دقیق‌تر و کنترل‌شده‌تر از بسته‌بندی‌های باز شده مصرف می‌شوند.
3. استفاده از سرویس کننده‌های خاص: در برخی ایستگاه‌های فضایی، سرویس کننده‌های خاصی برای ارائه محصولات پودری نظیر نمک و فلفل به کنارهای غذا به کار می‌روند. این سرویس کننده‌ها باعث کاهش احتمال پراکنده شدن مواد می‌شوند.
4. مصرف با توجه به گرانش: در فضا، گرانش صفر است، بنابراین مواد پودری به آسانی پخش می‌شوند. فضانوردان باید مواظب باشند تا محصولات پودری را با دقت و به شکل کنترل‌شده‌ای در غذای خود اضافه کنند.
5. تجهیزات مخصوص: برخی از تجهیزات و وسایل که برای مصرف محصولات پودری در فضا به کار می‌روند، دارای مکانیزم‌ها و طراحی‌هایی هستند که از پراکنده شدن زیاد مواد جلوگیری می‌کنند.
با توجه به چالش‌های مرتبط با محیط فضایی، تیم‌های مهندسی و تغذیه در حال تحقیق و توسعه راهکارهایی هستند تا مصرف مواد پودری را در فضا بهبود بخشند و احتمال پرواکنده شدن و ضایع شدن این مواد را کاهش دهند.

فضا نوردان با مواد غذایی دورریختنی چه می‌کنند؟
مدیریت پسماند در فضاپیماها و ایستگاه‌های فضایی امری حیاتی است. مصرف مواد غذایی و مواد دیگر در این مکان‌ها به دقت برنامه‌ریزی می‌شود و تلاش می‌شود تا هرچه کمترین مقدار از پسماندها تولید شود. اما در مواردی که مواد غذایی از دور ریخته می‌شوند، تیم‌های مدیریت پسماند اقدامات خاصی انجام می‌دهند:
1. بازیافت مواد: در اولین مرحله، تلاش می‌شود تا مواد ریخته شده بازیافت شوند. این بازیافت ممکن است شامل جداسازی و استخراج مواد مفید از پسماندها باشد.
2. تحقیق و توسعه فناوری بازیافت: تیم‌های مهندسی در حوزه‌های مختلف در حال تحقیق و توسعه فناوری‌هایی هستند که به بازیافت بهینه مواد غذایی و دیگر پسماندها کمک کنند.
3. استفاده از مواد غذایی به عنوان منبع مناقصاتی: در برخی ایستگاه‌های فضایی، از پسماندهای غذایی ممکن است به عنوان منبع ترکیبات مورد نیاز برای کشت گیاهان در محیط فضایی استفاده شود. این مواد می‌توانند به عنوان کود یا مواد مغذی برای گیاهان مورد استفاده قرار گیرند.
4. کمک به تحقیقات علمی: مواد غذایی دورریخته شده ممکن است برای تحقیقات علمی در زمینه‌های مختلف مانند بیولوژی، شیمی، و زیست‌شناسی فضایی مورد استفاده قرار گیرند.
5. تحقیق در زمینه بازیافت مواد غذایی: تحقیقات بیشتر در زمینه بازیافت مواد غذایی و بهبود فناوری‌های مدیریت پسماند ادامه دارد تا تأمین مواد غذایی با کیفیت و کاهش پسماند به حداقل رسد.
در کل، تیم‌های مدیریت پسماند در فضاپیماها و ایستگاه‌های فضایی به دقت از فناوری‌ها و راهکارهای مختلف استفاده می‌کنند تا اثرات زیانبار پسماند را کمینه کرده و منابع را بهینه‌تر مدیریت کنند.

چرا در فضا یخچال وجود ندارد؟
در فضا، استفاده از یخچال‌ها با چالش‌ها و مشکلات فنی مواجه است که تاکید بر استفاده از روش‌های دیگر برای نگهداری مواد غذایی را ضروری کرده است. در زیر چند دلیل برای عدم وجود یخچال در فضا آورده شده است:
1. مصرف انرژی بالا: یخچال‌ها برای حفظ دمای پایین نیاز به انرژی زیادی دارند. در فضا، منابع انرژی محدود هستند و استفاده از آنها برای یخچال به مدت طولانی ممکن نیست.
2. وزن و حجم: یخچال‌ها به دلیل وزن و حجم زیادشان مناسبی برای فضاپیماها و ایستگاه‌های فضایی ندارند. هر واحد وزن و حجم اضافی موجب افزایش هزینه‌ها برای پرتاب به فضا می‌شود.
3. تأثیر گرانش: در یخچال‌های زمینی، گرانش بر روی جریان هوا و حرارت تأثیر دارد. اما در فضا، گرانش صفر است که باعث مشکلات در تنظیم دما و توزیع حرارت در یخچال می‌شود.
4. قابلیت لخت‌کنندگی: در یخچال‌ها، بخار آب به سرعت به کریستال‌های یخ تبدیل می‌شود. این اتفاق در فضا، به علت شرایط ناهمگنی دما و فشار، باعث مشکلات فنی می‌شود.
به جای یخچال، در فضا از روش‌های دیگری برای نگهداری مواد غذایی استفاده می‌شود. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
خشک‌کن‌ها (Dehydrators): برخی از مواد غذایی با حذف آب به شکل خشک تبدیل شده و از این طریق نگهداری می‌شوند.
فریزرها (Freezers): در فضا از فریزرها به جای یخچال‌ها برای نگهداری مواد غذایی استفاده می‌شود. در فریزر، مواد غذایی در دماهای بسیار پایین قرار می‌گیرند.
تکنولوژی‌های بسته‌بندی پیشرفته: بسته‌بندی‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند فیلم‌های نگهدارنده گاز و بسته‌بندی‌های تکنولوژیک مختلف مواد غذایی را به مدت طولانی تر نگه می‌دارند.
تلاش‌های مستمر در زمینه تحقیق و توسعه فناوری‌های نگهداری مواد غذایی در شرایط فضایی ادامه دارد تا مشکلات مرتبط با نگهداری و مصرف غذا در فضا به بهترین شکل ممکن حل شوند.

چه غذاهایی در ایستگاه‌های فضایی ممنوع است ؟
در ایستگاه‌های فضایی، برنامه‌های تغذیه به دقت توسط تیم‌های تغذیه و پزشکی تدوین می‌شوند تا نیازهای مغذی فضانوردان برآورده شود و همچنین از مشکلات بهداشتی و ایمنی جلوگیری شود. بنابراین، مصرف برخی غذاها به دلیل مسائل بهداشتی، نگهداری، یا تأثیرات زیانبار در فضا
ممکن است محدود یا ممنوع باشد. بعضی از غذاها که ممکن است در فضا مشکلات ایجاد کنند عبارتند از:
1. غذاهای با بوی شدید: در فضا، هوا محدود است و بوهای شدید ممکن است احساس ناخوشایندی به فضانوردان دهد. بنابراین، غذاهایی که بوی قوی دارند ممکن است محدود شوند.
2. غذاهای پر از اجزاء آلرژی‌زا: افراد مختلف ممکن است به غذاهای مختلف حساسیت داشته باشند. برنامه‌های تغذیه در فضا از موادی که آلرژی‌زا هستند، به دلیل ریسک ایجاد حساسیت‌ها، ممکن است پرهیز کنند.
3. غذاهای خیلی چسبنده یا پر از روغن: در فضا، بدون گرانش، غذاهای خیلی چسبنده ممکن است مشکل‌ساز شوند و به دستان و سطوح دیگر متصل شوند.
4. مواد غذایی حاوی باکتری‌ها یا میکروارگانیسم‌های زیانبار: برنامه‌های تغذیه باید مواد غذایی را به‌گونه‌ای انتخاب کنند که ریسک انتقال باکتری‌ها یا میکروارگانیسم‌های زیانبار به فضانوردان کاهش یابد.
5. غذاهای قابل تجزیه نشدن: برخی از مواد غذایی ممکن است قابل تجزیه نشدن باشند و باعث ایجاد مشکلات در سیستم گوارشی فضانوردان شوند.
6. غذاهای حاوی افزودنی‌های شیمیایی زیاد: برنامه‌های تغذیه ممکن است از مواد غذایی که حاوی افزودنی‌های شیمیایی زیادی هستند، به دلیل اثرات جانبی ممنوعیت دهند. تصمیمات مربوط به محدودیت یا ممنوعیت غذاها در فضا توسط تیم‌های تغذیه و پزشکی با توجه به اصول بهداشتی، نیازهای مغذی، و شرایط فضایی گرفته می‌شود.

چند ایستگاه فضایی داریم و چند نفر درآن زندگی می‌کنند ؟مدت زمان مأموریت آنها چقدر است؟
متأسفانه، زمانی که اطلاعات من آخرین بار به‌روزرسانی شد (ژانویه 2022)، اطلاعات محدودی در دسترس برای تعداد دقیق ایستگاه‌های فضایی و تعداد فضانوردان در هر یک از آنها وجود داشت. اطلاعات مرتبط با مأموریت‌های فضایی به سرعت تغییر می‌کنند و بر اساس زمان مربوط به سوال شما، اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.
تا آن زمان، ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) تا به حال مهمترین ایستگاه فضایی برای زندگی فضانوردان بوده است. تعداد فضانوردان در ISS ممکن است متغیر باشد و اغلب بین 3 تا 6 نفر باشد.
مدت زمان ماموریت‌های فضانوردان نیز ممکن است متفاوت باشد. مأموریت‌های کوتاه‌تر می‌توانند چند هفته یا چند ماهه باشند، در حالی که مأموریت‌های طولانی‌تر ممکن است تا چندین ماه یا حتی چند سال به‌طول بیانجامند. بعضی از فضانوردان به‌طور مداوم در فضا زندگی می‌کنند و در ایستگاه‌های فضایی مختلف به مدت طولانی خدمت می‌کنند.

فضا نوردان بعد از برگشت به زمین چه رژیم غذایی باید رعایت کنند؟
پس از بازگشت به زمین، فضانوردان نیاز به تنظیم رژیم غذایی خود دارند تا بهبود سلامتی و تناسب اندام خود را تسریع بخشند. مدت زمان بازگشت به وضعیت طبیعی ممکن است متغیر باشد و بر اساس فاکتورهای مختلف از جمله مدت مأموریت فضایی، شرایط فضایی، و ویژگی‌های فردی هر فضانورد متفاوت باشد. در هر صورت، موارد زیر ممکن است در تنظیم رژیم غذایی پس از بازگشت به زمین مورد توجه قرار گیرند:
1. افزایش مصرف مایعات: در فضا، فضانوردان به دلیل عدم گرانش کافی ممکن است مایعات بیشتری را از بدن خود از دست دهند. بنابراین، پس از بازگشت به زمین، افزایش مصرف آب و مایعات مهم است تا به تعادل مناسب برسند.
2. تأمین کافی پروتئین: مصرف پروتئین کافی برای بازسازی عضلات و بهبود وضعیت فیزیکی بسیار اهمیت دارد. فضانوردان پس از بازگشت به زمین ممکن است نیاز به تقویت عضلات خود داشته باشند.
3. مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی: پس از بازگشت، تأمین کافی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، و ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان‌ها و سایر عملکردهای بدنی ضروری است.
4. تعادل مناسب ماکرو و میکرونوتریها: مصرف مناسب ماکرونوتریها (کربوهیدرات، پروتئین و چربی) و میکرونوتریها (ویتامین‌ها و مواد معدنی) جهت حفظ تعادل مناسب در رژیم غذایی پس از بازگشت به زمین حائز اهمیت است.
5. مراعات اختلالات ممکن در سیستم گوارشی: برخی فضانوردان ممکن است پس از بازگشت به زمین با مشکلات گوارشی مواجه شوند. رعایت یک رژیم غذایی ملایم و قابل هضم می‌تواند در این موارد کمک کننده باشد.
همچنین، پس از بازگشت به زمین، توصیه می‌شود که فضانوردان با تیم‌های تغذیه و پزشکی مشورت کنند تا رژیم غذایی مناسب و سازگار با نیازهای شخصی خود را برنامه‌ریزی کنند.
فضانوردان برای اعزام به ایستگاه‌های فضایی چه شرایطی باید داشته باشند؟
برای اعزام به ایستگاه‌های فضایی، فضانوردان نیاز به تدریب‌ها، تجربیات علمی و فنی، و شرایط فیزیکی و روحی خاص دارند. این شرایط برای تضمین سلامتی، ایمنی و عملکرد بهینه در شرایط محیط فضا ضروری هستند. در زیر به برخی از این شرایط اشاره شده است:
1. تحصیلات و تجربه علمی: فضانوردان باید دارای تحصیلات علمی مرتبط با حوزه‌های مهندسی، پزشکی، فیزیک، زیست‌شناسی، یا حوزه‌های مشابه باشند. همچنین، تجربیات علمی و کاری قبلی در زمینه‌های مرتبط با مأموریت فضایی نیز موردنیاز است.
2. سلامتی عالی: فضانوردان باید دارای سلامتی عالی باشند. این شامل عدم وجود بیماری‌های خاص، تاریخچه پزشکی مطمئن، و سازگاری با محیط فضا از نظر سلامت جسمانی و روحی است.
3. سلامت روحی و استرس مقاومت: زندگی در فضا شرایط ویژه‌ای دارد و فضانوردان باید توانایی مقاومت در برابر استرس‌ها و سازگاری با محیط زندگی محدود شده را داشته باشند.
4. توانایی کار در گروه: زندگی در ایستگاه‌های فضایی نیازمند همکاری و هماهنگی بین اعضای گروه است. توانایی کار در تیم و ارتباطات مؤثر با همکاران برای انجام مأموریت‌های مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است.
5. تدریب‌های آموزشی و فنی: فضانوردان نیازمند تدریب‌های آموزشی و فنی خاصی هستند که شامل آموزش‌های تجهیزات فضایی، علم و تکنولوژی فضایی، زندگی در شرایط ناگهانی و فورانی (emergency)، و مهارت‌های زندگی در فضا می‌شود.
6. توانایی فیزیکی: فضانوردان باید دارای توانایی فیزیکی بالا باشند تا بتوانند با گرانش صفر و شرایط فضایی مختلف مقابله کنند.
7. آمادگی برای مأموریت‌های طولانی: برخی مأموریت‌های فضایی ممکن است به مدت چند ماه یا حتی سال‌ها ادامه پیدا کنند. آمادگی روانی و فیزیکی برای زندگی در مدت زمان طولانی از اهمیت بالایی برخوردار است.
همچنین، برنامه‌های فضایی معمولاً شامل مراحل گزینش دقیق و مصاحبه‌های پزشکی هستند تا افراد مناسب برای مأموریت‌های فضایی انتخاب شوند.

اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا