امیرحسین ابره‌دری
اقتصادسبز آنلاین: چای همواره یکی از ارکان اصلی در سبد غذایی جوامع بشری علی‌الخصوص در آسیای شرقی بوده است. ایران، هند و چین جزو پرمصرف‌ترین کشورهای این محصول هستند به نوعی که کشت برگ سبز چای در کنیا، هند، ایران و… تبدیل به صنعتی پربازده شده است. متأسفانه در سالیان اخیر مسئولان با مشکلات فراوانی که برای این صنعت به‌وجود آوردند سبب شده است تا این بخش آخرین نفس‌های خود را برای بقا بکشد و عواملی همچون حذف ارز نیمایی، انحصاری شدن واردات، عدم حمایت دولت و تغییر کاربری غیرکارشناسی مراتع کشت چای از مهمترین علل فروپاشی صنعت چای در کشور است. از همین‌رو بی‌مناسبت ندیدیم تا پای صحبت مانی مبین، مدیرعامل شرکت چای مانی بنشینیم که در ادامه ماحصل آن را می‌خوانیم:
با توجه به افزایش قیمت ارز و نوسانات آن در بازار لطفاً بفرمایید این امر چه تبعاتی را برای تولید به‌همراه دارد؟
طبیعی است که افزایش قیمت دلار مشکلات عدیده‌ای را ایجاد می‌کند و تجربه نشان داده است که هیچ‌گاه راه‌حل این مشکل در داخل کشور نبوده است و می‌توان اذعان کرد که تنها راهکار حفظ ارزش پول ملی و خروج از این مشکل حفظ و بهبود روابط بین‌المللی با سایر کشورها است. توجه بفرمایید که از زمان افزایش تحریم‌ها سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی در کشور کاهش یافته و به طبع آن دولت جهت جبران این‌‌کار اقدام به چاپ اسکناس می‌کند و همین‌کار سبب ایجاد تورم می‌شود و آنچه که مشخص است گران شدن دلار نیست و به معنی واقعی ارزان شدن ارزش پول ملی است. به هر صورت این شرایط سبب ورشکستگی اقتصادی شده و مردم و تولیدکنندگان فقط نظاره‌گر این هستند که تا چه زمانی می‌توانند بار این تورم را به دوش بکشند.
تعامل با سایر کشورها تا چه حد می‌تواند به رفع مشکلات فعلی کمک کند؟
لازمه ایجاد یک اقتصاد پویا تعامل با کلیه کشورهای جهان است و لزوماً همکاری با چند کشور نمی‌تواند راهکار مناسبی برای ایران باشد. هرچند شاهد این هستیم که همان چند کشوری هم که با ایران همکاری دارند در زمینه سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی هیچ مراوده‌ای با ایران ندارند. یکی از مواردی که مدت‌هاست سبب شده تا ایران نتواند با همتایان اروپایی خود همکاری داشته باشد نبود سیستم FATF است که عملاً دسترسی به مراوده‌های شفاف بانکی در آن آشکار نیست و متأسفانه در کل جهان تنها دو کشور ایران و کره شمالی عضو پیمان FATF نیستند. باید باور کرد که در عصر جدید همکاری با سایر کشورها و شرکت‌های بین‌المللی فراملیتی است و هرگونه تصمیمات اشتباه سیاسی می‌تواند هزینه‌های بسیاری برای مردم و صنایع داشته باشد.
وضعیت صنعت چای در یکسال اخیر را چگونه ارزیابی می‌کنید.
متأسفانه در صنعت چای نیز اشتباهات فاحشی رخ داده است که آینده این بخش را بسیار تیره نشان می‌دهد. از این اشتباهات می‌توان به حذف ارز نیمایی، انحصاری شدن صنعت چای و سفارشی شدن برخی از شرکت‌ها اشاره کرد که هرکدام از این مشکلات به تنهایی می‌تواند این صنعت را نابود کند، چه برسد به این‌که همه این موارد در کنار هم گریبانگیر این بخش شده است. متأسفانه حذف ارز نیمایی سبب افزایش هزینه 30 درصدی در تولید شده و اگر تولیدکنندگان نتواند قیمت محصولات را خودشان تعیین کنند قطعاً با ورشکستگی مواجه خواهند شد. بنده در گذشته هم چندین‌بار اذعان کردم که درج قیمت بر روی محصولات کار اشتباهی است و در هیچ کجای دنیا این قاعده حاکم نیست و اگر هم باشد قیمت درج شده بر روی محصول طبق تصمیم‌گیری شرکت‌های تولیدی است. به‌طور مثال مگر قیمت غذا و میوه در سطح شهر و کشور یکسان است؟ پس چرا محصولات دیگر صنایع باید با این قاعده قیمت‌گذاری شوند؟ متأسفانه در حال حاضر هرگونه تغییر قیمت بر روی محصولات برای شرکت‌ها زمان‌بر و هزینه دارد و دخالت‌های بی‌مورد ارگانها و علی‌الخصوص سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده در حال نابودکردن صنایع است. متأسفانه شرایط حال حاضر در تولید و کشور دورنمای بسیار ترسناکی را نشان می‌دهد و در برخی موارد ما دیگر حتی به 5 سال گذشته نیز نمی‌توانیم برگردیم. به‌طور مثال قیمت دلاری که در حال حاضر 50 هزار تومان است آیا ممکن است به قیمت 10 هزار تومان 5 سال دیگر بازگردد؟ به‌نظر بنده هرگز. مشکل اینجاست که سیاست‌های تصمیم‌گیری اصلاح نمی‌شوند و همین امر سبب شده است تا در برخی از مشکلات به نقطه بی‌بازگشت رسیده باشیم، مثل آلایندگی هوا و تمام شدن منابع آبی کشور.
در یکسال گذشته فعالیت و تولید شرکت چای مانی دستخوش چه تغییراتی بوده است؟
متأسفانه در شرایط موجود در حال استفاده از ذخیره انبارهای خود هستیم که عملاً کار اشتباهی است. زیرا توان تولید و جایگزینی آن را نداریم. هر سال در چندین ماه پایانی سال و اوایل سال آینده اوج زمان تولید و از ماه‌های پرسود ما قلمداد می‌شد در حالی‌که در ماه‌های اخیر شرایط به‌قدری سخت شده است که با ادامه این روند دورنمای تاریکی را تصور می‌کنم.
تعامل سندیکاها با اعضا تا چه حد می‌تواند به خروج از بحران این بخش کمک کند؟
متأسفانه در ایران سندیکاها به هیچ عنوان قدرت اجرایی ندارند و دولت اجازه هیچ‌گونه تصمیم‌گیری را به هیچ‌یک از اتحادیه‌‌ها، انجمن‌ها و سایر NGO ها نمی‌دهد. در گذشته صنعت چای هرگز انحصاری نبوده، اما در حال حاضر این اتفاق افتاده است و اثرات آن سبب صدمات فراوانی به سایر تولیدکنندگان شده است.
میزان تولید مجموعه شما در یکسال گذشته چگونه بوده است؟
به‌طور متوسط درصد تولید چای ما در سال گذشته حدود 2.5 برابر امسال بوده است و واضح‌تر می‌توان گفت که امسال به اندازه 40 درصد سال گذشته تولید داریم. مجموعه ما در 3 دهه فعالیت خود هرگز در هیچ سالی دچار ضرر و زیان نشده بود ولی امسال به احتمال فراوان رضایت‌بخش نخواهد بود. برای یک شرکت تولیدی بسیار غیرمنطقی است که برآورد تولید و فروش یکسال آنها عدد منفی باشد و ضرر کنند. شرایط و بروکراسی‌های اداری به نحوی شده است که مجموعه ما در حال حاضر 20 درصد از توان خود را صرف تولید و رقابت با همتایان خود کرده است و 80 درصد دیگر صرف سازمان‌ها، ارگانها و مشکلات اداری آنها شده است.
فروشگاه‌های زنجیره‌ای تا چه حد در میزان فروش شرکت‌ها تأثیر دارند؟
در حال حاضر و با نرخ دلار 50 هزار تومانی تولید به هیچ‌وجه توجیه ندارد زیرا همین حالا محصولات ما با محاسبه ارز 27 هزارتومانی در فروشگاه‌ها فروخته می‌شود و این نوسان قیمت برای ما کاملاً ضرر است.
همکاری با فروشگاه‌های زنجیره‌ای به ظاهر شاهد مطلوب باشد اما در عمل بسیار پرمخاطره است به‌طوری‌که شرکت ما در حال حاضر برای حضور در مارکت‌های زنجیره‌ای 40 درصد تخفیف از رقم روی محصول به فروشگاه‌ها می‌دهد و باقی‌مانده مبلغ هم در بازده زمانی 2 الی 4 ماهه به ما پرداخت می‌شود. و در اصل سود اصلی برای فروشگاه‌ها است.
مشکلاتی مانند عدم صادرات چای، قوانین دست و پاگیر سازمانی و نبود ارتباط بانکی بین‌المللی سبب می‌شود تا محصولات داخلی هیچ جذابیتی برای سایر کشورها نداشته باشد و با توجه به شرایط حال حاضر کشور بنده قاطعانه می‌گویم که امروز تولید و بسته‌بندی هر نوع محصول تولیدی در ایران بسیار غیرمنطقی و کاملاً اشتباه است.
