علیرضا صفاخو 

واردات و انباشتگی حجم انبوهی ذرت‌های آلوده، کیک‌های قرصی، ادعای شیرهای آلوده به سم‌آفلاتوکسین از سوی یک کارشناس ناشناس در برنامه زنده سیما و ادعای بی‌پایه و اساس و ثابت نشده مرغ‌های تریاکی از حواشی صنایع کشاورزی و غذایی ایران در سال 98 بود که بخش عمده از اخبار این حوزه به ویژه در نیمه دوم سال گذشته را به خود اختصاص داد.
سالی که در چهارمین فصل آن، صنایع کشاورزی و غذایی ایران رشد مثبت را رقم زد و در رتبه نخست از منظر رشد ارزش افزوده صنعتی قرار گرفته است. تا جایی که رئیس جمهوری و معاون اول وی نیز آشکارا در دیدار با وزیر جهاد کشاورزی این دستاورد را ستودند؛ اگرچه خود حاضر به پاسخگویی در خصوص اختصاص ندادن حداکثر نقش حمایتی از این صنعت در قیاس با سایر صنایع نشدند!
در سال اوج‌گیری حاشیه‌ها برای صنایع ساخت محصولات خوراکی و انواع آشامیدنی، این بخش در صنعت کشور بیشترین سهم از تولید ارزش افزوده را ثبت کرده است.
گزارش مرکز آمار از بخش های اثرگذار بر ارزش افزوده صنعت کشور نشان می‌دهد ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی در زمستان سال 98 در جایگاه نخست قرار گرفته و پس از آن ساخت کُک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای، ساخت مواد شیمیایی و محصولات شیمیایی، ساخت سایرکانی‌های غیرفلزی، ساخت فلزات اساسی و ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر بیشترین ارزش افزوده را در بخش صنعت کشور ایجاد کرده اند. این بخش‌ها دارای رشد مثبت نسبت به فصل مشابه سال 97 بودند که فعالیت آنها منجر به رشد مثبت بخش صنعت در زمستان سال 98 شد.
آمارها از عملکرد اقتصاد کشور در یک سال گذشته نشان می‌دهد که رشد ارزش افزوده بخش صنعت که در سال 97، 6.5- درصد برآورد شده در سال 98 به 1.8- درصد رسیده و در فصل چهارم این سال هم مثبت بوده است. ارزش افزوده بخش صنعت در زمستان سال 98 به 2.4 درصد رسیده و سهم صنایع تولید محصولات غذایی و انواع آشامیدنی در آن 1.9 درصد بوده است. این بخش در صنعت در کل سال 98، 2.1 درصد ارزش افزوده تولید کرده است. این در حالی است که کل ارزش افزوده صنایع کشاورزی و غذایی ایران در سال 97، 1.9- درصد بوده است.
‌جالب اینکه این صنعت با وجود جفاهای اشاره شده در فضای مجازی و رسانه ای با جایگاه صدا وسیما که با وجود دریافت هزینه تبلیغات درشت از برندهای صاحب‌نام صنایع غذایی برنامه‌هایی را پخش کرده و می‌کند که ضربه‌های کاری به بازار برخی از آنها در مقاطعی از هر سال وارد کرده است ، در ماه‌های پس از همه‌گیری کرونا توانست با تولید محصولات خوراکی بدون مداخله مستقیم دست، به تامین نیاز بازار کمک کند تا جایی که برخلاف بسیاری از نقاط جهان قفسه‌های فروشگاه‌های ایران هیچگاه خالی نشد و بطور نمونه برخی برندهای توزیع کننده نان‌های بسته بندی هم نگرانی مردم از نان‌های سنتی با ضریب احتمال آلودگی به کرونا را جبران کردند.
اگرچه در این وادی کارهای روی زمین مانده و نشده بسیاری هم هست که باید به آنها توجه کرد. از جمله تعیین استاندارد اجباری برای برخی محصولات مانند عسل که ایران با وجود قرار داشتن در رتبه چهارم تولید جهانی و تنوع پوشش گیاهی و امکان عرضه عسل‌های با خواص دارویی متنوع اما از حداقل صادرات و برندسازی نیز عاجز مانده است! یا در مورد لبنیات که مصرف سرانه لبنیات در کشور با وجود تلاش‌های پیشین صورت گرفته که موجب اندکی ارتقاء در مصرف سرانه با تورم شدید قیمت‌ها روند نزولی گرفته و با نادیده گرفته شدن توزیع شیر رایگان مدارس که در غیاب تحرکات فعال و جدی برخی کارشناسان ارشد این صنعت مانند حسین چمنی که در مناظره‌های سال‌های دور سیما با مسئولان سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان آنها را در گوشه رینگ این رسانه ضربه فنی می‌کرد؛ مدتهاست بی سروصدا از چرخه مسوولیت‌های دولت حذف شده است!