نوشین جمشیدی – رژیم درمانگر و کارشناس تغذیه

اقتصادسبز آنلاین: روزانه موادغذایی متنوعی را به دستگاه گوارش خود وارد می‌کنیم. از گروه‌های مختلف غذایی شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌ها تا انواع سبزیجات و میوه‌جات. هنگامی‌ هم که وارد انواع رژیم‌های غذایی می‌شویم به دقت جزییات موادغذایی توصیه شده را مرور می‌کنیم، اما درصد بسیاری از ما از مهم‌ترین نوشیدنی ضروری و حیاتی یعنی «آب» غافل می‌شویم، به‌‌طوری‌که یا حداقل مصرف آب را داریم و فقط در حد رفع تشنگی آب می‌نوشیم و یا گروه اندکی در مصرف آب افراط کرده و ناخواسته باعث خروج بسیاری از ویتامین‌های محلول در آب از بدن خود می‌شوند.
به طور متوسط ۶۰درصد از وزن بدن از آب تشکیل شده و خیلی از فعالیت‌های طبیعی بدن به آب وابسته است؛ برای مثال مواردی نظیردفع سموم از ارگا‌ن‌ها، حمل مواد مغذی به سلول‌ها و ایجاد محیط مرطوب برای بافت‌های گوش و حلق و گلو و حتی بخشی از آنزیم‌های موجود در بدن مثل آنزیم‌های گوارشی از آب تشکیل شده است. کمبود آب می‌تواند منجر به دهیدراته شدن و کم آبی بدن شود.
اگرچه مراحل نهایی کمبود آب بدن به ویژه در کودکان می‌تواند منجر به صدمات جبران‌ناپذیر و یا حتی مرگ شود، ولی کمبود آب و یا دهیدراته شدن ملایم نیز می‌تواند انرژی بدنتان را تحلیل برده و شما را خسته کند. این موضوع به ویژه در فصول گرم سال بیشتر مشاهده می‌شود.
انسان در روز طی تنفس، تعریق و ادرار و اجابت مزاج، آب بدن خود را از دست می‌دهد. برای عملکرد مطلوب بدن باید ذخایر آبی بدن را با مصرف غذاها و نوشیدنی‌های حاوی مایعات، تجدید و بازسازی کرد.
مصرف کافی آب به‌ویژه در تنظیم سوخت و ساز بدن و نیز در تنظیم اشتها می‌تواند مفید باشد؛ چرا که خیلی از افراد چاق در تشخیص حس تشنگی و گرسنگی دچار اشتباه هستند و مصرف منظم آب در جلوگیری از پر اشتهایی می‌تواند موثر واقع شود.
اما مصرف بی‌رویه آب و یا جایگزین کردن آن به جای وعده‌های غذایی تحت نام آب درمانی کاملاً غیرمنطقی بوده و می‌تواند عوارض فراوان گوارشی و کلیوی ایجاد کند؛ علاوه بر این که این کاهش وزن مداوم نخواهد بود، چرا که شما نمی‌توانید برای مدت طولانی این رژیم نامتعادل را داشته باشید.

آیا نوشیدن روزانه 8 لیوان آب درست است؟
آب یکی از ارکان مهم حیاتی برای بدن به شمار می‌رود و مصرف مناسب و کافی آب در طی روز اهمیت زیادی دارد.
اگر قرار باشد برای سلامتی خود و خانواده‌ تنها یک کار انجام دهیم، آن کار این است که بیشتر آب بخوریم. واقعا روزی چند لیوان باید آب خورد؟ قانون اصلی این است: اگر احساس تشنگی می‌کنید آب بخورید. اگر تشنه نیستید، آب نخورید. تنها استثناء در این میان کسانی هستند که قصد دارند دست به فعالیت بدنی شدیدی بزنند. در این موارد، پیشاپیش آب خوردن ‌به بدن کمک می‌کند.
در نهایت، اگر نگران این هستید که کم آب می‌خورید، کافی است تا ادارار خود را کنترل کنید. رنگ زرد تیره ادرار نشانه این است که شما به مشکل از دست دادن آب بدن دچار هستید. ادرار بی رنگ یا زرد خیلی کم رنگ از شما دفع می‌شود؛ پس می‌توان حدس زد که دریافت مایعات شما کافی است.

چند لیوان آب در روز برای سلامت بدن ضروری است؟
هر فردی در طول روز با نفس کشیدن، عرق کردن و دستشویی رفتن مقدار زیادی آب از دست می‌دهد. از دست دادن آب بدن حتی به مقدار کم موجب خستگی شده و روی کارکرد عمومی بدن تأثیر منفی دارد. آب، به عنوان مهمترین بخش تشکیل دهنده بدن، نقش بسیار مهمی در سلامت هر فرد دارد.
میزان مصرف آب را با توجه به نیاز بدن و حس تشنگی و شرایط محل کار و فعالیت خود تعیین کنید؛ چرا که مصرف زیاد آب می‌تواند منجر به مسمومیت آبی هم بشود.
مصرف بیش از حد آب حتی می‌تواتند منجر به مرگ شود. چرا که با افزایش حجم مایع در خون و خصوصاً کاهش غلظت سدیم و دیگر الکترولیت‌های موجود در خون تورم سلولی رخ می‌دهد. زمانی‌که چنین شرایطی برای مغز به وجود می‌آید امکان شکل گیری عوارض خطرناک و بالقوه زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

آیا آب مسموم کننده است؟
زمانی‌که مسمومیت با آب رخ می‌دهد فشار داخل جمجمه افزایش پیدا می‌کند و کم کم اولین نشانه‌های مسمومیت با آب زیاد پدیدار می‌شوند. این علائم عبارتند از سردرد، حالت تهوع و استفراغ که در موارد شدید مسمومیت حتی ممکن است منجر به مرگ شود.
راه‌حل پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه مصرف مایعات فراوان به‌ویژه آب است؛ البته اگر آب میوه زیاد بخوریم، چون اگزالات دارد ضرر داشته اما در حد متعارف خوب است، اما هیچ ماده‌ای جای آب را نمی‌گیرد و از همه مهمتر است.

روزی چقدر باید آب بخوریم؟
یک فرد معمولی در 24 ساعت باید حدود 2 تا 3 لیتر آب مصرف کند، البته ملاک درباره میزان مصرف آب بستگی به میزان فعالیت بدن دارد.
سن فرد و دمای هوا، مصرف 7.2 لیتر آب برای زنان و 7.3 لیتر آب برای مردان توصیه می‌شود. مسلماً در شرایط متفاوت این مقادیر نیز می‌تواند دارای تغییر باشد، به طوری که یک فرد با نوشیدن یک بطری آب آشامیدنی کوچک در طول روز نیز نیاز بدن خود را تامین کند.
آب، به تنظیم دمای بدن می‌پردازد، مفاصل بدن را روان و لغزنده نگه می‌دارد و از ورود میکروب‌ها و آلودگی‌ها به سلول‌های بدن جلوگیری می‌کند. به علاوه، اعضایی همانند کلیه و کبد وظایف اصلی خود در راستای دفع سموم بدن را با کمک آب انجام می‌دهند.
آب حدود ۶۰ درصد از وزن بدن را تشکیل داده است. انسان قادر است بدون غذا تا چندین هفته به حیات خود ادامه دهد، اما کمبود آب و یا عدم مصرف این نوشیدنی ضروری، چند روز بیشتر دوام نخواهد آورد. گاهی حتی ممکن است که شخصی به دلیل ننوشیدن آب پس از چند ساعت جانش را از دست دهد. همه این موارد به شرایط محیطی و دمای بدن فرد بستگی دارند.
در حقیقت نیاز به آب در بدن به عوامل بسیاری بستگی دارد؛ از جمله وضعیت سلامت کلی‌تان و میزان فعالیت بدنی شما و اینکه کجا زندگی می‌کنید؛ لذا هیچ فرمول واحدی برای همه افراد صدق نمی‌کند و کسب اطلاعات بیشتر در مورد میزان نیاز بدنتان به مایعات کمکتان خواهد کرد که تخمین بزنید چه میزان مایعات را باید هر روز بنوشید.
کم شدن آب بدن (دهیدراته شدن) یعنی آب به جای ورود به سلول‌ها از آنها خارج شود. در این حالت، فقط آب نیست که شما از دست می‌دهید، مقدار اندکی الکترولیت که برای انجام فعالیت‌های سلولی و تامین انرژی بدن لازم است نیز با آن دفع می‌شود.
اگر تا به‌حال نمی‌دانستید وقتی بدن دچار کم آبی می‌شود ممکن است وقت و بی‌وقت گرسنه‌تان شود. وقتی به میزان کافی آب مصرف نکنید بدنتان تصور می‌کند که گرسنه هستید؛ این در حالی است که بدن نیاز به آب دارد و نه غذا! یکی دیگر از علائم شایع کم آبی نیز گرمازدگی مداوم است.
مشکلی که بسیار آزاردهنده است و می‌تواند خطرناک نیز باشد. از سوی دیگر مصرف زیاد آب نیز می‌تواند به اندازه کم نوشیدن آب خطرناک باشد.
در زمستان مصرف آب کمتر است اما در تابستان مثلاً یک کشاورز یا یک کارگر فعال در نزدیکی کوره، باید بیشترآب مصرف کند. باید ظرف آبی در نزدیکی خود داشته باشد و آب مصرف کند.البته لازم نیست فقط تشنه شویم و آب بخوریم و باید عادت کنیم در حد متعارف آب مصرف کنیم.
آب یا چای خیلی کم رنگ و مایعات برای بدن خوب است. ملاک درباره میزان مصرف آب بستگی به میزان فعالیت بدن دارد؛مثلا یک سالمند که فعالیت بدنی ندارد، مصرف آب کمتری دارد اما یک کشاورز یا آشپز و… باید آب بیشتری مصرف کند.
کسی که کلیه سنگ ساز دارد باید تابستان ساعتی یک لیوان و زمستان دو ساعت، یک لیوان آب بخورد.
یک فرد معمولی در 24 ساعت باید حدود 2 تا 3 لیتر آب مصرف کند.

مصرف آب کافی و جوانسازی پوست
شایان ذکر است با نوشیدنی آب معدنی که نیترات، نیتریت، کلر، آرسنیک و انواع املاح مضر محلول در آب را حذف و تصفیه می‌کند هم می‌توان به سلامت داخلی بدن و هم به جوانسازی و آب‌رسانی پوست کمک کرد.
علاوه بر این، نوشیدن این نوع آب تصفیه شده می‌تواند از ورود عناصر مضر به بدن جلوگیری کند.

علائم کم‌آبی بدن
در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از حجم بدن را آب تشکیل می‌دهد و بسیاری از فعالیت‌های حیاتی بدن نیز وابسته به مصرف آب است. مهمترین نشانه‌های دهیدراته بدن یا کم آبی عبارتند از:
– خشکی دهان
– احساس سرگیجه و یا سردرد
– حساس خستگی و بی حالی
-‌ ادرار تیره رنگ
– گود شدن زیر چشم و گونه‌ها
– فرورفتگی قسمت نرم بالای جمجمه
– نبودن اشک در چشم هنگام گریه کردن

اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا