رشد 7 درصدی اقتصاد با تورم 50 درصدی محقق شده است

شیرین سعیدی

اقتصادسبز آنلاین: بر اساس آخرین گزارش منتشر شده در مرکز آمار ایران، محصول ناخالص داخلی (GDP) به قیمت ثابت سال ١٣٩٠ در تابستان سال ١۴٠٢ به رقم ٢١٩٠ هزار میلیارد ریال با نفت و ١٨۵٠ هزار میلیارد ریال بدون احتساب نفت رسیده است، که نشان از رشد 7.1 درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت و ۴.٢ درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت در تابستان سال ١۴٠٢ دارد.
به گزارش خبرنگار ما، هر چند که این گزارش به تفکیک بخش‌های مختلف اقتصادی گزارش تنظیم شده اما در چند نکته هنوز جای سوال باقی‌ست.
نخست این که اثر تورم 50 درصدی یکساله (یکسال منتهی به آبان 1402) تا چه اندازه در این رشد تاثیر داده شده است؟ نگاهی به گروه بندی‌های اقتصادی برای برآورد تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد که تمامی گروه نفت و صنایع مرتبط با آن یعنی استخراج، حمل، پتروشیمی، صنایع پایین دستی نفت و مشتقات همه در زیر گروه صنعت و معدن گنجانده شده است!
در بخش خدمات نیز بدون هیچ تفکیکی فقط عنوان خدمات نشان داده شده، هرچند در برخی جداول این گزارش بخش‌های خدمات نام برده شده اما همچنان به نظر می‌رسد محاسبه این ارقام و تولیدات آنها با قیمت بازار (منظور قیمت آزاد ارز) ممکن است خطاهایی را به وجود بیاورد.

زنگ خطر کاهش تشکیل سرمایه
رشد در بخش کشاورزی 3.2- درصد (در یکسال گذشته) و بخش مهم تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات (بخش صنعت) که مهمترین بخش در توسعه و رشد اقتصادی و تضمین رشد در آینده است به طور مشخص از 7.1 درصد در تابستان 1401 به 6.1 درصد در تابستان 1402 رسیده است.
هرچند پیگیری ریز این آیتم مهم در بخش صنعت نشان می‌دهد باوجود رشد در فصل‌های مختلف این بخش به شدت دچار ضعف بوده و به شدت تحت تاثیر سیاست‌های خلق‌الساعه سیاست‌گذاران است.
همانطور که در تولید ناخالص داخلی برحسب هزینه‌ها نشان می‌دهد آزادسازی نرخ ارز بین بهار 1401 تا تابستان 1402 به یکباره هزینه‌های دولت حدود دو برابر شده! اما هزینه بخش خصوصی کاهش یافته است. این نکته نشان می‌دهد دولت بیشترین مصرف کننده ارز به قیمت ترجیحی بوده و بخش خصوصی همانطور که از عملکردهایشان مشخص است فقط به بخشی از این ارز ترجیحی دسترسی دارند و محدودیت‌های دولت برای استفاده از ارزی که تولیدکنندگان بخش خصوصی وارد می‌کنند، دست بخش خصوصی را برای هر نوع بهبود عملکردی بسته است. بخش «تشکیل سرمایه در ماشین آلات» نشان می‌دهد ماشین‌آلاتی که نیاز تولید است، همچنان برای ورود مشکل دارد یا هزینه تولید به قدری بالاست که هیچ اندوخته‌ای برای تولید و اجرای طرح‌های توسعه‌ای باقی نمی‌ماند.
این نکته را می‌توان در نیاز شدید بنگاه‌های تولیدی برای سرمایه در گردش و نبود نقدینگی در دسترس آنان جستجو کرد.

کاهش رشد بخش کشاورزی
این گزارش نشان می‌دهد؛ محصول ناخالص داخلی (GDP) به قیمت ثابت سال ١٣٩٠، در تابستان سال ١۴٠٢ به رقم ٢١٩٠ هزار میلیارد ریال با نفت و ١٨۵٠ هزار میلیارد ریال بدون احتساب نفت رسیده است، در حالی که این شاخص در مدت مشابه سال قبل با نفت ٢٠۴۶ هزار میلیارد ریال و بدون نفت ١٧٧۵ هزار میلیارد ریال بوده که نشان از رشد ٧,١ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت و ۴.٢ درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت در تابستان سال ١۴٠٢ دارد.
نتایج مذکور حاکی از آن است که در تابستان سال ١۴٠٢، رشته فعالیت‌های گروه کشاورزی رشد ٣,٢-، گروه صنایع و معادن ٨.٧ درصد (شامل: استخراج نفت خام و گاز‌طبیعی ٢۵.۶، سایر معادن ١.٧، صنعت ٢.۶، انرژی ۶.٣- و ساختمان ٢.٩ درصد) و گروه خدمات ٧.۵ درصد نسبت به تابستان سال ١۴٠١، رشد داشته است.
این نکته بسیار مهم را نیز از یاد نباید برد که تمامی بخش‌های اقتصاد به خصوص بخش خصوصی به شدت با یکدیگر در ارتباط هستند و نمی‌توان رشد یک بخش یا عدم رشد یک بخش را فقط مربوط به فعالیت‌های همان بخش دانست.

محاسبات فصلی در مرکز آمار ایران در قالب ١٨ بخش اصلی متشکل از ۴٢ رشته فعالیت بر مبنای طبقه بندی ISIC.Rev۴ انجام می‌شود که بر این اساس گروه کشاورزی شامل زیر بخش‌های زراعت و باغداری، دامداری، جنگل‌داری و ماهیگیری، گروه صنایع و معادن شامل زیر بخش‌های استخراج نفت خام و گاز طبیعی، استخراج سایر معادن، صنعت، تأمین آب، برق و گاز طبیعی و ساختمان است و گروه خدمات شامل زیر بخش‌های عمده وخرده فروشی فعالیت‌های خدماتی مربوط به تأمین جا و غذا، حمل ونقل، انبارداری، پست اطلاعات و ارتباطات، فعالیت‌های مالی و بیمه، مستغلات، کرایه وخدمات کسب وکار ودامپزشکی، اداره امورعمومی و خدمات شهری، آموزش فعالیت‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی و سایرخدمات عمومی، اجتماعی، شخصی وخانگی است.

اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا