اقتصادسبز آنلاین: حذف واسطه‌ها و تسهیل عرضه آبزیان از مزرعه تا سفره با ایجاد بازارهای تخصصی عرضه مستقیم اتفاق می‌افتد.

دکتر سید حسین حسینی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان شیلات ایران در نشستی با خبرنگاران به مناسبت دهه فجر، ضمن اشاره به سخنان فوق به فعالیت‌های شیلاتی و آبزی‌پروری در جهان اشاره کرد و گفت: براساس آمار 2021 فائو، میزان تولید محصولات آبزیان، 214 میلیون تن است که از این میزان 90 میلیون تن متعلق به حوزه صید و صیادی و 124 میلیون تن متعلق به حوزه آبزی‌پروری است. همچنین37 میلیون تن به حوزه گیاهان آبزی تعلق دارد. وی همچنین افزود:حدود 3هزار گونه آبزی از حوزه صید و صیادی استحصال می‌شود که نزدیک به 650 گونه در حوزه آبزی‌پروری دنیا به پروتئین آبزیان و گیاهان تعلق دارد.
حسینی سپس به تشریح اهم فعالیت‌های این سازمان در سال جاری پرداخت و گفت: شیلات ایران با تولید یک ‌میلیون و256 هزار تن در سال گذشته، رتبه 22 جهان و رتبه 12 آسیا و در غرب آسیا نیز در حوزه صید و صیادی رتبه اول و در آبزی‌پروری رتبه دوم را کسب کرده است.
وی افزود: 702 هزار تن از تولید کشور متعلق به صید و صیادی و 557 هزار تن مربوط به آبزی‌پروری است.
حسینی در ادامه با بیان این که در ابتدای پیروزی انقلاب، تولید آن هم بیشتر درحوزه صید 32 هزارتن بوده است،گفت: هم‌اکنون این میزان چیزی حدود 3 هزار و 776 درصد رشد یافته است.
به گفته وی، هم‌اکنون از حدود 70 بندر صیادی و 120 اسکله تخلیه آبزیان و 37 اسکله مردمی که نقطه تلاقی خشکی به دریا در کشور است، برخورداریم و حدود 11 هزار و 500 شناور در حوزه صید و صیادی فعال هستند و حول و حوش 27 هزار مزرعه آبزی‌پروری داریم که از این میزان تقریباً 18 هزار مربوط به ماهیان گرمابی است که بیشتر شامل کپورماهیان است. همچنین 7هزار مزرعه در بحث ماهیان سردآبی که بیشتر قزل‌‌آلا است، فعال هستند.
او در همین رابطه افزود: در این حوزه بعد از انقلاب با حدود 200 هزار تن، رتبه اول جهان را دارا هستیم. همچنین درغرب اقیانوس هند در حوزه صید و صیادی در بین 32 کشور با 178 هزار تن تولید رتبه دوم را داریم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی سپس با اشاره به این که در بحث میگو نیز کشور ما امسال 61 هزار تن تولید داشته است، گفت: در این رابطه دارای 950 مزرعه پرورش میگو هستیم که این مزارع در حدود 20 هزار هکتار است که 14 هزار هکتار آن مفید می‌باشد.
وی سپس با بیان این که هم‌اکنون 126 مزرعه در حوزه ماهیان خاویاری فعال هستند، گفت:همانگونه که مستحضرید در سال 2010 به خاطر صید بی‌رویه ماهیان خاویاری، برداشت تجاری از دریاچه خزرممنوع شد اما با این حال هم‌اکنون بیش از 23 استان در زمینه پرورش ماهیان خاویاری 17 تن خاویار را استحصال کرده‌اند و چیزی حدود 4 هزار تن هم تولید گوشت ماهیان خاویاری را داشته‌ایم که سطح زیرکشت مزارع 718 هزار و در مجموع 665 هکتار کل مزارع پرورش ماهی و میگو است.

بیشتر بخوانید:‌ لزوم تنوع‌بخشی در حوزه صادرات

رئیس سازمان شیلات در ادامه با بیان این که در برنامه تحول وزارت جهاد کشاورزی نیز قرار بر این است که میزان تولید به دو برابر افزایش یابد، گفت: این افزایش محقق نمی‌شود مگر این که ابتدا یک برنامه مدون و راهبردی داشته باشیم و براساس مطالعات جامعی که در این حوزه اتفاق افتاده است در سه محور ریل‌گذاری شود که سازمان شیلات به آن سمت در حرکت است و این 3 محور عبارتند از: افزایش بهره‌وری در مزارع موجود؛ یعنی تولید در واحد سطح که با استفاده از مکانیزاسیون، هوشمندسازی و بهره‌وری 30 درصدی این برنامه اتفاق می‌افتد. دوم آن که در حوزه صید و صیادی، به سمت ذخائر برداشت نشده یا کمتربرداشت شده در آب‌های نیمه‌عمیق و عمیق حرکت کنیم و همچنین صید فراسرزمینی را مدنظر قرار دهیم.
وی سپس افزود: موضوع دیگراین است که از ظرفیت‌های زیستی و اقلیمی کشورکه همانا سواحل ماست، استفاده کنیم. زیرا ماهیت آبزی‌پروری به گونه‌ای است که امکان پرورش درآب‌های شیرین، لب‌شور، شور و بسیار شور و غیرمتعارف وجود دارد و سواحل 5هزارو 800 کیلومتری کشور با احتساب جزایر، یک فرصت از دریا را به عنوان پایه زیستی به جای برداشت از منابع آبزیان موجود و عملاً متناظر شکار در خشکی به عنوان پرورش ماهی در قفس، پرورش آبزیان در سواحل و پرورش گیاهان آبزی در کرانه‌های موجود در کشورفراهم می‌سازد.
معاون وزیرجهاد کشاورزی درهمین رابطه افزود: در تمام استان‌ها با توجه به ظرفیت‌شناسی که اتفاق افتاده است، این برنامه با برش‌های استانی تدوین و ابلاغ شده و با رصدخانه‌ای که ایجاد شده است، پایش لازم صورت می‌گیرد. با توجه به برش استانی طی امسال یک میلیون و 460 هزار تن تولید را در برنامه داشتیم که تا نه ماهه اول سال 71 درصد از برنامه تحقق یافته و 15 درصد از برنامه در حوزه افزایش بهره‌وری است که با حمایت‌های هدایتی، مالی و دانشی و بحث‌های آموزشی محقق شده است. در بحث آبزی‌پروری در دریا نیز از 133 حلقه پرورش ماهی در قفس، امسال تا این لحظه 271 حلقه در دریا و تا آخرسال با توجه به کمیته سرمایه‌گذاری که انجام شده است و با جذب سرمایه به 354 حلقه افزایش خواهد یافت، اما این به آن مفهوم نیست که ظرفیت تولیدی که در حدود 36 هزار تن خواهد بود به راحتی به تولید برسد؛ زیرا تولید گونه‌ها در حوزه آبزیان، علاوه بر تکنولوژی، نیاز به زیرساخت‌هایی دارد؛ به عنوان مثال در حوزه پرورش ماهی در قفس برای رسیدن به بیوتکنولوژی تکثیر بچه‌ماهیان، علاوه بر دانش، یک زمان برای ایجاد مولدها و اجداد لازم است که با به‌گزینی، اصلاح نژاد و تکنولوژی‌های خاص و با همکاری مؤسسه تحقیقات، بهره‌وران پیشرو و شرکت‌های دانش‌بنیان نتایج بسیار خوبی عاید شده و تا تجاری‌سازی آن نیاز به زمان است.
حسینی سپس عنوان کرد: یک شاخص‌ تحول در حوزه تولید، ایجاد بازار در داخل و خارج از کشور است. از آنجا که تولید هوشمند است، اگر بازار فعال شود، تولید به دنبال آن خواهد رفت. در بازار داخل بر اساس آسیب‌شناسی که صورت گرفته است، چند مشکل وجود دارد که یکی بحث قیمت آبزیان و حرکت به سمت ارزان‌سازی آن است که این مسأله چند راه‌حل دارد؛ ابتدا، فراهمی محصول از بابت میزان تولید که هم تولید در واحد سطح و هم توسعه تولید در واحد افقی است و موضوع دیگر، حرکت به سمت ظرفیت‌های تولید است.
وی ادامه داد: موضوع دیگربحث فرهنگی است. چنانچه مستحضرید تفکرمصرف آبزیان و نگاه لاکچری به آن، این فرصت را کمتر به نقش‌آفرینی آبزیان در سفره آحاد مردم داده است. یکی از مشکلات اصلی ما در این حوزه، شاخص ارزیابی آبزیان در حوزه صید و صیادی است؛ در این زمینه بحث گونه‌های ارزان قیمت‌تر با هزینه پایین‌تر باید در دستور کار قرار گیرد.
حسینی افزود:موضوع دیگر، حذف واسطه‌ها و تسهیل عرضه آبزیان از مزرعه تا سفره است که این امر با ایجاد بازارهای تخصصی عرضه مستقیم اتفاق می‌افتد.
وی گفت: ذائقه‌سنجی و تطبیق آبزیان با ذائقه‌های مردم نیز از موضوعات مهمی است که می‌توان با ایجاد جشنواره‌های طبخ آبزیان، به‌کارگیری رسانه‌ها برای معرفی آبزیان و روش طبخ آنها به عنوان پروتئین سلامت و موضوعات متعدد دیگر در این رابطه فرهنگ‌سازی کرد.
حسینی افزود: یکی از فاکتورهای ارزان‌سازی برای علاقه‌مندان به مصرف آبزیان، از بین بردن هزینه زائدات آبزیان است که به فیله یا گوشت آن تحمیل می‌شود. در این رابطه با هماهنگی‌های انجام شده می‌توان با ایجاد بهره‌وری و ارزش افزوده بیشتر در حوزه زائدات، سهم مصرف‌کنندگان را در حوزه هزینه‌کرد آبزیان کاهش داد و به سمت افزایش بهره‌وری در حوزه زائدات حرکت کرد.
بحث صادرات آبزیان نیز ازدیگر موضوعاتی بود که معاون وزیر جهاد کشاورزی به آن اشاره کرد و گفت: توجه به صادرات می‌تواند در زمان مازاد تولید به عنوان یک فاکتور مهم به کار گرفته شود. وی افزود: در این رابطه در سال گذشته 556 میلیون دلار با تراز مثبت 520 میلیون دلار صادرات آبزیان را داشته‌ایم که نشان از اقبال محصولات ایران توسط بازار جهانی دارد. حسینی گفت:با هماهنگی‌های انجام شده اگر زمانی محصولات خود را حتی تک‌محصولی به کشورهای بزرگ معرفی می‌کردیم، هم‌اکنون می‌توانیم با تفاهم‌نامه‌های انجام شده مستقیماً محصولات خود را به بازارهای بزرگ مثل چین و روسیه صادر کنیم؛ اما این امر الزاماتی را می‌طلبد؛ به طوری که اینگونه محصولات حتماً باید از استانداردهایی برخوردار باشند که می‌توان با آموزش‌های انجام شده برای بهره‌برداران و مخاطب‌شناسی، محصولی را در تراز ظرفیت‌های بین‌المللی تولید کرد. در این حوزه نیز با تولید قراردادی و ایجاد زنجیره ارزش و هدفمند کردن مباحث صادراتی، زیرسطح ایجاد زنجیره‌های ارزش را در دستور کار قرار دادیم و امسال تاکنون صادرات ما به لحاظ ارزشی از 67 درصد رشد برخوردار شده‌ است.