افرادی‌که رژیم کتو دارند باید چربی‌های گیاهی و غیراشباع مانند آجیل، دانه‌ها، روغن زیتون و آووکادو بیش‌تر مصرف کنند

اقتصادسبز آنلاین: رژیم کتوژنیک به درست یا غلط، این روزها از پرطرفدارترین رژیم‌های لاغری در جهان محسوب می‌شود که معمولاً به‌‌طور استاندارد حاوی 75 درصد چربی، 20 درصد پروتئین و 5 درصد کربوهیدرات است. مفهوم رژیم کتوژنیک (Ketogenic diet) در واقع تغییر منبع سوخت‌وساز بدن از محل گلوکز به چربی است که در این حالت قند خون کاهش یافته و بدن برای تأمین انرژی، چربی‌های دریافتی را به‌جای کربوهیدرات‌ها تجزیه می‌کند و این‌بار چربی‌سوزی بدن به‌عنوان منبع انرژی به کاهش وزن در افراد کمک می‌کند، رژیم‌های کتو با انواع مختلف و اهداف مختلف تجویز و توصیه می‌شوند که عمدتاً شامل رژیم‌های کتوژنیک: استاندارد، دوره‌ای هدفمند با پروتئین بالا هستند. علاوه بر این رژیم‌های کتوپلاس هم به عنوان تکمیل و یا ترمیم رژیم‌های کتوژنیک به این گروه اضافه شده است که در آن سبزیجات و پروتئین آزاد بوده، اما محدودیت برنج، نان و مواد قندی همچنان وجود دارد. در رژیم کتوپلاس درصد کربوهیدرات‌ها، چربی و پروتئین بهینه‌سازی شده و نان سبوس‌دار به رژیم اضافه شده است.

نوشین جمشیدی – رژیم درمانگر و کارشناس تغذیه

تاریخچه 100 ساله رژیم کتوژنیک

دکتر راسل وایلدر محقق سلامت تغذیه در سال 1924 میلادی اصطلاح رژیم کتوژنیک را ابداع کرد. کاهش سریع وزن تقریباً بلافاصله بعد از شروع رژیم از آثار خوشایند این رژیم برای افراد است. در حالی‌که این کاهش وزن بیشتر مربوط به از دست دادن آب میان بافتی است.
دوم کاهش احساس گرسنگی و احساس سیری زودهنگام است. تحقیقات دیگر نشان داده‌ است که این رژیم به رغم پرهزینه‌بودن، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، صرع و آلزایمر، اوتیسم، پارکینسون و دیابت را کاهش می‌دهد.
اگر کلسترول بالا یا سایر عوامل خطرزای بیماری قلبی دارید، باید قبل از شروع رژیم کتو با پزشک خود صحبت کنید. به این دلیل است که رژیم ممکن است شامل مقادیر زیادی چربی اشباع شده باشد. برخی از مطالعات افزایش کلسترول و تری‌گلیسیرید را در افرادی که از رژیم غذایی پیروی می‌کنند نشان داده‌اند، در حالی‌که تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که رژیم کتو در واقع ممکن است خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.
انجام آزمایش رژیم کتوژنیک و مراجعه به رژیم درمان و کارشناس تغذیه از مهمترین اقدامات اولیه برای شروع رژیم کتوژنیک است.
اما این رژیم اغواکننده و به ظاهر جذاب خطرات بزرگی هم دارد که در ذیل به آن اشاره می‌شود:

تحلیل عضله و فشار بر کلیه‌ها

کریستی بریست، RD، یک متخصص تغذیه خصوصی در شیکاگو، خاطرنشان می‌کند که بسیاری از بیماران او این رژیم را به‌دلیل سخت‌گیری آن دوست دارند. او می‌گوید: «برخی از مشتریان من احساس می‌کنند که رژیم کتو برای آنها مفید است، زیرا شامل کالری شماری نمی‌شود و درک قوانین آن ساده است.
با این‌حال، پیروی از فهرست غذایی رژیم کتو همیشه عالی نیست. یک بررسی نشان داد که تنها 45 درصد از شرکت‌کنندگان قادر به پیروی از روش تجویز شده بودند.
گروهی از متخصصان تعذیه نیز اظهار کرده‌اند که «از دست دادن عضله در رژیم کتوژنیک یک حوزه تحقیقاتی مداوم است. مطالعات نشان می‌دهد که افرادی‌که از رژیم کتوژنیک استفاده می‌کنند، حتی زمانی که تمرینات مقاومتی را ادامه می‌دهند، عضلات خود را از دست می‌دهند. این ممکن است به این واقعیت مرتبط باشد که پروتئین به تنهایی برای عضله‌سازی، کمتر از پروتئین و کربوهیدرات‌ها بعد از ورزش موثر است. در همین حال، طبق یک مطالعه کوچک، که در شماره مارس 2018 Sports منتشر شد، افرادی که رژیم کتو را به مدت سه ماه دنبال کردند، تقریباً همان مقدار چربی بدن خود را از دست دادند و تقریباً تغییرات توده عضلانی مشابه افرادی که از رژیم‌های معمولی پیروی می‌کردند، داشتند. با این حال، افرادی که کتو مصرف می‌کنند، عضله ساق پای بیشتری را از دست دادند.
کلارک خاطرنشان می‌کند: «از دست دادن توده عضلانی با افزایش سن، عواقب جدی دارد. ماهیچه‌ها از نظر متابولیکی فعال هستند و به افزایش مصرف انرژی روزانه و کاهش افزایش وزن مرتبط با افزایش سن کمک می‌کنند.»

کتو باعث فشار بر کلیه‌ها می‌شود و شما را دچار سنگ کلیه می‌کند

سنگ کلیه یکی از عوارض جانبی بالقوه رژیم کتوژنیک است.
«اگر می‌خواهید کتو انجام دهید، راه بهتر و بدتری برای انجام آن وجود دارد. پر کردن بشقاب با گوشت و به‌خصوص گوشت‌های فرآوری شده، ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه و نقرس را افزایش دهد که یک نوع دردناک آرتریت است. مصرف زیاد پروتئین‌های حیوانی، ادرار شما را اسیدی‌تر می‌کند و سطح کلسیم و اسید اوریک را افزایش می‌دهد.
رژیم کتوژنیک می‌تواند برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی خطرناک باشد، زیرا افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی باید از یک رژیم غذایی شخصی که پزشک آنها تجویز می‌کند پیروی کنند.

پایین آمدن قند خون می‌تواند کتو را برای افراد مبتلا به دیابت خطرناک کند

کربوهیدرات‌ها به کنترل سطح قند خون کمک می‌کنند که برای افراد دیابتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مطالعات جدید نشان داده است که در‌حالی‌که رژیم کتو ممکن است به کنترل سطح HbA1C کمک کند، (میانگین سه ماهه سطح قند خون)، اما ممکن است باعث افت قند خون شود بسیاری از متخصصان تغذیه، می‌گوید که «در توصیه یک رژیم کتوژنیک برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 تردید دارند.»

خطرات یویویی شدن رژیم کتو

«کاهش سریع و قابل توجه وزن [در ابتدای رژیم] یک عارضه جانبی رایج رژیم کتو به‌دلیل از دست دادن آب است که با تخلیه ذخایر کربوهیدرات اتفاق می‌افتد».
با این‌حال، پایبندی طولانی مدت به چنین رژیم محدودکننده ای می‌تواند دشوار باشد و شما را برای افزایش مجدد وزن و چرخه رژیم غذایی یویو باز کند. به نظر می‌رسد که رژیم غذایی یویو باعث افزایش تجمع چربی در ناحیه شکم و خطر ابتلا به دیابت می‌شود.
به‌طور حتم توانایی پایبندی به یک رژیم غذایی برای موفقیت طولانی‌مدت مهم‌تر از نوع رژیمی است که دنبال می‌شود. کتو فوق‌العاده محدودکننده است و مخصوصاً برای کسانی‌که درگیری‌های اجتماعی مکرر دارند یا مستعد هوس کربوهیدرات هستند، سخت است.

رژیم غذایی مدیترانه‌ای رقیب سرسخت رژیم کتوژنیک

در مقابل، رژیم مدیترانه‌ای به شما اجازه می‌دهد کربوهیدرات، از جمله میوه‌ها و سبزیجات به مقدار دلخواه همراه با غلات کامل مصرف کنید. ناگفته نماند، طبق گفته کلینیک مایو، رژیم غذایی مدیترانه‌ای با تعدادی دیگر از مزایای سلامتی، از جمله کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و بیماری پارکینسون، انواع خاصی از سرطان و بیماری قلبی مرتبط است.»

کم آبی بدن و از دست دادن الکترولیت‌ها

کاهش ناگهانی و شدید کربوهیدرات‌ها، بدن را در معرض خطری مضاعف قرار می‌دهد. سوخت مورد علاقه مغز گلوکز است که به راحتی از کربوهیدرات‌ها ایجاد می‌شود. در رژیم‌های بسیار کم کربوهیدرات، مغز باید با استفاده از کتون‌های چربی‌های هضم‌شده برای انرژی سازگار شود. برای افزودن به این ناراحتی، کلیه‌های شما الکترولیت‌های بیشتری را با کاهش سطح انسولین آزاد می‌کنند.
علاوه بر این از آنجایی که کتو کربوهیدرات‌ها را به شدت محدود می‌کند، ممکن است دچار کمبود مواد مغذی شوید.
وقتی مصرف کربوهیدرات کم باشد، مصرف فیبر نیز کم است. وقتی میوه‌ها، غلات کامل و سبزیجات نشاسته‌ای را در رژیم غذایی‌تان کاهش دهید، تعجب‌آور نیست. این می‌تواند منجر به یک عارضه جانبی ناراحت کننده شود.
یکی دیگر از کمبودهای احتمالی مواد مغذی نظیر پتاسیم، یک ماده معدنی مهم برای تعادل الکترولیت‌ها و کنترل فشار خون است.دریافت ناکافی پتاسیم زمانی که مصرف میوه‌ها و سبزیجات نشاسته‌ای کاهش می‌یابد محتمل است. او توصیه می‌کند که منابع کم کربوهیدرات پتاسیم، از جمله آووکادو و اسفناج را به رژیم غذایی اضافه کنید و همچنین منابع فیبر کم کربوهیدرات، مانند دانه چیا و بذر کتان (حتما از دانه کتان آسیاب شده برای بهترین فواید سلامتی لذت ببرید) داشته باشید.

رژیم کتو و یبوست

بسیاری از غنی‌ترین منابع فیبر، مانند لوبیا، میوه و غلات کامل، در رژیم کتوژنیک محدود شده‌اند. در نتیجه، کتوژنیک خواران مزایای یک رژیم غذایی غنی از فیبر، مانند شل کردن منظم و حمایت از میکروبیوم را از دست می‌دهند. میکروبیوم در همه چیز از عملکرد سیستم ایمنی گرفته تا سلامت روان نقش دارد.» در واقع، در یک مطالعه طولانی مدت، یبوست به عنوان یک عارضه جانبی بسیار شایع در کودکانی که برای درمان صرع تحت رژیم‌های غذایی کتوژنیک قرار گرفتند، ذکر شد.
علاوه بر یبوست، اسهال می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی رژیم کتوبه خصوص در چند هفته اول باشد. یاویتز خاطرنشان می‌کند: «برخی افراد در هضم مقادیر زیادی چربی رژیم غذایی مشکل دارند، که می‌تواند منجر به اسهال چرب شود.

بوی بد دهان را جدی بگیرید

نفس شما در این رژیم اغلب در ابتدا بوی میوه می‌دهد که به عنوان یک علامت آنفلوانزای کتو در نظر گرفته می‌شود.
این به این دلیل است که استون یک محصول جانبی کتوز است و طبق تحقیقات بیشتر از طریق ریه‌ها و تنفس دفع می‌شود. استون نوعی کتون است که به‌دلیل عطر میوه‌ای در غلظت‌های کمتر شناخته شده است. گفتن دقیق مدت زمان ماندگاری آن سخت است زیرا به فرد بستگی دارد، اما معمولاً برای افرادی‌که این عارضه جانبی را برای چند هفته تجربه می‌کنند، وجود دارد.

اختلالات قاعدگی در کتوژنیک‌خواران

قاعدگی ممکن است نامنظم شود یا به طور کامل در رژیم کتو متوقف شود. این بیشتر به دلیل کاهش وزن سریع است تا خود رژیم و به دلیل افت هورمون آزاد کننده گنادوتروپین، هورمون محرک فولیکول، هورمون لوتئینیزه کننده، استروژن و پروژسترون اتفاق می‌افتد.

کتو و افت سدیم در خون

وقتی رژیم کتو را شروع می‌کنید، به دلیل کاهش انسولین، سدیم و سایر الکترولیت‌ها را در ادرار از دست می‌دهید. این یکی از عوامل اصلی علائم آنفلوانزای کتو است. بنابراین مهم است که سدیم را از طریق رژیم غذایی تأمین کنید، به‌خصوص اگر زیاد ورزش می‌کنید یا عرق می‌کنید.» این می‌تواند به جلوگیری از عوارض جانبی جدی‌تری که با کمبود طولانی‌مدت سدیم دیده می‌شود، کمک کند.
طبق گفته کلینیک مایو، این موارد شامل بی حالی و گیجی و در موارد شدید، تشنج، کما و مرگ است.

آیا کتو منجر به کلسترول بالا و افزایش خطر بیماری قلبی می‌شود؟

رژیم کتوژنیک روی چربی اشباع شده که با اثرات نامطلوب سلامتی همراه است، محدودیتی ایجاد نمی‌کند. یاویتز می‌گوید: «مسلماً، کیفیت چربی مهم است. از نظر تغذیه ای بین بیکن و بادام تفاوت زیادی وجود دارد. تا آنجا که ممکن است، افرادی‌که رژیم کتو دارند باید بر چربی‌های گیاهی و غیراشباع مانند آجیل، دانه‌ها، روغن زیتون و آووکادو تأکید کنند که حتی نشان داده شده است که از قلب محافظت می‌کنند.

اقتصادسبز آنلاین / اقتصاد سبز آنلاین / اقتصادسبز / اقتصاد سبز / صنایع غذایی / صنعت غذا / کشاورزی / پایگاه خبری صنعت غذا